Газбен толтырылған кеңістікте магнит өрісінің болмайтындағы белгілі болса, онда осы газда иондар жоқ деу орынды ма?

Жауап: Орынсыз. Газда иондар бар. Иондар жалпы алғанда «оң» және «теріс» иондар саны бірін-бірі теңестіреді де жалпы алғанда нейтраль күй кешеді. Қанша молекула иондалса, сондай мөлшерде қайта молекула түзіледі. Сондықтан газды кеңістік-электрлік нейтраль күй кешеді.

№26-жаттығу

1. 120-суретте көрсетілген шарғының магниттік полюстерін токтың бағыты бойынша анықтаңдар.

Бұранда ережесі негізінде магнит өрісінің бағытын анықтай отырып магниттік полюс жерінде көрсете аламыз.

Жазықтың бетімен салыстырғанда оң жағы солтүстік те, сол жағы оңтүстік полюсте орналасады.

2. 121-суретте көрсетілген тоғы бар контурдағы магнит тілшесі қалай бағытталады?

3. Электромагниттің әрекеті кәдімгі магниттің әрекетімен қалай ерекшеленеді?

Жауап: Кәдімгі магнит магниттік қасиетін тұрақты сақтайды. Электромагнитте – магниттік қасиет тек электр тоғынан тізбекте бар кезінде ғана бар. Токтың жүруі тоқталса магниттік қасиетте тоқталады. Яғни магниттік қасиеті электр өрісінің бар жоғына тәуелді.

4. Электромагниттің көтеру күшін қандай тәсілдермен реттеуге болады? Мұндай электромагниттің мүмкін болатын сызбасын сызыңдер (тізбегінің).

Электромагниттің көтеру күшін реттеудің бірнеше тәсілдері бар:

1. Катуликаның орам санын арттыру.

2. Арасына салынатын темір өзектің өлшем бірліктерін арттыру.

3. Берілетін ток күшін арттыру

4. Қосылатын ток көзінің кернеуін өзгерту.
5. Қарапайым электромагниттік реленің сызбасын сызыңдар.

Есік ашылған кезде реле қосылады да шам жанады. Есік жабылғанда тізбек ажыратылып, шам сөнеді. Мәселең: үйде, автомашинаның есігі ашылғанда машина салонындағы шам жанады.

6. Реле, термометр және автоматты түрде дабыл қағатын қоңырау көмегімен шектік температураға жеткені туралы хабар беретін құрылғыны ойлап бап. Осындай құрылғының сызбасын сыз.
№27-жаттығу

1. Найзағай түскенде сол жерге жақын маңдағы электр өлшеуіш аспаптары істен шығады. Осы құбылыстың себебін түсіндіріңіз.

Жай түскен аумақтың біршама ауданына орналасқан орындағы қойылған өлшеуіш құралдардың күйуіне құралдың есептелінген кернеуінен бірнеше есе артық кернеуде негізгі токтың жүру бағытына кері бағытта токтың жүруі себепкер болады. Оның себебі: барлық электр желілерінің «О»-дік сымдары жермен қосылған. Сондықтанда жермен қосылған өткізгіш арқылы мольдік сыммен үлкен токтың жүруі.

2. Магнит өрісіне, орналасқан раманы қандай жағдайда айналдыру жеңіл:

Рама тұйықталмағанда жеңіл айналады. Бұл жағдайда күш тек осьтегі үйкеліс күшін жеңуге ғана жұмсалады. Рама тұйықталғанда рамадан өткен токтың жасайтын магнит өрісі мен статикалық магнит өрістерінің әсерлесу күштерін жеңу керек.

3. Тұрақты ток өтетін өткізгіштердің тұйық орамына жарғы орнатылған. Жарғыны жылжытқанда да және оның болат өзегін альт тастағанда да онда неге ток туындайды?

Жауап: Тұрақты токқа қосылған шарғы ешқандай қозғалысқа келмесе онда жарғыда ток болмайды. Егерде жарғы орнынан қозғала бастаса ток пайда болады. Бұл жағдайда магнит өрісін жарғының орамы қиып өтеді. Электромагниттік гидукция заңы негізінде негізгі токқа кері бағытта ток өнеді.
4. Күн көкжиектен батқанда неге бірден қараңғы түспейді?

Күннен тараған сәуле күн көкжиектен төмен түскенмен ымырт жабылғанша жарықталынып тұруы жердің атмосфера қабатындағы түрліше майда бөлшектермен су буының тамырлары арқылы біршамасы шағылып, біршамасы сынып шашыранды сәулелер түрінде жер бетіне оралудың нәтижесінде күңгірт жарық болып тұрады. Жер өз осінен айнала отырып бірте-бірте қараңғылық аймаққа суына толығымен шағылған және сынған сәуленің таралу аймағынан өтеді. Бұл, нағыз-түн.

Жарық шоғы жазық айнадан шағылғанда қалай өзгереді?

Жарық шоғын жазық айнадан шағылдырудың 2 түрын қарастырайық.

а) Күн және аспан денелеріне келген сәулелер шоғы.

Шағылған сәуле мен түскен сәуленің жарық айна. Былығы бірдей. Себебі параллель сәулелер шоғы.