Жаратылыстану ғылымдары факультетінің деканы

 

Л

.

Н

. 

Гумилев

 

атындағы

 

Еуразия

 

ұлттық

 

университеті

 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

 

Басылым

: 

алтыншы

 

 

2 

ЕҰУ

 

Ф

 703-08-16. 

Пəннің

 

оқу

-

əдістемелік

 

кешені

. 

Алтыншы

 

басылым

 

 

1811 

ж

. 

итальян

 

ғалымы

 

Авогадро

 

өзінің

 

гипотезасын

 

ұсынды

.  «

Авогадро

 

заңы

» 

былай

 

делінген

: 

бірдей

 

көлемде

 

бірдей

 

жағдайдағы

 

молекулалар

 

саны

 

да

 

бірдей

 

болады

. 

Авагадро

 

заңынан

 

мынадай

 

салдарлар

 

шығады

:  

1)

 

бірдей

 

жағдайда

 

газдардың

 

бірдей

 

молекулаларының

 

көлемі

 

де

 

бірдей

 

болады

. 

2)

 

қалыпты

 

жағдайда

 

кез

 

келген

 

газдың

 1 

молі

 22,4 

л

 

көлем

 

алады

.  

 

Эквивалент

 

заңы

: 

Əрекеттесуші

 

заттардың

 

массаларының

 (

көлемдерінің

) 

қатынасы

 

олардың

 

эквивалентінің

 

молярлық

 

массаларына

 

тура

 

пропорционал

 

 

Молекулалық

 

жəне

 

атомдық

 

массаны

 

анықтау

 

тəсілдері

 

I. 

Газдардың

 

молекулалық

 

массаларын

 

төмендегі

 

тəсілдермен

 

анықтайды

: 

1.

 

Газдардың

 

салыстырмалы

 

тығыздығы

 

арқылы

; 

2.

 

Газдардың

 

берілген

 

көлемі

 

арқылы

; 

3.

 

Менделеев

 – 

Клапейрон

 

теңдеуі

 

арқылы

.  

ІІ

. 

Элементтердің

 

атомдық

 

массаларын

 

анықтау

 

тəсілдері

: 

1.

 

Авагадро

 

əдісі

; 

2.

 

Конницаро

 

əдісі

; 

3.

 

Дюлонг

 

жəне

 

Пти

 

əдісі

 

 

1.

Газдардың

 

молекулалық

 

массаларын

 

салыстырмалы

 

тығыздығы

 

арқылы

 

анықтау

. 

Авагадро

 

заңы

. 

Бірдей

 

жағдайда

 

əр

 

түрлі

 

газдардың

 

бірдей

  

болады

. N

H2

=n

O2 

яғни

 V

H2

 = V

O2

 

Көлемі

 

бірдей

  2 

түрлі

 

газ

 

аламыз

, 

олар

 

бірдей

 

жағдайда

  (

р

,  t) 

берілген

. 

Осы

 

екі

 

газдың

 

массаларының

 

қатынасын

 

табамыз

: 

m(x) N(x) 

.

 M(x) Mz (x) D (x/y) 

m(y) N(y) 

.

 M(y) Mz (y) 

 

Олай

 

болса

 

молекулалар

 

сандары

 

бірдей

 

əртүрлі

 

газдардың

 

массаларының

 

өзара

 

қатынасы

 

олардың

 Mz 

массаларының

 

қатынасындай

 

болады

.  

Dm(x)  

немесе

 DM

1

(x) 

бұдан

  M(x)=D

.

M(y) 

m(y) 

 

 M

2

(y) 

 

Тең

 

көлемдегі

 

бірдей

 

жағдайда

 

алынған

 

газдардың

 

массаларының

 

қатынасы

 

І

-

ші

 

газдың

 

екінші

 

газ

 

бойынша

 

салыстырмалы

 

тығыздығы

 

деп

 

аталады

.  

Газдың

 

тығыздығын

 

көбінесе

 

сутегі

 

немесе

 

оттегі

 

бойынша

 

анықтайды

.  

  Mz(x) = M(H

2

) 

.

D

H2

 = 2 

.

D

H2

 - 

сутегі

 

бойынша

 

  Mz(x) = M

(

ауа

)

.

D

ауа

 = 29 

.

D

ауа

 - 

ауа

 

бойынша

 

2. 

Газдардың

 

молекулалық

 

массасын

 

берілген

 

көлем

 

арқылы

 

анықтау

. 

Авогадро

 

əдісі

. 

Авогадро

 

заңынан

 

шығатын

 

салдар

 

бойынша

 

қалыпты

 

жағдайда

 

кез

-

келген

 

көлемдегі

 

газдың

 

массасын

 

біле

 

отырып

,  22,4 

л

 

көлемдегі

 

газдың

  (1 

моль

 

газдың

) 

массасын

 

анықтауға

 

болады

.  

 

3. 

Газдардың

 

молекулалық

 

массасын

 

Клейперон

-

Менделеев

 

теңдеуі

 

арқылы

 

анықтау

. 

Идеал

 

газ

 

күйінің

 

теңдеуін

 

алайық

: 

 

жүктеу/скачать 2,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: