Жалпы білім беру ұйымдарындағы тәрбие жұмысының ерекшеліктері
жүктеу/скачать 1,9 Mb.
|
Нұсқау хат 2018-2019 оқу жылы
- Бұл бет үшін навигация:
- 1 ТОҚСАН 5.1 Таза мінсіз асыл сөз
Бір тақырыптық біріктіру және ортақ мақсат қою мүмкіндігі болмаған жағдайда, бірпәндік біріктіру сабақтарының жоспарын әзірлеуде білім алушылардың білім деңгейіне қойылатын талаптарға сәйкес нақты оқу міндеттері қажеттілігінше бөлек қойылады, бірақ оқу процесін ұйымдастыру барысында бірнеше сыныппен қатар жұмыс жасауға мүмкіндік беретін ортақ белсенді педагогикалық тәсілдерді таңдауға болады. Сонымен бірге ұзақ мерзімді және орта мерзімді жоспарларды әзірлеуде жаңартылған бағдарламада ортақ тақырыптардың барын ескеру ұсынылады, оқытудың жүйелілігін сақтай отырып, оқу материалының мазмұнын модулдерге бөлу кезінде пайдаланылады. 2018-2019 оқу жылының басталуына дейін ШЖМ мұғалімдеріне көмек ретінде академия сайтында (www.nao.kz) келесі әдістемелік құралдарға қолжетімді болады: негізгі орта мектеп деңгейіндегі ШЖМ біріктірілген сыныптары үшін жаңартылған оқу бағдарламаларын бейімдеу бойынша әдістемелік ұсынымдар; негізгі орта мектеп деңгейінде ШЖМ біріктірілген сыныптары үшін пәндер бойынша ұзақ мерзімді, орта мерзімді, қысқа мерзімді жоспарлардың үлгілері; ШЖМ жағдайында ЖМБ пәндерін тереңдетіп оқыту бойынша әдістемелік ұсынымдар; ШЖМ жағдайында ҚГБ пәндерін тереңдетіп оқыту бойынша әдістемелік ұсынымдар; шекара аймағындағы ШЖМ-де оқу процесін ұйымдастыру бойынша әдістемелік ұсынымдар; тірек мектебінің базасында ШЖМ үшін қашықтықтан оқытуды ұйымдастыру бойынша әдістемелік ұсынымдар; ШЖМ педагогтарының АКТ құзіреттілігін арттыру бойынша әдістемелік ұсынымдар. Республикамыздағы шағын жинақты мектептерді қолдауда тірек мектептері (ресурстық орталықтар) маңызды рөл атқарады. Қазіргі таңда жұмыс жасайтын мектептер базасында 169 ресурстық орталық құрылған, оған 557 магниттік шағын жинақты мектептер бекітілген. Тірек мектептерінің (ресурстық орталықтардың) басты міндеті – ШЖМ оқушыларының толыққанды білімге қол жеткізуіне жағдай жасау, колледждермен, өндіріс орындарымен бірге бейіналды және бейіндік оқытуды жүзеге асырады, ШЖМ оқушыларының инновациялық іс-әрекеттерін дамытады, жаңа сапа деңгейіне көтеру мақсатында ауыл мектептерінің қосымша біліммен қамтамасыз етілуін іске асырады. Білім беру желісін құру (білім беру ресурстарын біріктіру), ШЖМ білім алушылары үшін олардың қызығушылықтары мен танымдық қажеттіліктерін толығырақ іске асыруға, қажет болған жағдайда қосымша білім беру ұйымдары мен тірек мектептерінің білім беру қызметін пайдалануға мүмкіндік береді. Қашықтықтан оқыту арқылы ШЖМ білім алушылары үшін толыққанды білімге қол жеткізуді ұйымдастыру Үлгілік қағидалардың 16 және 18-тармақтарына сәйкес іске асырылады, мұнда сессияаралық кезеңде білім алушылардың оқу-танымдық қызметі ШЖМ-да тірек мектебінің (ресурстық орталықтың) пән оқытушыларының қашықтықтан қолдауымен өткізіледі деп көрсетілген. Сонымен бірге оқу жұмыс жоспарларын әзірлеу, жеке оқыту бағдарламаларын жасау, қашықтықтан оқыту нысанының мазмұны, бейінді бағытты ескере отырып, оқыту әдістері мен арнайы курстар бойынша жұмысты үйлестіруді жүзеге асыратын ШЖМ-ді дамытудың өңірлік орталықтарының рөлі анықталған. Қашықтықтан оқытуды ұйымдастыруға және жүзеге асыруға қажетті мәселелердің барлығы ҚР Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 20-наурыздағы №137 бұйрығымен бекітілген «Қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқ процесін ұйымдастыру қағидалары» негізінде және жергілікті нормативті құжаттардың негізінде – білім ұйымының ішінде, сонымен бірге өңірлік нормативтік құжаттардың негізінде шешіледі. Ұйымдастыру мәселелерін шешу жолдары, құжат түрлері мектеп базасындағы тірек мектебі үшін Үлгілік қағидалардың 16 және 18-тармақтарына сәйкес дербес болып саналады (ереже, бұйрық, өкім, келісім шарт және т.б.). Тірек мектептерінде ШЖМ үшін қашықтықтан оқытуды ұйымдастыру базалық мектептің қажетті ресурстармен қамтамасыз етілуін және магниттік ШЖМ жанында шынайы уақыт режимінде және еркін уақыт кеңістігінде сабақ өткізуге жағдай жасалуын қажет етеді. Білім беру ортасын қалыптастырудың басты шарттарының бірі әрбір білім алушы үшін қолжетімділік критерийлері болып табылады. Мектептің мүмкіндігін толықтай көруге болатын келесі сызбаны, тірек мектептерінде ШЖМ үшін қашықтықтан оқытуды ұйымдастыруға негіз етіп алуға болады. Сызба. Тірек мектебінде ШЖМ үшін қашықтықтан оқытуды ұйымдастыру Тірек мектебі және магниттік мектеп әкімшілігі оқу жылының басында оқу жылының бірыңғай оқу жоспарын жасайды.Бейіндік, бейіналды сағат саны шығарылып, оқу курстарын немесе элективті курстарды оқып-үйрену үшін сағат бөлінеді. Бірыңғай оқу жоспарына сәйкес, онлайн сабақтардың кестесін жасайды және сессияаралық кезеңде ШЖМ оқушыларымен онлайн сабақтарды өткізеді. Барлық қажетті материалдар білім беру ұйымының сайтында орналастырылады. Қашықтықтан оқытуды ұйымдастыру кезінде білім беру ұйымдарының желілік өзара әрекеті олардың МЖБС сәйкес белгілі бір деңгейдегі білім беру бағдарламасын игеру мүмкіндігін қамтамасыз ететін бірлескен қызмет болып табылады. Қашықтықтан білім беру технологияларын қолдана отырып, ШЖМ оқушылары үшін, ең алдымен, жеке оқу жоспарлары түрінде алдын-ала бейіндік оқытуды жүзеге асыру құралы ретінде, курстың жүзеге асуы, сессияаралық кезеңде күндізгі, қашықтағы онлайн-кластарды ескере отырып, базалық оқу бағдарламасының вариативті сағаттары есебінен жүзеге асырылады.Бұл білім беру процесін ұйымдастырудың оқу бағдарламаларын, принциптерін дамытудың жаңа тәсілдерін талап етеді. Қашықтықтан білім беру технологияларын қолдану оқу орындарына білім беру бағдарламаларын меңгерудің әр түрлі нысандарын, сондай-ақ оқушыларға арналған жеке білім беру стратегиясын құру үшін әртүрлі конфигурацияларды қолдану арқылы оқу жоспарларын құруға мүмкіндік береді: оқу бағдарламалары кезең-кезеңмен немесе модульдік игеріледі. Тірек мектептер мұғалімдерінің немесе арнайы бейіндік курстардың басқа да түрлі бағдарламаларын дайындаған арнайы курстарды дайындаудың мақсаты әр оқушының жеке мүдделері мен білім беру қажеттіліктерін түсінуге және жеке білім беру траекториясын құруға мүмкіндік береді. Білім беру желісі көптеген магниттік мектептерді ең үлкен материалдық және адам әлеуетімен біріктіру мүмкіндігіне негізделген, бұл басқа мектептер үшін қолдаудың тірек мектебі (ресурстық орталық) болады.Бұл жағдайда, осы топтағы әрбір мектепте базалық жалпы пәндерді толық меңгеру және ол өз мүмкіндіктерін ескере отырып жүзеге асыра алатын әртүрлі оқыту мазмұнының (базалық пәндер және элективті курстар) бір бөлігін қамтамасыз етеді. Бейіндік жаттығудың қалған бөлігін тірек мектебі жүзеге асырады. Толық нұсқауларды тірек мектебінің (ресурстық орталық) базасында ШЖМ үшін қашықтықтан оқытуды ұйымдастыру бойынша әдістемелік ұсынымдардан көруге болады, бұл құрал академия сайтында орналастырылған. Егер бекітілген магниттік шағын жинақты мектептері бар тірек мектептері (ресурстық орталықтар) сессиялық оқытумен жаңартылған оқу бағдарламасына көшкен 8-сыныптарды қамтитын болса, онда сабақтарды жүргізуді жоспарлау барысында бөлім бойынша және тоқсандық жиынтық бағалауларды өткізу кезеңдерін ескерулері қажет. Бірыңғай оқу жоспарына сәйкес тірек мектебі мен магниттік мектептегі оқыту синхронды жүргізіледі. Осыған байланысты, білім алушылар сессия кезінде де бірыңғай оқу жоспарына сәйкес оқуын жалғастырады. Сондықтан, қысқа мерзімді жоспарда жиынтық бағалау жұмысын алу сессия кезеңіне сәйкес келген жағдайда, білім алушылар оны тірек мектебінде тапсыра алады. Бұл бағалар магниттік мектептің сынып журналына қойылады. Егерде сессияға шығуға кедергі болатын жағдайларды (қаржы мәселесі, транспорт, карантин және басқа) ескермеуге болатын болса, онда оқу жылының басында жиынтық бағалауды өткізу мерзімдерін келісе отырып, он күндік сессия уақытын белгілеуге болады. Мысалы, оқушылардың сессияға шығу кезеңін бірінші жиынтық бағалау өткеннен кейін қоюға болады. Егер жиынтық бағалау жұмысын өткізу сессиядан кейінгі кезеңге жоспарланса, ол кезде тірек мектебінің мұғалімдері магниттік мектеп оқушыларының жұмыстарына өздерінің пікірлерін жазып бере алады. ШЖМ мұғалімі оны жиынтық бағалау тапсырмаларын әзірлеуде, білім алушыларды жиынтық бағалауға дайындау барысында пайдаланады. Қалыптастырушы және жиынтық бағалау жұмыстарын жүргізуді жеңілдету үшін тірек мектебі мен магниттік мектеп мұғалімдері қалыптастырушы және жиынтық бағалау тапсырмаларын бірге әзірлеуіне болады. Бұл жұмысты мектептің әдістемелік кеңесінің отырысында (пән бірлестігі) қашықтықтан байланыс арқылы жүргізуге де болады, себебі тірек мектептерінің базасында құрылған педагогтардың желілік кәсіби қауымдастығына оның барлық магниттік ШЖМ-і қосылады. Білім беру ұйымы қашықтан оқытуды ұйымдастыруды көздейтін бағдарлама ресурстарын өз еркімен таңдап алады. Бұлар қашықтықтан оқытудың барлық сатыларын (оқу материалының болуы, үй тапсырмаларын бағалау мүмкіндігі, тестілеу, мұғалім мен оқушылар арасында қашықтан байланыс ұйымдастыру мүмкіндігі, оқу үрдісін бақылау, электрондық журналды жүргізу және т.б.) қамтамасыз ететін білім беру ұйымының сайтын қамтуы мүмкін. Оқытушының сайты (сол талаптармен), үшінші тарап ұйымдарының қашықтықтан оқыту жүйесін пайдалануы, білім беру ұйымының серверінде қашықтан оқыту жүйесін орнату. Анықтама параметрлері ретінде «онлайн» немесе «дербес» өзара әрекеттесу режимдерін пайдалануға болады. «Офлайн» режимі үшін «тұрақты» немесе «сұраныс бойынша» ақпарат беру режимін таңдауға болады. «Интернеттегі» режимде «жеке», «топ құрушы» немесе «басқарылатын топ» байланыс режимдерін таңдауға болады. Нәтижесінде біз 6 топты бөліп аламыз: 1) «оффлайн» сұрау бойынша - пошта, форумдар, Jabber сияқты сөйлесулер; 2) «оффлайн» тұрақты сайттар, Moodle сияқты электрондық оқыту жүйелері; 3) «Интернеттегі» жеке - IP-телефония, Skype сияқты видео хабаршылар; 4) «Интернеттегі» топ - бейне конференциялар; 5) «Интернеттегі» басқарылатын топ - вебинарлар өткізуге арналған жүйелер; 6) «Интернеттегі» бірлескен - қашықтан қатысу жүйелері. Білім беруге арналған инновациялық BilimBook планшеттері республикадағы үш шағын жинақты мектепте жобалық режимде тестіленген, дер кезінде қолға алынған шешімдердің бірі болып табылады. «BilimBook» жобасы бірнеше мақсаттарды көздейді: 1. ШЖМ -де жеке оқу құралдарын енгізу; 2. ШЖМ -де білім беруді дараландыруға жағдай жасау; 3. Интернет желісіне тәуелсіз, қажеттілігіне қарай ШЖМ-ге АКТ енгізуді іске асыру; 4. аралас оқыту технологиясының үлгілерін ішінара қолдану арқылы ШЖМ-де оқыту сапасын жақсартуға жәрдемдесу. Оқу планшеттері көптеген елдердің мектептеріндегі білім беру жүйесінде сәтті пайдаланылады. «BilimBook» жобасы - ауыл мектептері үшін Bilim Media Group компаниясы арқылы жүзеге асырылатын бірлескен ұлттық жобалардың бірі. ШЖМ 10-11-сынып оқушылары тірек мектебінің (РО) базасында өз қалаулары бойынша екі бағытта топтастырылады. Қолданбалы пәндерді оқыту практикалық сипатқа ие және мектеп компонентіне берілген сағаттардың есебінен жүргізіледі. Бұл өз кезегінде, ШЖМ жағдайында сынып параллельдерінің жоқтығына байланысты балалардың бейіндік пәндерді таңдау мүмкіндігінің болмауына қатысты мәселені шешеді. Көп жағдайда тірек мектептеріне бекітілмеген ШЖМ-де бір бағытты таңдау ғана тиімді болса, ЖМБ бағытын таңдайды. Осы жағдайда ҚГБ пәндерге бейімділігі бар балалар үшін қолданбалы курстарды ұйымдастыру үшін қосымша жұмыс қажет. Бұл мәселеге қатысты ШЖМ жағдайында оқу іс-әрекетін ұйымдастырудың келесі мүмкіндіктерінің бірін пайдалану ұсынылады: факультатив сабақтары; ҚГБ пәндері бойынша үйірме жұмыстарын жүргізу; педагогтің кезең-кезеңмен жүйелі кеңес беріп отыруы арқылы дербес, өз бетінше оқуын ұйымдастыру; кіріктірілген сабақтар; таңдау курстары (элективті); қашықтықтан оқыту (тірек мектептерімен байланыс орнату); жеке сабақтар; практикумдер. ШЖМ жағдайында ЖМБ және ҚГБ пәндерін оқытуды ұйымдастыру деңгейі мен білім беру сапасының ағымдағы жай-күйін талдау бойынша жүргізілген мониторингтік зерттеу білім алушылардың жыл сайын өткізілетін олимпиадалар мен ғылыми жоба жарыстарына республика деңгейінде қатысу дәрежесі өте төмен екенін көрсетті (5-6%). Сондықтан балалардың қабілеттері мен қызығушылықтарын анықтауда мұқияттылық қажет, олардың білімдерін қызығушылық бағытында тереңдету үшін сараланған және дербес оқыту тәсілдерін қолдану арқылы жұмысты жалғастыру керек. Жұмыстарды ШЖМ сыныптарындағы бала санының аздығы, оқытуды нәтижелі ұйымдастыруға кедергі емес, керісінше артықшылық екенінен бастау қажет. Оқыған және алған білімге қайта оралуды көздейтін білім мазмұнын шоғырландыру (концентрическая) құрылымын ШЖМ жағдайында ЖМБ пәндерін тереңдетіп оқыту үшін тиімді қолдануға болады. Білім алушылардың санының аз болуы, олардың оқу-танымдық қызметін ұтымды басқару үшін нақты негіз бола алады. Әрбір оқушының білім алу іс-әрекетінің барысы туралы оқыту процесінің кез келген сатысында ақпарат алып отыру мүмкіндігі бар.Шағын жинақты мектеп мұғалімі жалпы оқыту процесіндегі жұмыстар мен оның нәтижесін ғана емес, оның барысындағы әрбір жеке оқу іс-әрекеттерін және олардың тиімділігін бағалай алады. Осыдан бағалау мен бақылаудың объективтілігі көрінеді, сонымен қатар қажетті көмекті уақытында көрсету мүмкіндігі болады. Мысал ретінде физика пәні сабағында жүзеге асыру мүмкіндігін қарастырайық. Ұсынылып отырған жұмыс тәжірибесінде, физика курсының мектеп бағдарламасын тереңдетіп оқытудың кешенді жұмыс жүйесі құрылады. Ол келесі кезеңдерден тұрады және оқушы мен мұғалімнің алдағы бірлескен жүйелі жұмысының түйінді тетіктері болып табылады: мұғалімнің ұсынған тақырыптарының ішінен әрбір оқушы өзіне зерттеу тақырыбын таңдайды/өзі ұсынған тақырыпты алады; алгоритм бойынша, оқушылар мұғаліммен бірге немесе жеке (қажеттілігіне қарай) алған тақырыбын зеттеу жоспарын жасайды, бұл жұмыс ШЖМ контингентінің аздығына байланысты қиындық тудырмайды; мұғалім білім алушылардың жұмысын бақылайды, сыныптағы оқушылардың зерттеу жұмыстарының барысын қадағалай отырып, бағыт-бағдар мен кеңестер беріп отырады; мұғалім оқушыларды алдағы жақын аралықтағы бағдарламаға сәйкес өтілетін оқу материалының тақырыптарымен таныстырады (тоқсан бойынша жасалған орта мерзімді оқу жоспарын алуға болады); мұғалім сабақтың қысқа мерзімді жоспарына, өтілген тақырыпқа оқушының тақырыбы тұрғысынан қайта оралуды енгізеді, оны сабақта оқушының өзі баяндайды, білім мазмұны кеңейе түседі, жаңа ақпараттармен толығады, байланысы ашылады; оқытудың алғашқы сатысында қарапайым түсініктер беріледі, олар алдағы уақыттағы оқушылардың танымдық мүмкіндіктері мен білімдерінің толығуына қарай тереңдейді және кеңейе береді; оқу жылының соңында мұғалім нәтиже шығарады: тереңдетілген оқу материалының меңгерілу деңгейі зерделенеді және оқушылардың зерттеу жұмыстарындағы жетістіктері анықталады, нәтижесі бойынша алдағы уақыттағы оқушылардың білімін тереңдету және жобалық жұмыстарын жалғастыру жоспары нақтыланады, ұсыныстар беріледі. Зерттеу тақырыптарын білім алушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, сонымен бірге тұрғылықты жеріндегі және мектептегі зерттеу жұмыстарын жүргізу мүмкіндіктеріне қарап, ұсыну қажет. Осылайша, оқыту процесін білім алушылардың зерттеу жұмыстарымен сәтті ұштастыруға болады, мұның барысында балалар өте көп қосымша әдебиеттерді оқиды, желілік ресурстардан және т.б. ақпарат алады. Енді осындай сабақ үлгісіне сәйкес келетін қысқа мерзімді сабақ жоспарының жалпы нұсқасын ұсынамыз, мұнда мұғалімнің сабақта өтілетін материалға оқушының зерттеу тақырыбы тұрғысынан қайта оралу идеясы көрініс тапқан.
жүктеу/скачать 1,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||