«жаратылыстану» институты

• 
  Абстракция және нақтылау;
  
• 
  Талдау және жинақтау;
  
• 
  Салыстыру;
  
• 
  Қарама-қарсы қоюшылық;
  
• 
  Индукция және дедукция
  

• 
  Анкетілеу;
  
• 
  Сұхбат алу;
  
• 
  Эксперттік сұрау;
  
• 
  Рейтинг;
  

• 
  Социометрия;
  
• 
  Тестілеу;
  
• 
  Тренинг,
  

• 
  Ранжирлеу;
  
• 
  Шкалалау;
  
• 
  Корреляция.
  

• 
  әдебиеттерді, архив материалдарын құжаттарды, қажет өнімдерді талдау;
  
• 
  ұғым- терминологиялық жүйені талдау;
  
• 
  болжам құру;
  
• 
  ойша эксперимент жүргізу;
  
• 
  алдын-ала болжау;
  
• 
  модельдеу.
  

• 
  бақылау;
  
• 
  әңгіме;
  
• 
  педагогикалық консилиум;
  
• 
  жеке педагогикалық тәжірибені зерттеу;
  
• 
  педагогикалық эксперимент (жаһандық, локальдық және микроэксперимент);
  
• 
  ғылыми-педагогикалық эксперимент.
  

1. 
   Зерттеудің негізгі идеясын анықтау;
   
2. 
   Зерттеу әдістерін қолданудың нақтылы жағдайын ескеру;
   
3. 
   Зерттеушінің әдіснама және әдістемені меңгеру деңгейін ескеру.
   

Зерттеу әдістерін қолдануға қойылатын талаптар:

1. 
   Әдістерді бір-бірімен байланыстыра қолдану;
   
2. 
   Әдіснамалық білімнің жүйесі; жалпы негізі – философия әмбебап әдіс ретінде. Оның заңдары, принциптері, категорияларын зерттеудің стратегиялық және жалпы бағытын анықтайды.
   
3. 
   Кез-келген әдіс нақтылы жағдайға, зерттеу мақсатына, міндеттеріне, нысананың ерекшелігіне байланысты модификацияланады.
   
4. 
   Әрбір әдісті «басшылыққа ...» алу негізінде қолдану тиімді болады, деректер жинау шаблоны ретінде қолданбау.
   

• 
  экстрополяция – ойдың дамуы немесе белгілі бір тарихи кезеңдегі тенденциялардың ашылуы, яғни жасалған заңдар мен тұжырымдардың бақылау аймағынан басқа аймаққа ауысуы;
  
• 
  интерполяция – құбылыстардың динамикалық қатарында көрінбейтін, бірақ, осы қатар мүшелерінің арақатынасын ашу негізінде параметрлерді, функцияларды, көрсеткіштерді табу;
  
• 
  модельдеу – шынайы түрде бар үдерістер мен құбылыстардың логикалық, информациялық және графикалық құрылымын жасау, яғни объектілерді жеңілдетілген түрінде бейнелеу; модельдеу – түпнұсқаның зерттеушіні қызықтыратын қажетті жақтарының дәлме-дәл көшірмесін түсіру арқылы зерттеу; ретроспекция – объектінің жүйелі түрдегі сипаттамасын алу үшін зерттеу объектісінің тарихи дамуын зерттеу, яғни оның әртүрлі уақыт кезеңдеріндегі дамуының динамикалық қатарын зерттеу;
  
• 
  эксперттік бағалау – эксперттің немесе эксперттердің тұжырымдары мен ойлары;
  

• 
  декомпозиция – үлкен жалпы бір мақсатты бірнеше топтарға бөлу;
  
• 
  селекция – зерттелуге келетін варианттарды іріктеп алып, маңызы жоқ фактілерді алып тастау;
  
• 
  агрегирование – жекелеген сипаттамаларды жалпы сипаттамаға біріктіру.