М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті
Бекітемін Жаратылыстану математикалық факультетінін деканы
_________ А.Медешова
_______2010ж.
Жаратылыстану – математикалық факультет
Химия кафедрасы
050112 «Химия»
мамандығы бойынша кредиттік оқу жүйесінде оқитын
студенттерге арналған
«Химия білімінің дамуы »
(пәннің атауы)
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
Курс – 2 Семестр – 4
Кредит саны - 2
Дәріс – 15 сағат
Практикалық сабақ – 15 cағат
Оқытушының жетекшілігімен
студенттің өзіндік жұмысы (ОЖСӨЖ) – 30 сағат
СӨЖ – 30 сағат
Емтихан – 7-ші семестрде
Барлығы – 90 сағат
Орал 2009 ж.
1.Пәннің оқу әдістемелік кешені Оқу жұмыс бағдарламасы негізінде құрастырылған.
Құрастырушы: _химия кафедрасының аға оқытушысы Есеева Г.Б.
“ 2 “ _________ 2010 ж. № 1 хаттама
Кафедра меңгерушісі: Мендалиева Д.К ____________
(аты-жөні) (қолы )
Жаратылыстану - математикалық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында қарастырылды.
“ __“ _________ 2010ж. № хаттама
Жаратылыстану - математикалық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің төрағасы
ТемралиеваС.Б.
________________ ___________
(аты-жөні) (қолы )
1. Оқу жұмыс бағдарламасы
Бағдарламаның орналасу орнын көрсету
(кафедра «ХИМИЯ» каб. __17_, корпус № 5__).
Алғы сөз
Курс мақсаты:
- студенттерге химиялық заттар мен олардың шығу тарихын, химия дамуындағы тарихи құбылыстар мен процестер жэне оларға байланысты негізгі мағлұматтар беру.
Курс міндеті:
Әр тарихи дәуірдегі химиялық білім жағдайына тарихи анализ жасау. Бұрынғы жэне казіргі кездегі белгілі ғалымдардың гипотезаларына, теорияларына, тәжірибелік зерттеулеріне химияны дамытуға қосқан үлестеріне талдау жасау.
химияның негізгі стехиометриялық заңдарын, периодтық заң мен атом құрылысы, элементтердің ашылу тарихы т.б туралы химияның негізгі бөлімдерінің теориялық базаларын кеңіту.
Қазақстандағы химия ғылымы мен өнеркэсіптің қалыптасып дамуын жэне оның переспективаларын білу.
Мазмұны
Кіріспе. Пәннің мақсаты мен міндеттері.
Химия ғылымының даму тарихының кезеңдері. Алғашқы адамдардың химиялық білімі.Гректердің антикалық натурфилософиялық ілімдері. Грек философтары - Фалес, Анаксимен, Гераклит, Эмпедокл. Грек атомистикасы. Демокрит, Эпикур, Аристотель ілімдері. "Химия" атының пайда болуы туралы ойлар.
Химия ғылымы дамуының алхимиялық кезеңі. Араб алхимиясы (Калид ибн Азид, Джабир ибн Гайан, Абу ар-Рази, Әл-Бируни, Әбу-инб-сина). Батыс Еуропалық алхимия (Альбрехт фон Больштедт, Фома Аквинский, Бэкон). Алхимия және алхимиктер. Алхимиялық кезеңнің кемшілігі мен жетістіктері.
Қайта өрлеу дәуіріндегі химия. Леонардо да Винчи, Р. Глоубер, г. Агригокола еңбектері. XIV - XVI ғасырдағы металлургияның дамуы. Иатрохимия (Парацельс Ван Гельмонта).
Флагистон дәуірінің химиясы. XVII ғасырдың II жартысында жаратылыстану дамуының жағдайы. Жану және тыныс алу туралы алғашқы түсінік. Пневмохимия (Р.Бойль, Гей-Люссак).
Пневматикалық газ химиясы, Флагистон теориясының шығуы.Флагистон теориясы. Р.Бойль өмірімен танысу, қысқаша биографиясын жазу. Флагистон теориясының күйреуі.
Оттек теориясы. XVIII ғасырдың 70-80 жж Француз ғылымының дамуы. Оттек теориясы. Лавуазье бойынша жай заттардың жіктелуі. А. Лавуазье өмірі мен еңбектері.А. Лавуазье және оның ғылыми зерттеулері.Стехиометриялық заңдардың ашылуы.
Е.Л. Бертолле, Г.Дэви, Ж.Л. Пруст - өмірі мен қызметі, химияға қосқан үлесі туралы қысқаша мағлұмат.
Атом - молекулалық ілімнің тууы және нақтылануы. Химиялық атомистиканың пайда болуы. Джон Дальтон жэне оның атомистикалық теориясы. «Новая система химической философии» еңбегі. Химиялық таңбалар жүйесі. Джон Дальтон өмірі мен ғылыми еңбектерімен танысу. Атом-молекулалық ілімнің қалыптасуы. Еселік қатынас заңы. Джон Дальтонның атомистикалық теориясы - орыс химиктері еңбектерінде.
И.Я. Берцеллиус және химиялық атомистиканың дамуы, негізгі қағидалары. И.Я. Берцеллиустың электрохимиялық теориясы.И.Я. Берцелиус өмірі мен қызметі. М.В Ломоносовтың атом-молекулалық ілімі. М.В. Ломоносов өмірі мен қызметі.Карлсруэ қаласындағы халықаралық химиктер конгресі.
XIX ғасыр басындағы эксперименттік зерттеулер меи жаңалықтардың ашылуы. Авогадроның молекулярлық гипотезасы. Авогадро өмірі мен қызметімен танысу.
Органикалық химияның пайда болуы және калыптасуы. Органикалық химияның даму тарихының кезеңдері. Органикалық заттар үғымдарын түсіндіретін теориялар. Органикалық химияның алғашқы зерттеулері. Органикалық химияның алғашқы теориялары.Типтер теориясы. 1860 жылы
Карлерэдегі химиктер конгресі.
Химиялық қүрылыс теориясы Құрылыс теориясының алғы шарттары. Бутлеровтың құрылыс теориясы.Изомерия.Молекуладағы атомдардың өзара әсері. Стереохимия. А.М. Бутлеров өмірі мен қызметімен танысу.Органикалық синтез. Марковников В.В., Н.Д. Зелинский, өмірі мен қызметі. Н.Н. Зинин өмірі мен қызметі.
Мектептің органикалық химия курсындағы тарихи мәселелер. 9-10 оқулыктарындағы тарихи мәселелер.
Аналитикалық химияның дамуы.ХІХ ғасыр басындағы аналитикалық химия. Спектральды анализдің ашылуы.Атомдық салмақтар. XIX ғасырда бірінші жартысындағы Рессейдегі химия.
Физикалық химияның дамуы. Ерітінділер туралы ілім. Д.И. Менделегвтің ерітінділер теориясы. Вант- Гоффтың осмостық теориясы. Электролиттік диссоция теориясы. И.А. Каблуков өмірі мен қызметі. Химиялық тепе- теңдік. Химиялық кинетика. Н.А. Меншуткин өмірі мен қызметі.
Д.И. Менделеевтің периодтық заңы және периодтық жүйесі. Химиялық элементтердің ашылу кезеңдері. Д.И. Менделеевтің периодтық заңына дейінгі элементтердің ашылуы. Периодтық заң ашылғанға дейінгі химиялық элементтерді жүйелеу тарихы.Д.И. Менделеевтің периодтық заңының ашылуы.Периодтық заңның алғашқы нұсқасы.«Элементтердің табиғи системасы» кестенің екінші варианты. Д.И. Менделеев болжаған химиялық элементтердің ашылуы. Д.И. Менделеевтің еңбектері. Д.И. Менделеевтің өмірі мен қызметі. Элементтердің ашылу тарихы. Элементтердің аталуы. Қазақша атауға ие болған металдар.Химиялық элементтерді ашқан ғалымдар туралы.
Қазақстанда химия өнеркәсібінің даму тарихы. Революцияға дейін Қазақстанда ауыр индустрия саласының пайда болуы. Кеңестік кезеңдегі Қазақстанның химия өнеркәсібінің жағдайы мен дамуы (1930-1991 жылдары). Қазақстанның химия ғылымының дамуына үлес қосқан ғалымдар. Осы ғалымдардың портреттерімен танысып, сыныптан тыс жұмыстарын — кеш өткізу үлгісін жазып ал. Қазақстандағы химия және металлургия өнеркэсібі. Химия өнеркэсібінің пайда болуы. 1991- 2000 жж аралығындағы Республикамыздың химия өндірісінің жағдайы және оның болашағы. Қазақстанның химия ғылымының дамуына үлес қоскан ғалымдар (Д.В. Сокольский, Ә.Б. Бектұров, Қ. Сатпаев, Б.А. Жұбанов, И.Н. Әзербаев,Б.А. Бірімжанов, Н.Н Нурахметов, И.И. Нұғманов т.б).
Әдебиеттер тізімі:
Негізгі:
1.Соловьев Ю. И. История химии - М.: Просвещение, 1983, 1976.
2.Соловьев Ю. И., Перифонов Д.Н., Шамин А.Н. История химии.- М.:
Просвещение, 1974, 1976, 1984.
3 . Фигуровский Н.А. История химии - М.: Просвещение, 1979. I,II том.
4. Азимов А. Краткая история химии. Москва «Мир», 1983.
Қосымша:
1.Крицман В.А. Книга для чтения по неорганической химии, 1983.
2.И.Нұғыманов. т. б. Химия тілі. Алматы, 1977.
3.И.М. Ибраев.«Органикалық химия негіздері» Алматы,«Рауан» 1990.
4.М.И. Ибраев, К.А. Сарманова Органикалық химия негіздері. А. «Рауан» 1990. 3-9 беттер.
5.Оқу кітабы. 9 - сынып, Алматы 2001 ж.
6.Оқу кітабы. 10 - сынып, Алматы 2003 ж.
7.Увалиева Ю.К. т.б. Химия и технология производства продуктов химической промышленности Республики Казахстан. Уст- Каменгорск, ВКГУ, 2003, 3-14 с.
8.И.Нұгыманов, Р. Жұмаділова, Р. Қаржасбай Химия 9, Әдістемелік нүхқау. А, «Мектеп», 2005 ж
9.Соловьев А. В. Цветная металлургия Казахстана. .- А, 1974 ж
10. Кто есть кто в казахстанской науке.-Қазақ энциклопедиясы.Алматы, 1999
2.Пән бойынша оқыту бағдарламасы – SYLLABUS
Оқытушы (оқытушылар) туралы мәлімет
Аға оқытушы: Есеева Гүлжан Бексұлтанқызы
Офис: М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік
университеті
Жұмыс мекен-жайы: Химия кафедрасы, 17- бөлме
Жұмыс телефоны:50-35-49
Е-mail:
Пән туралы мәлімет
«Химия білімінің дамуы »
Сабақ кестесі:
Оқу тоқсаны 15 оқу аптасынан және 2 сынақ аптасынан тұрады.
Бір аптада 2 кредит, әр кредит-сағат бір байланыс семинардан екі сағат ОЖСӨЖ студенттің өзіндік жұмысынан (ЖСӨЖ), студенттің өзіндік жұмысынан (СӨЖ) тұрады.
Кредиттің атпаға бөліну кестесі (2 кредит мысалында келтірілген):
Сабақтар
|
Өткізу уақыты
|
Сабақтар
|
Өткізу уақыты
|
Байланыс сағаты 1
(дәріс)
|
50 мин.
|
ОЖСӨЖ СӨЖ
|
50+50 мин.
|
Байланыс сағаты 2
(семинар)
|
50 мин.
|
ОЖСӨЖ СӨЖ
|
50+50 мин.
|
Кредит саны – 2
Өту орны: № 4 оқу ғимараты, сабақ кестесі бойынша
Оқу жоспарынан көшірме:
Курс
|
Семестр
|
Кредит саны
|
Дәріс
тер
|
ОЖСӨЖ
|
СӨЖ
|
Семинар
|
Барлығы
|
Бақылау
түрі
|
2
|
4
|
2
|
15
|
30
|
30
|
15
|
90
|
Емтихан
|
Кіріспе
Пән бойынша мағлұмат:
Курс мақсаты:
студенттерге химиялық заттар мен олардың шығу тарихын, химия дамуындағы тарихи құбылыстар мен процестер және оларға байланысты негізгі мағлұматтар беру.
Курс міндеті:
Әр тарихи дәуірдегі химиялық білім жағдайына тарихи анализ жасау.
Бұрынғы және кәзіргі кездегі белгілі ғалымдардың гипотезаларына, теорияларына, тәжірибелік зерттеулеріне химияны дамытуға қосқан үлестеріне талдау жасау.
химияның негізгі стехиометриялық заңдарын, периодтық заң мен атом құрылысы, элементтердің ашылу тарихы т.б туралы химияның негізгі бөлімдерінің теориялық базаларын кеңіту.
Қазақстандағы химия ғылымы мен өнеркәсіптің қалыптасып дамуын және оның переспективаларын білу.
Оқыту әдістемесі: Сөздік (әңгіме, әңгімелесу, сұрақ - жауап)
Пререквизиттер: бейорганикалық химияның теориялық негіздері,
элементтер химиясы.
Постреквизиттер: Мектеп сарамандылығында пайдалану.
Курс саясаты және іс-жосығы (процедурасы)
Студенттерге қойылатын талаптар:
Курс бойынша жоғары балл алу үшін әрдайым жұмыстану қажет. Себебі пән бойынша баға жалпы семестр бойы жинақталады. Сабаққа белсенді қатысып, барлық тапсырмаларды нақты, дұрыс, ұқыпты, толық орындаған жағдайда студентке жоғары баға қойылады. Студент әрбір кредит сағат бойынша жинаған балдарын есептеп жүру қажет (жоғарыда көрсетілген пән бойынша білімді бағалау және апталық тақырыптық кесте бойынша)
1. Сабаққа қатысу
Студент сабаққа қатысуға міндетті. Қалдырылған сабақтар пәннің оқу-әдістемелік кешенінде көрсетілгендей толық көлемде орындалу қажет. Пәннің 3/1 себепсіз қалдырса, курстан шығарылады.
2. Аудиториядағы тәртіп
Студент сабаққа кешікпеу, сабақ уақытында сөйлеспеу, газет оқымау, ұялы телефоның сөндіру, оқу үрдісіне белсенді қатысуы қажет.
3. Үй тапсырмасы
Үй тапсырмасы міндетті түреде көрсетілген мерзімде орындалуы қажет. Үй тапсырмалары негізінде қорытынды баға шығарылады.
4. Жеке тапсырмалар
Семестрлік жеке тапсырмалар міндетті болып табылады. Олар реферат (баяндама, хабарлама т.б.) ретінде орындалып, қорғалады. Бұл тапсырмалардың әрқайсысы бағаланып, қорытынды баға шығарылады.
5. Бақылау жұмысы.
Бақылау жұмысы сабақ уақытында орындалып, тапсырылады. Студенттердің білімін бақылау негізінен тест тапсырмаларын орындату арқылы тексеріледі.
6. Пікірлесу
Сабақ мазмұны мен кестесі
1 апта
1-кредит сағат
№ 1- Дәріс
Тақырып: Кіріспе.Гректердің антикалық натурфилософикалық ілімдері.
Дәрістің мазмұны:
Пәннің мақсаты мен міндеттері.
Грек философтары – Фалес, Анаксимен, Гераклит, Эмпедокл.
Достарыңызбен бөлісу: |