Жамбыл облысы әкімдігі білім басқармасының ОҚУ-Әдістемелік кабинеті 10-сынып Қазақ тілі

«Әлем жаңалықтары: өнер және мәдениет. Сөз мәдениеті» бөлімі бойынша жиынтық бағалау

жүктеу/скачать 2,79 Mb. бет 11/82 Дата 06.12.2023 өлшемі 2,79 Mb. #195336

Бұл бет үшін навигация:

• Бағалау критерийі
• Ойлау дағдыларының деңгейі Қолдану Орындау уақыты

«Әлем жаңалықтары: өнер және мәдениет. Сөз мәдениеті» бөлімі бойынша жиынтық бағалау ІІ нұсқа Оқу мақсаты 10.1.3.3 Тыңдалған мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыра білу, астарлы ойды анықтау; 10.3.4.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу ( дискуссивті эссе); 10.4.1.1мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу. Бағалау критерийі Білім алушы Мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстырады, астарлы ойды анықтайды; қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, эссе жазады; тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазады. Ойлау дағдыларының деңгейі Қолдану Орындау уақыты 15-20 минут Тапсырма 1. Мәтінді екі рет тыңдап, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз Қазақтың ұлы ақыны Абай атамыз өз ғұмырын тек өлең жазуға, орыс және басқа да тілдерден аудармалар жасауға арнамаған. Сонымен қатар, публицистикалық шығармаларын, яғни "қара сөздерін" жазып қалдырғаны белгілі. Ал енді қара сөздерінің біршамасы не жайлы жазылғандығын және өзім нендей нәрсені түйгенімді жазайын! Ең алғашқы қара сөзінде алдағы өмірінде нені кәсіп қылып, қайтіп өткізетіні жайлы талқылап жазған. Ел бағу, мал бағу, ғылым бағу, софылық қылып дін бағу, балаларды бағу - қажып, жер ортасы жасқа келгенде бұлардың ешбірін кәсіп қылғысы келмеді. Осы уақытқа дейін қылып жүрген істерінің байлаусызын, баянсызын, барлығының қоршылық екенін бірінші қара сөзінде атап көрсетеді.Қорытындысында ойына келген нәрселерді қағазға жазып, ақ қағаз бен қара сияны ермек қылуды жөн көреді: "Кімде-кім ішінен керекті сөз тапса, жазып алсын, я оқысын, керегі жоқ десе, өз сөзім өзімдікі дедім де, ақыры осыған байладым, енді мұнан басқа ешбір жұмысым жоқ",- деп ойын түйіндейді. Жоғарыда айтылғандай, ол өз өмірінде, жалпы қазақ елінің өміріндегі кемшіл тұстарды айқындап жазып, тіпті, қазақтардың бойындағы жаман қасиеттерді жіпке тізіп осыдан жиреніңдер деп өсиет етеді. Бір сөзінде мақтаншақтық жайлы сөз қозғаса, енді бірінде иман жайында жазады, ал енді бірінде қазақтарда кең қолданысқа ие болған, алайда еш мағынасы жоқ, мағлұм болған мақалдарды сынай отырып, оқырманға оның дұрыс-бұрыстығын нұсқап көрсетеді. Қара сөздерінің қайсысы болмасын қазақты жақсылыққа, игі істерге шақырады, жамандық пен жалқаулықтан жирендіру үшін түрлі әдіспен сөздерден маржан түзіп, әсерлі етуге барын салғандығы маған ерекше ұнады. Қара сөздің барлығын публицистикалық шығарма деп тануға әбден болады. Себебі қайсыбірін оқысаңыз да, санаңызға қозғау салып, ойыңызды шымырлата түспегі анық. Тіпті, білім-ғылым жайында жазылған қара сөздерден ерекше қуат алып, мотивация алатын жандар да баршылық. Әрбір қазақ азаматы осы қара сөздерді оқып шығуға міндетті деп санаймын. Әлбетте ол ұлтының нағыз жанашырын тәрбиелеп шығаратыны анық. 45 қара сөздің барлығын да жаттап алған жастардың саны бүгінгі күні аз болса да, алдағы уақытта көбейетініне сенемін. Бірлікке, тірлікке, ізгілік пен адамгершілікке шақыратын публицистикалық шығарманы неге жаттап алмасқа?! Ақыл, жүрек, қайрат - үшеуін бірге ұстап, Абай атамыздың нұсқауымен жүрсек, келешегіміз жарқын болшағымыз баянды болары сөзсіз! (320 сөз) https://adebiportal.kz/kz/authors/view/2293 Мәтіндегі ең маңызды 3 мәселені анықтаңыз. Мәселенің маңыздылығын ғаламдық мәселемен байланыстырып талдау жасаңыз. Мәтіннің астарлы ойын анықтаңыз. Ғаламдық мәселемен байланысы Астарлы ойы «Кітаптар бүгін ұрпаққа өсиет болса, ертеңгі ұрпаққа мәдени-жәдігер болады» деген пікірмен келісетін не келіспейтініңіздің себептерін көрсетіп, эссенің жүйелі құрылымын сақтай отырып жазыңыз. Эссе жазу барысында тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазыңыз.(150 - 200 сөз). жүктеу/скачать 2,79 Mb. Достарыңызбен бөлісу: