Ылғал денелердің түсі неліктен құрғақ заттарға қарағанда анағұрлым анық нақты қаныққан түрде көрінеді?

Жауап: Ылғал денелердің бетіндегі су тамшылары түскен жарықты жақсы айнала шағылдыруының нәтижесінде дене бетінен шағылған сәуле қанық болады. Құрғақ кезінде түскен сәуленің көпшілік бөлігі денеде жұтылады да шағылатын сәуле кемиді. Сондықтанда көмескі, солғын көрінеді.

Жауап: 1. Ылғалдау себебіміз, әйнек бетіне тұрған шаң тозаңдарды алу жеңілдеу үшін. Оның үстіне құрғақ күйде сүртсек шаң тозаңдар сүрту кезінде әйнек бетіне өте майда іздер қалдырады. Ондай сызаттар бірте-бірте көбейе әйнек бұлыңғыр тартады. Әйнек кепкенше жарықтың өтуі нашарлауы шыны бетіне жұқа су қабаты табылады да жарықтың өтуіне біршама кері ықпал жасайды. Қосымша бір физикалық орта түзіледі. Ауа-су-шыны-ауа. Бізге керегі ауа-шыны-ауа. Сондықтанда кебуін күтеміз.

3. Жазық айнаның көмегімен терең құдықтың түбін көру үшін жазық айнаны вертикалмен қалай орналастыру керек? Күн сәулесі жер бетіне 30⁰ бұрышпен түссе сондай бұрышпен шағылады. Олай болса:

Ток өнуі үшін не магнит өрісі айнымалы, не магнит өрісінде өткізгіш орын ауыстыруы керек. Егерде темір өзек енгізсек онда өнетін ток артады. Темір өзек магнит ағынын арттыруға себепші болады.

4. Жердің магнит өрісінде шығыстан батысқа қарай вертикаль орналасқан өткізгіш қозғалып келеді. Мұндағы индукциялық ток қалай бағытталған?

Жердің магнит өрісінің солтүстік полюсі жердің оңтүстігінде орналасқан. Сондықтан жердің магнит өрісінің күш сызықтары оңтүстіктен-солтүстікке қарай бағытталған. өткізгіш тік вертикаль шығыстан батысқа қарай қозғалғандықтан магнит өрісін тік 1 қиып өтеді. Алақанымызды магнит күшсызықтары тесіп өтетіндей етіп, төрт саусағымыз өткізгіштің орналасуына, ал бас бармақ батыс бағытқа бағытталса, онда төрт саусақтың бағыты индукциялық ток бағытымен бағытта болады. Ток жоғары қарай бағытталған.

5. Амоминигі сақинаға тұрақты магниттің солтүстік полюсін тез жақындатсақ, сақина магнитке тартыла ма? әлде одан тебіле ме? Сақинадағы индукциялық токтың бағыты қандай?

Сақина өзін тудырған өріске қарсы өріс тудыратындай гендукциялық ток туады.

6. Тұйық металл сақина біртекті магнит өрісінде бірқалыпты, қозғалады. Сақинада индукциялық ток туа ма?

Жауап: тумайды.

162-суретте көрсетілген барлық нәрсе шыныдан жасалған деп есептеп, онда кескінделген әрбір жағдай үшін сынған сәулені сызып көрсетіңдер.

Су түбінде жатқан шар 1 сәуле бағытымен қараған кісіге сол жағынан көрінеді. 2-ші сәуле бағытымен қараған кісіге оң жағынан үлкен орынға ығысып көрінеді.

3. 164-суретте бос ыдыстың түбіндегі тиынды көз қандай көретіні көрсетілген. Егер көз штрихталған сызықтың оң жағына орналасса, онда тиын көрінбейді.

Неге? Көзімізді тиынды ыдыстың жиегі жауып тұратындай етіп, штрихтан сәл төмен орналастырамыз. Егер ыдысқа су құйсақ онда тиын көрінеді. Суретті қайта салып және тиыннан шығатын екі сәулені көрсету арқылы су ішіндегі тиынды көзіміз қалай көретінін бейнелеңдер.

Өзінің нақты жатқан орнынан біршама жоғарғы нүктеден көрінеді.

Мөлдір су түбінің саяз көрінуіде осы құбылысқа негізделген. өз тереңдігінің ¼ шамасына саяз көрінеді.

4. Жарық шоғының смодағы түсу бұрышы 24⁰ болғанда, сыну бұрышы 30⁰-қа тең. Жарықтың смода ішіндегі абсолютті сыну көрсеткішін және таралу жылдамдығын анықтаңдар. С=3 • 10⁸ м/с