Жалпы ережелер
Эссе жазуға қойылатын талаптар
жүктеу/скачать 4,62 Mb.
|
| Эссе жазуға қойылатын талаптар.
Эссе - пәнді жете баяндау немесе анықтау бола алмайтын және бір мәселенің немесе оның нақты себептері бойынша өзіндік түсінік-пікірі мен жеке әсерін білдіретін шағын көлемді еркін құрылған прозалық шығарма. Эсседе мәселеге кең көлемде талдау жасалмайды. Ол бір нәрсе туралы жаңаша, субъективті сөзбен айшықтап ұсынылады, шығарма философиялық, тарихи-биографиялық,, публицистикалық, әдеби-сыни, ғылыми-көпшілік немесе таза беллетристикалық сипатта болуы мүмкін. Эссенің мақсаты шығармашылық ойлауды және өзінің жеке ойын өз бетінше дамыту сияқты дағдылардан тұрады, өйткені эссе мазмұнында біріші кезекте, автордың жеке басы, оның дуниетанымы, сезімі бағаланады. Эссе жазу оқушыларға ойларын нақты және сауатты тұжырымдауға, ақпаратты құрылымдауға, негізгі ұғымдарды пайдалануға, байланыстың себеп-салдарларын анқытауға, тиісті мысалдармен тәжірибені суреттеуге, өзінің қорытындысын жасауға мүмкіндік береді. Эссе құрылымы оған қойылатын талаптармен анықталады: - проблема бойынша эссе авторының пікірі қысқаша тезис ретінде баяндалады; - пікір дәлелдемелермен бекітілуі тиіс, сондықтан тезистен кейін аргумент келеді. Аргумент – қоғамдық өмірдің фактілері, құбылыстары, оқиғалары, өмірлік жағдаяттар мен өмірлік тәжірибелер, ғалымдардың пікіріне сілтеме және т.б. Әрбір тезиске екі аргументтен келтірген дұрыс: бір аргумент сендірмейтін аргумент сияқты, ықшамдылық пен бейнелілікке бағдарланған, жанрда орындалған, баяндалған үш аргумент «ауырлау» болуы мүмкін. Сол себепті, эссе айналмалы құрылымнан тұрады (тезистер мен аргументтердің саны тақырыпқа, таңдаған жоспарға, ойды дамыту логикасына байланысты). - кіріспе - тезистер, аргументтер - тезистер, аргументтер - тезистер, аргументтер - қорытынды Кіріспе мен қорытынды проблемаларға назар аудартуы тиіс (кіріспеде ол айтылады, қорытындыда автордың пікірі түйінделеді). Оқушылардың әссеге сезімдіктің, айқындылықтың, кқркемдіктің тән екенін түсінгендері маңызды. Сонымен қатар, эсседе сленгтерді, шаблон фразаларды, сөздерді қысқартуды, тым жеңіл ойларды қолданбағандары дұрыс. Эссе тілі түсінікті болуы тиіс. Эссе жазудың формалды ережелерінің ішінен, тақырыптың болуын атап көрсетуге болады. Эссенің ішкі құрылымы еркін болуы мүмкін. Бұл жазба жұмысының кіші формасы болып табылады, соңында қорытындыны міндетті түрде қайталау талап етілмейді, ол негізгі мәтінге немесе тақырыпқа енгізілуі мүмкін. Дәлелдеме мәселелердің тұжырымдалуын жүйелейді, Мәселелерді тұжырымдау соңғы қорытындымен сәйкес келуі мүмкін. Оқушылар эссе жазу кезінде неғұрлым типтік қателерін білуі тиіс. Жалықтыратын алғысөз. Жеткіліксіз бөліктер. Қызықты эссе қорытындысын мысалдарсыз санамалау арқылы берсе ұтылып қалады.Ұзақ сөйлемдер. Ұзақ сөйлемдер автордың дұрыстығын көрсетпейді. Қысқа сөйлемдер үнемі жақсы әсер қалдырады. Ең жақсысы, ұзақ сөйлемдерді қысқа сөйлемдермен алмастырып отыру. Ғылыми терминдерді, энциклопедиядан сөздерді пайдалану оқырманның назарын аударады, эссенің мән- мағынасын кемітеді. «Қазақ әдебиеті» пәні бойынша сыныптан тыс жұмыстарды жоспарлау және ұйымдастыру кезінде 2016-2017 оқу жылында аталып өтілетін мерейтойлық күнтізбелік күндерге назар аударуды ұсынамыз: 4 қыркүйек - жазушы, драматург, қоғам қайраткері Төлен Әбдіктің туғанына 75 жыл (1942 ж.); 5 қыркүйек – қазақтың ақыны, әдебиет зерттеуші ғалымы, түркітанушы, публицист, педагог, аудармашы, қоғам қайраткері Ахмет Байтұрсынұлының туғанына 145 жыл (1872 -1937жж); 17 қыркүйек - ақын Сырбай Мәуленовтің туғанына 95 жыл (1922-1993жж) ; 28 қыркүйек - Қазақстанның халық жазушысы, қоғам қайраткері, ҚР-ның еңбек сіңірген мәдениет қызметкері Шерхан Мұртазаның туғанына 85 жыл (1932 ж) ; 15 қазан - жазушы, мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, «Құрмет» орденінің иегері Сайын Мұратбековтің туғанына 80 жыл (1936-2007); 2 қараша - ағартушы, педагог, фольклоршы, этнограф, жазушы Ыбырай Алтынсариннің туғанына 175 жыл (1841-1889 жж); 26 қараша - қазақтың халық жазушысы, мемлекет және қоғам қайраткері Ғабиден Мұстафиннің туғанына 115 жыл (1902-1958жж); 12 желтоқсан - жазушы, әдебиет зерттеуші,ғалым, филология ғылымының докторы Ақселеу Сейдімбектің туғанына 75 жыл (1942- 2009 жж); 12 желтоқсан - жазушы, әдебиет зерттеушісі, ұстаз, филология ғылымының докторы, профессор, Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым академиясының академигі, Қазақстанның Халық жазушысы Зейнолла Қабдоловтың туғанына 90 жыл (1927-2006 жж); 22 наурыз - қазақтың халық жазушысы, драматург, сыншы, мемлекет және қоғам қайраткері Ғабит Мүсіреповтің туғанына 115 жыл (1902 -1985 жж); 15 сәуір - жазушы, драматург, ҚР халық жазушысы Сафуан Шаймерденовтің туғанына 95 жыл (1922 -2007 жж ); көрнекті ақын, жырау Дулат Бабатайұлының туғанына 215 жыл (1802- 1874жж); Шәңгерей Сейіткерейұлы Бөкеевтің туғанына 170 жыл (1847 -1920жж) 1867 жылы - қазақтың суырыпсалма ақыны Әсет Найманбайұлының туғанына 150 жыл (1867- 1922 жж); 9 шілде - ақын, аудармашы Тұрмағамбет Ізтілеуұлының туғанына 195 жыл (1882-1939жж); Оқыту қазақ тіліндегі мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімдеріне қосымша материалдар алу үшін ұсынылатын сайттар: 1. http://nao.kz - Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының ресми сайты; 2. http://ustazuni.kz - мұғалімдерге арналған сайт; 3. https://infourok.ru/ - ұстаздарға арналған білім көтеру, ашық сабақтар сайты; 4. http://abai.kz-ақпараттық –танымдық сайт; 5. http://u-s.kz- ұстаздар сайты; 6. http://ustaz.kz -ашық сабақтар сайты; 7. http://sabak-сайт творческих учителей Казахстана; 8. http://ojarovaroza.ucoz.kz-қазақ тілі мен әдебиеті пән мұғалімінің портфолиосы 9. http://sabaqtar.kz/kazaksh/ - Қазақстан ұстаздарына арналған әдістемелік сайт; 10. http://bilimsite.kz/ustaz -білімділер сайты; 11. http://u-s.kz/publ/ -ұстаздар сайты; 12. http://sabaq.kz -ұстаздарға арналған танымдық-әдістемелік сайт; 13. http://ped.kz -ұстаздардың әлеуметтік порталы; 14. http://oqu-zaman.kz-ұстаздар мен оқушыларға арналған қосалқы білімді сайт; 15. http://tarbie.org- ұстаздар сайты; 16. http://kazbilim-edu.kz-оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін қазақ тілі сабақтарында тиімді пайдалану; 17. http://bilimtime.kz -Ұстаздарға арналған сайт. Каталог: uploads uploads -> Сәлім меңдібаев армысың, алтын таң! Журналист жазбалары Қостанай – 2013 ж uploads -> Тақырыбы: Ғарышты игеру (аудандық семинар) uploads -> Реферат kz Қазақша рефераттар сайты Талғат Амангелдіұлы Мұсабаев Қазақстанның ұлттық ғарыш агенттігінің төрағасы. Ғарышкер, техника ғылымдарының докторы uploads -> Ғарыш әлеміне саяхат uploads -> Сабақ тақырыбы: Шерхан Мұртаза «Ай мен Айша» романы Сабақ мақсаты: ҚР «Білім туралы» uploads -> Қазақ тілі мен латын тілі кафедрасы Қазақ Әдебиеті пәні бойынша әдістемелік өҢдеу мамандығы: Фельдшер Мейірбике ісі Стамотология Курс: І семестрі: ІІ uploads -> Ф 7 –007-02 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі uploads -> 2011 жылдың 14 мамырында «Жалпы гигиена және экология», «Эпидемиология» кафедрасының ұйымдастыруымен және «Студенттік басқару ұйымының» ұйымдастыруымен Д. Е uploads -> Сабақтың тақырыбы Бала Мәншүк ( Мәриям Хакімжанова) Сілтеме uploads -> Ана тілі №2. Тақырыбы: Кел, балалар, оқылық Мақсаты жүктеу/скачать 4,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|