Жаратылыстану



бет30/64
Дата05.02.2022
өлшемі0,89 Mb.
#15729
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   64
Дәріс мазмұны:
1. Тіршіліктің түрлері мен деңгейлері.
2. В.И.Вернадскийдің биосфера туралы ілімі және экология.
1. Тірі және өлі табиғаттың барлық обьектілері құрлысы жағынан оларға кіретін элементтердің, яғни құрлыстың құрылымдық деңгейлерінің иеархиялық байланыстағы жүйелері болып табылады. Олардың ішіндегі ең қарапайымдары физиканы танып-білу саласына жатады, бұлар – электрондар, протондар, басқа қарапайым бөлшектер. Одан әрі атомдық деңгейлер, молекулярлық деңгейлер кетеді. Оларды зерттеумен физикада, химияда шұғылданады. Молекулярлық деңгейден соң субмолекулярлық деңгей келеді – бұл молекулалардың жұмысын бірыңғай бүтін ретінде зерттеу деңгейі: осылайша әрі қарай ағзалармен олардың қауымдастығының деңгейіне дейін. Биожүйелердің құрылымдық деңгейлерін топтастыру қарапайым бөлшектерден басталып, атомдар, молекулалар, макромолекулалар, макромолекулалар кешендері т.с жалғасады.
2. Биосфера гректің тіршілік деген сөзінен шыққан – жер шарындағы тірі организмдер таралған аймақ. Биосфера жер бетін, литосфераның 2-3 км тереңдігін, гидросфераны, атмосфераның төменгі 10-12 км бөлігін қамтиды. Тірі организмдердің ең көп тіршілік ететін аймағы – гидросфера, құрлық беті және атмосфераның жерге жанасатын бөлігі. 1919 жылы В.И.Вернадский «тірі затқа» берген анықтамасында: «Мен тірі затты өсімдіктер мен жануарлардың, оның ішінде адамды қоса алғандағы барлық организмдердің жиынтығы», - деп түсінемін деп жазып, ол тірі организм дегеніміз қуатты айналдыратын механизм деп атады. Биосфера 4 млрд жыл бұрын пайда болды. Саналы адам алғашында табиғатпен келісіп өмір сүрді, табиғаттан өзіне қанша өмір үшін қажет зат керек болса, соны ғана алды. Биосфераның қалыптасуы мен өмір сүруінің негізгі факторы көп жақты трофикалық байланыс болған және болып қала береді. В.И.Вернадский еңбектерінің адамзат үшін орасан мәні зор, олардың нәтижесінде экология таза биологиялық саладан тек қана ғылыми – жаратылыстық емес, фиолософиялық та мәні бар ғылым аралық салаға айналды.

Каталог: dmdocuments
dmdocuments -> Семинар ожсөЖ 15 сағ. Емтихан 4 Барлығы 45 сағ Орал, 2010
dmdocuments -> Әдеби өлкетану Преподаватель Ақболатов Айдарбек Ахметұлы Вопросы: Вопрос №1
dmdocuments -> 2009ж. «Қазақ филологиясы» кафедрасы
dmdocuments -> Семинар ожсөЖ 5 сағ. СӨЖ 15 сағ. Емтихан Барлығы 45 сағ Орал, 2010
dmdocuments -> Жаратылыстану математикалық факультет
dmdocuments -> Барлығы – 45 сағат
dmdocuments -> 2007ж. Қазақ тілі мен әдебиеті және оқыту теориясы кафедрасы
dmdocuments -> Қазақ филологиясы кафедрасы 050205
dmdocuments -> Барлығы – 90 сағат


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   64




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет