№
|
Тақырып
|
Сағат саны
|
Оқушының дайындық деңгейіне қойылатын талартар
|
Жүйелі-әрекеттік нәтижелер оқушылардың әр түрлі практикалық іс әрекеттері арқылы жүзеге асыра алуы
|
Күнтізбелік мерзім
|
Өткізу мерзімі
|
Ескерту
|
Пәндік нәтижелер
(білу керек)
|
Дағдылары
|
Кіріспе (3 сағат)
|
1
|
Жаратылыстану табиғат жайлы ғылымдардың жиынтығы ретінде
|
1
|
кіріктірілген жаратылыстану курсының мағынасын, оның қоршаған орта жайлы дүниетанымдық түсініктерін қалыптастырудағы мəнін;
макро жəне микро əлем ұғымдарының мəнін;
ғылыми танымның негізгі əдістерін;
|
Денелерді сипаттай алуы, заттардың құрамын анықтай білуі.
|
ауа райына бақылау жүргізуді ұйымдастыру жəне жергілікті жердің белгілеріне қарап таяу күндердің ауа райы өзгерістерін болжау.
Жаратылыстанушы ғалымдар: əл-Фараби, əл-Бируни, Леонардо да Винчи, Николай Коперник, Джордано Бруно, Герард Меркатор, Галилео Галилей, Исаак Ньютон, Карл Линней, Михаил Васильевич Ломоносов, Чарльз Дарвин, Шоқан Уəлиханов, Қаныш Сəтпаев жайлы қосымша əдебиет оқу
|
|
|
|
2
|
Табиғатты ғылыми тұрғыдан тану әдістері
|
1
|
Табиғатты танып білудің жаратылыстану ғылыми әдістерін білу: бақылау, тәжірибе жасау, өлшеу. Сезіну мүшелері мен өлшегіш аспаптарды тәжірибе жасау барысында қолдану.
|
Географиялық білім көздерінен мәлімет ала білуі. Ауа райын бақылау, өсімдіктер мен жануарлар дүниесінде мерзімдік құбылыстарына бақылау жүргізу ұыймдастыру.
|
Табиғатты зерттеудің негізгі әдістерімен танысу.
|
|
|
|
3
|
Саяхат
|
1
|
Табиғатттың компаненттерінің өзара байланысын дәлелдей алуы.
|
Тірі және өлі табиғаттың өзара байланыс түрлеріне мысал келтіру. Тірі және өлі табиғат денелерін салыстыра білу, бір біріне тигізетін әсерін анықтай білу.
|
қоршаған ортаның табиғи, мерзімдік құбылыстарына бақылау жүргізуді ұйымдастыру;
|
|
|
|
Жер және Ғарыштық кеңістік (14 сағ.)
|
|
Тақырыбы «Төбеміздегі аспан» 3 сағат
|
4
|
Астрономия – ғылым ретінде,жұлдызды аспан.
|
1
|
«ғарыш», «жұлдыз», «ғаламшар», «жұлдызды құйрық», «астероид», «серік», «астрономия», «галактика» ұғымдарын білу,негізгі жұлдыздар жүйесін білу. Ұлықбектің жұлдызды аспанды зерттеуге қосқан үлесі.
|
Ізденіс тапсырмаларын орындау барысында оқулық мәтіні мен суреттерін пайдалану. Жарық жұлдыздады тани білу (Поляр жұлдызы, Кассиопея. Пегас). Параграф мәтініндегі анықтамаларды оқулықтың терминдер сөздігінен іздей алу.
|
Аспаннан (таңдау бойынша) жұлдыздар жүйесін бақылау, дәптерге түсіру. Поляр жұлдызы бойынша көкжиек тұстарын анықтау.Жұлдызды аспан картасынан Поляр жұлдызын, Үлкен және Кіші Аю жұлдыздарын көрсету.
|
|
|
|
5
|
Күн жəне күн жүйесі, ғарыштық кеңістіктің заттық табиғаты.
|
1
|
Ғарыш, Күн жүйесі, Күн туралы негізгі ғылыми жаратылыс анықтамаларын білу, жер тобындағы ғаламшарларды атай білу.
|
Күннің көкжиектегі биіктігі, Жердің Күн жүйесіндегі орны мен табиғаттағы мерзімдік өзгерістері арасындағы өзара байланысын анықтау. Ғаламшарларды сипаттай алу, оларды жұлдыздармен салыстыра білу.
|
Күннің шығуы мен батуына бақылау ұйымдастыру.
|
|
|
|
6
|
Ғарышты зерттеу жəне ғарыштың экологиясы
|
1
|
Қазақстанның, қазақстандық ғалымдар мен ғарышкерлердің ғарышты зерттеуге қосқан үлесі жайлы
білулері тиіс.
|
Өздігінен мәтіннен негізгіні іздей алуы. Ғарыштың тірі және өлі табиғатқа тигізетін әсеріне мысал келтіре білу.
|
|
|
|
|
|
Тақырыбы «Жер біздің ғаламшарымыз» 11 сағат
|
7
|
Жердің пайда болуы, Жер планетасының пішіні, өлшемі, қозғалысы
|
1
|
Жердің Күнге қарағандағы орнын, пішіні мен өлшемдерін, негізгі Жер туралы «глобус», «Жер білігі», «географиялық полюс», «экватор» ғылыми жаратылыс ұғымдарын білулері тиіс.
|
Кескін картаға экваторды, полюстерді түсіре білу.
|
Жыл мезгілдерінің əр түрлі кезеңдерінде Жер бетіне жарықтың түсуін (күн сəулелерінің түсу бұрышы) бақылауды бастау
|
|
|
|
8
|
Ай – Жердің серігі.
|
1
|
Айдың Жер серігі ретіндегі ерекшеліктерін білу, Айдың фазаларын білулері тиіс
|
|
Телескоп пендүрбінің көмегімен Айдың бетін бақылау
|
|
|
|
9
|
Жердің глобуста жəне карталарда бейнеленуі.
|
1
|
Жердің карта, глобус, пландағы бейнелерінің айырмашылықтарын білу
|
|
|
|
|
|
10
|
Жер құрылысының жалпы сипаты, литосфера.
|
1
|
Жердің ішкі құрылысын, «литосфера», «мантия», «жер сілкіну»ұғымдарын білу
|
Жердің ішкі құрылысына сипаттама бере алулары,«литосфера», «жер қыртысы», «жер бедері», «таулар», «жазықтар» ұғымдарын Жердің ішкі құрылысының моделін құрастыруда пайдалана алуларытиіс.
|
|
|
|
|
11
|
Жердің заттық құрамы, тау жыныстары жəне пайдалы қазбалар.
|
1
|
Тау жыныстарының және минералдың негізгі физикалық сипатын анықтай алулары, тау жыныстарыныңпайда болуын білулерітиіс. Магмалық,шөгінді, метаморфты тау жыныстары.
|
Тау жыныстары мен минералдардың негізгі физикалық қасиеттерін анықтау алулары тиіс.
|
|
|
|
|
12
|
Материктер мен аралдар.
|
1
|
Жер бетінің негізгі пішіндерін жəне олардың дамуын (құрлық жəне су қабатын, олардың құрамдас бөліктерін) аралдар мен архипелагтарды білулері тиіс.
|
Кескін картаға ірі аралдар мен архипелагтарды түсіру, карта бойынша олардың орналасуын анықтай алулары.
|
Картамен жұмыс істеудің базалық дағдыларын қалыптастыру.
|
|
|
|
13
|
Гидросфера – Жердің су қабығы.
|
1
|
«Гидросфера» ұғымын және оның бөліктерін білу.Гидросфераның заттық құрамын білу. Жер бетіндегісу айналымын білулері тиіс.
|
«Гидросфера», «мұхит», «теңіз», «өзен», «көл» ұғымдарын жаһандық мұхит конвейері, бұлақ моделін құрастыруда, өзендердің бассейндері мен суайрық жоталарының орналасуын анықтауда пайдалана алулары.
|
|
|
|
|
14
|
Гидросфераның негізгі компоненттері. Жартыжылдық бақылау жұмысы.
|
1
|
Гидросфераның негізгі компоненттерін білу. Мұхит гидросфераның басты бөлігі, мұхиттарды салыстыру.
|
Кескін картаға мұхиттарды, теңіздерді, көлдерді, өзендерді белгілей және олардың орналасуын анықтай алулары тиіс.
|
|
|
|
|
15
|
Судың өмір үшін маңызы, судың қасиеттері, суды қорғау.
|
1
|
Судың тіршілік үшін маңызын, судың қасиеттерін, суды қорғау шараларын білу. Тұщы судың құндылығын түсіну.
|
|
|
|
|
|
16
|
Атмосфера – Жердің ауа қабаты, ауа, оның құрамы.
|
1
|
Атмосфераның тіршілік үшін маңызын білу, ауаның құрамын білулері тиіс.
|
Карта бойынша Қазақстан қандай климаттық белдеуде орналасқанын анықтай білулері, ауа райына сипаттама берулері тиіс.
|
Тәжірибе:сіріңкенің оттегідегі жануы, көмірқышқыл газының әсерінен әктас қосылған суының лайлануы.
|
|
|
|
17
|
Атмосфералық құбылыстар, олардың тірі организмдерге əсері.
|
1
|
Атмосфералық құбылыстарды, құбылыстардың тірі ағзаларға әсерін білулері тиіс.
|
Атмосфералық құбылыстардың тірі ағзаларға тигізетін әсеріне мысал келтіру, әр түрлі климаттық жағдайларда ауа райының адамның денсаулығына тигізетін әсеріне баға бере алулары тиіс.
|
|
|
|
|
Табиғаттағы денелер мен заттар (7 сағат)
|
18
|
Физикалық дене.
|
1
|
Табиғат нысандарының өзара байланысы білу.»Физикалық дене», «зат», ұғымдары. Негізгі құрамы мен қасиеті.
|
Зат пен денелерді ажырата білу.
|
|
|
|
|
19
|
Физикалық өлшемдер.
№1 практикалық жұмыс «Физикалық шамаларды анықтауға арналған құралдармен жұмыс істеу».
|
1
|
|
Таразы көмегімен данелердің салмағын өлшеу.
|
«Аспатардың көмегімен физикалық шамаларды анықтау»
|
|
|
|
20
|
Физикалық денелер мен заттардың сипаттамасы, қоршаған ортадағы таза заттар, ерітінділер мен қоспалар, олардың маңызы, заттардың құрамы, диффузия.
|
1
|
Таза және қоспа заттардың айырмашылықтарын білу. Қоспаларды бөлу әдістері.
|
Физикалық шамаларды, дененің салмағы мен көлемін, қашықтықты (сызғышпен жəне рулеткамен), көлемді (мензуркамен), ауаның ылғалдылығын (гигрометрмен), ауа жəне дене температурасын (термометрмен), жауын-шашын мөлшерін (жауын-шашын мөлшерін өлшеуішпен), жыл бойы күн жарығы түсуіндегі айырмашылықты өлшеуге қажетті құралдар мен аспаптарды қолдана алулары тиіс
|
|
|
|
|
21
|
Физикалық жəне химиялық құбылыстар əлемінде
|
1
|
Әр түрлі жарық көздерін, әр түрлы дыбыс түрлерін, электірлік және магниттық құбылыстарға мысал келтіру.
|
Химиялық реакцияларды бақылау, су қайнау, булану, конденсация процесстерін зерттеу.
|
|
|
|
|
22
|
Құбылыстардың көп түрлілігі (жарық, жылулық, дыбыстық, электрлік, магниттік)
|
1
|
Әр түрлі физикалық құбылыстарына мысал келтіру (механикалық, жылу,жарық), және олардың күгделікті тұрмыста пайдалануына мысал келтіре білу.
|
Табиғаттағы, тұрмыстағы, өндірістегі өмірден мысал келтіру. Оларды бақылау және нәтижелерін тіркеу.
|
Зертханалық жұмыс «Жарық құбылыстары»
|
|
|
|
23
|
Механикалық қозғалыс, тепе-теңдік
|
1
|
Механикалық қозғалыс, тепе-теңдік не екенін білу, мысалдаркелтіру.
|
Физикалық шамаларды өлшейтін аспаптармен жұмыс істейалу.
|
|
|
|
|
24
|
Табиғаттағы күштер
|
1
|
Табиғаттағы әртүрлі күштерді білу.
|
Мысалкелтіре алу.
|
|
|
|
|
Биосфера – тіршілік ортасы (5 сағат)
|
25
|
Ғаламшардағы тіршілік
|
1
|
Тірі ағзалардың жіктелуін білу, тірі ағзалардың өлі ағзаларданайырмашылықтарын білу. Тірі ағзалардың табиғаттағы маңызы. Биосфераның шекаралары.
|
Зертхана құралдарымен, тірі биологиялық нысандармен, кеппе өсімдіктермен, муляждармен жұмыс істей алулары тиіс.
|
Микроскоппен жəне микропрепараттармен танысу
|
|
|
|
26
|
Өсімдіктердің көп түрлілігі жəне олардың маңызы (бөлме жəне дəрілік өсімдіктер), ауыл шаруашылық өсімдіктері
|
1
|
Өсімдіктердің биологиялық көптүрлілігін білу. Бөлме өсімдіктерін күту ережелерін білу.Адам денсаулығы үшін дәрілік өсімдіктердің маңызы.
|
Өсімдіктердің бейімделуіне мысал келтіру.мәдени және бөлме өсімдіктерінің күтуі бойынша қарапайым ұсыныстар бере алулары тиіс.
|
Жергілікті жердің өсімдіктерін бақылау. Өсімдіктердің жарыққа қарай жылжуы. Тұқымдарды өсіру, бөлме өсімдіктерін өсіру.
|
|
|
|
27
|
Жануарлардың көп түрлілігі жəне олардың өзара қарым-қатынасы
|
1
|
Жануарлардың негізгі топтарын білу, тірі ағзалардың адам өмірі мен табиғаттағы маңызы.
|
Жануарлардың бейімделуіне мысал келтіру.үй жануарларын күтуі бойынша қарапайым ұсыныстар бере алулары тиіс.
|
Жануарларды бақылау. (үйде, хайуанаттар бағында, үйренішікті ортада).
|
|
|
|
28
|
Саңырауқұлақтар, микроорганизмдер, олардың маңызы жəне көп түрлілігі
|
1
|
Саңырауқұлақтардың табиғаттағы маңызы туралы білу, саңырауқұлақтарды жинау және пайдалану туралы білу.
|
Жергілікті жердің улы саңырауқұлақтарын ажырата білу.
|
Зең саңырауқұлақтарымен танысу.
|
|
|
|
29
|
Бірлестіктердің түрлері. №2 практикалық жұмыс «Өсімдіктерді өсіру технологиясымен танысу».
|
1
|
«Жыртқыш», «паразит»,андропогендік орта туралы білу. Тамақтану тізбектері арқылы тірі ағзалардың өзара байланысы туралы білімдерін бекіту.
|
Қоректену тізбегінің схемасын құрастыру. Тірі ағзалардың қоректену тізбегін түсіндіру.
|
«Өсімдіктерді өсіру технологиясымен танысу»
|
|
|
|
Табиғат және адам (5 сағат)
|
30
|
Қоршаған орта жəне адамның ондағы орны
|
1
|
Табиғаттың адам үшін маңызынбілу. Адам табиғаттың бөлшегі екенін білу. Табиғат байлықтарының адам өмірі мен шаруашылығындағы маңызы туралы білу. Табиғат ресурстары мен олардың жіктелуі туралы білу.
|
Табиғатта жүріп тұру ережелерін сақтай алулары.
|
Жергілікті жердің экологиялық жағдайына талдау жасау мақсатына саяхат жасау.
|
|
|
|
31
|
Қорықтар, ұлттық саябақтар, табиғат ескерткіштері
|
1
|
Қорық ұғымын білу, қорықтардың маңызы.
|
Карта бойынша ұлттық саябақтар мен қорықтарды көрсете алулары тиіс.
|
|
|
|
|
32
|
Қазақстанның «Қызыл кітабы».
Жылдық бақылау жұмысы.
|
1
|
«Қызыл Кітаптың» ұйымдастыру мақсатын білу, еңгізілген жануарлар мен өсімдіктердің түрлерін білу.
|
Экологиялық акциялар ұйымдастыра білулері.
|
|
|
|
|
33
|
Қоршаған ортаның экологиясы, табиғатты қорғау, Қазақстан Республикасының табиғатты қорғау Заңы
|
1
|
Қоршаған ортаны ластаушы көздерін білу.
|
Адамның шаруашылық әрекетінің қоршаған ортаға тигізетін әсеріне болжаужасаулары.
|
|
|
|
|
34
|
Шағын зерттеу жобалары
|
1
|
«Жаратылыстану»курсының негізгі сұрақтарын білу.
|
Сынып алдында сөйлей алулары, дәйектер келтіру, дәлелдеу алулары.
|
Өсімдіктер мен жануарлар туралы шағын зерттеу жобалары.
|
|
|
|
