Жастан жасқа аяқ басқан балалардың психологиялық, дамуымен танысу және талдау. Т анымдық порцестері сөйлеу, ойлау, қабылдау, зейін
жүктеу/скачать 21,42 Kb.
|
6-7 жас таным процесс
|
6 жастан 7 жасқа аяқ басқан балалардың психологиялық, дамуымен танысу және талдау.Т анымдық порцестері сөйлеу, ойлау, қабылдау, зейін. Қазақстан Республикасының «Білім туралы заңында», «Қазақстан Республикасының 2011-2020 жылға дейінгі білім беру бағдарламасында» мектепке дейінгі білім беруде жаңа рухани-мәдени құндылқтарды игеруге, ұлттық сананың қалыптасып, ақыл-ойының, интеллектуальдық дамуын қамтамасыз ететін, болашақ бастауыш мектептегі оқу әрекетіне дайындық ретінде танымдық құзыретін қалыптастыру қажеттілігі туындайды. Мектепке дейінгі ұйымдағы оқу үдерісін ұйымдастыру базалық білім, білік, дағдылар, жалпы адамзаттық және ұлттық құндылықтар негізінде мектеп жасына дейінгі балалардың түйінді құзыреттілігінің қалыптасуын қамтамасыз етеді. Осыған сәйкес мектепке дейінгі балалардың бойында қоршаған ортаға қызығушылық білдіруге, экологиялық білімді меңгертуге танымдық құзыреттілікті қалыптастыру басым бағыттарының бірі болып табылады. Бұл тұжырымдағы негізгі негізгі мақсат-мектепке дейінгі білім беріді ұлғайту жолымен балалардың білім алуына бастапқы мүмкіндіктерді бірдей қамтамсыз ету болып табылады.Мектеп жасына дейінгі балалардың бойында оқу қызметін меңгерту олардың олардың танымдылық белсенділігін дамытудың басты бағыты болып саналады. Танымдылық белсенділікті психологиялық –педагогикалық құбылыс ретінде анықтау,бұл мектеп даярлық кезіндегі балалардың тұлғалық сапасының ерекшелігіне талдау жасауға,мектепке дейінгі білім беру мекемелерінің тәрбиелеу және оқыту үрдісінде оны қалыптастыру жағдайларымен құралдарын қарастыруға мүмкіндік береді. Білім берудің түрлі деңгейлеріне қарай жаңа әлеуметтік сұраныстарының пайда болуы шығармашылық қабілеті бар, саналы, әрі өзбетті іс-әрекетін анықтайтын және осы мақсатқа жету үшін өзін басқара алатын белсенді жеке тұлғаны қалыптастыруды қажет етіп отыр. Бұл талаптарды орындау үшін мектепалды даярлықтағы педагогикалық үрдістердің ең дұрыс бағыты белсенділікті іс-әрекеттік тұрғыдан дамыту болып табылады. Бұл төмендегідей мәселелерді шешуге мүмкіндік береді: баланың қызығушылығын қалыптастыру, ойлау қабілетін дамыту, оқу дағдысын игерту, белсенділігін, мақсат қою біліктілігін және шығармашылығын тәрбиелеу. Белсенділікті педагогикалық, психологиялық құбылыс ретінде анықтау, бұл мектепалды даярлықтағы балалардың тұлғалық сапасының ерекшелігіне талдау жасауға, мектепалды даярлықтың педагогикалық үрдісінде оны қалыптастыру жағдайлары мен құралдарын қарастыруға мүмкіндік береді. Педагогикалық-психологиялық зерттеулер мектепалды даярлық балаларының белсенділігін қалыптастырудың тиімді құралы дамытушы орта екендігін дәлелдеп отыр. Мектепке дейінгі балалардың танымдық және шығармашылық белсенділіктерін қалыптастырудың тұлғалық негізділігін психологтар Л.С.Рубинштейн, Л.И.Божович, Л.А.Венгер, Л.С.Выготский, П.Я.Гальперин, А.В.Запорожец, Д.Б.Эльконин, Т.Тәжібаев, М.Мұқанов, Қ.Жарықбаев, Ә.Алдамұратов, Х.Шерьязданова және т.б., мектепке дейінгі балалардың анатомиялық-физиологиялық, танымдық және эмоциялық-еріктік сипаттамаларында белсенділікті А.М.Леушина, А.А.Люблинская, Н.Н.Поддьяков, А.П.Усова т.б., танымдық әрекет, жеке тұлғалық даму, белсенділікті арттыру Ш.А.Амонашвили, Т.И.Шамова, Ә.М.Мұханбетжанова т.б., мектепке дейінгі тәрбие мәселелері жөнінде ғылыми-теориялық және әдістемелік зерттеулер Б.Б.Баймұратова, А.Меңжанова, М.С.Сәтімбекова, М.Т.Тұрыскелдина, Ә.Әмірова, А.Е.Манкеш, Қ.Меңдаяқова, Ф.Н.Жұмабекова, Ж.С.Хасанова, Ж.Рысбекова, А.Т.Искакова, А.Х.Казетова т.б., мектепке дейінгі білім беру теориясы және әдістемесі Ұ.Т.Төленова, Н.С.Сайлауова, Г.З.Таубаева, К.М.Метербаева, Шолпан Сапарбайқызы т.б. еңбектерінде зерттелінген 5-6 жастағы балалардың мектепке дайындығының негізгі шарттары. 5-6 жастағы балалардың мектепке үйрену дайындығы ең басты мына шарттардан тұрады: 1. Физикалық даму деңгейі, медициналық көрсету бойынша денсаулықтың күйі, жұмысқа тапқырлығы, шыдамдылығын бекітеді. Тірек-қимылдағыш аппараттың дамуы және т.б. 2.Психикалық даму деңгейінің баланың мектепке деген дайындығын бекітеді. Рухани зияткерлік, еріктің, жұмылдандыру (жұмылдандыру) болып келеді. Әрқайсысына тоқталып кететін болсам: Рухани зияткерлік дайындығы – ол білім деңгейін ғана сипаттайды. Қоршаған орта жайында алғашқы білім деңгейі баланың айналадан құралатын және де көрнекілік-іс-әрекетету, көрнекілік-елестету ойлаудың дамуы, шығармашылық-қиялдау, зейін, сөйлеу мүшелері жеткілікті болып келеді. Ойлау іс-әрекетінің көрнекілігі, пәнінің нақтыіс-әрекеті жолымен жүзеге асырылатын 6 жастағы бала сирек қолданады, тек басқа жағдайларда алдына есеп қойылғанда бірақ оның білімі мен тәжірибесі аз. Көбінесе ол ойлаудың көрнекілік-бейнелеуін қолданады. Ойлаудың көрнекілік-бейнелеуі баланың шешім шығару үшін пәнге байланысты емес, ал оның бейнесінен тұрады. Балалар бұл жаста білімді ұғып, талдап қорыта ала білу керек. 6-7 жаста олардың түсініктері тереңдеп толық талдап қорыта алу керек. Балалар суретті бейнелеп айту керек. Сөйлеу Мектепке бару кезеңінде бала үйренетін тілінің көп жақты тілді жақтарына психологиялық икемділігін: сөздік, дыбысқұрамы, грамматикалық үйлес. Баланың сөздік саналуы 3000-нан – 3500-ге дейін жетеді. Балалар сөйлемде тек жеңіл ғана емес қиын, ауыр сөйлемдер құрастырып қолдануы тиіс. Бүкіл сөйлеу дыбыстарын дұрыс айту керек. Ес Мектепалды балалардың жасында еріксіз ес түрі басым болады. Саналы түрде қойылған мақсат жоқ. Ол жеңіл және көпке шейін естес ақтайды. Баланың ерікті ЕС дамуының маңызды көрсеткіші оның қабылдай алуында ғана емес, өз бетінше есеп қоя білу. Оның жасалған жұмысын қадағалау керек. Балаларда қозғалмалы-ес және жалынды (эмоциялық)-ес жақсы дамыған. Баланың есте сақтау қабілетін анықтау үшін мынадай тапсырмалар орындау керек. Суректе мұқият қарап алып, балаға психолог бірнеше сұрақтар қояды. Баланың жауабы толық қанағаттанарлық болмаса толықтырып көмек көрсетіледі. Бірнеше суретке (10сек.) қарапалып оны жауып қояды да, жанындағы бос төркөзге қайтадан салады. Қиял Мектепке келер алдында қиял ерекше айқындалады, баланың қиялын сипаттайды. Еріксіз елестету мен айқындала иын жаңа түр – ол ерікті елестету. Ең алдымен ол рөлдік ойында айқындалады, содан кейін басқа қызмет түрлерінен алдын-ала жоспарланғанды талап ету керек. Теңістіру қиялдағы заттарға қатысты да әрекететеді. Қиялды дамытуға көптеген жаттығулар өткізіледі. Мысалы: шығармашылық жұмыс, өзтүсінді сал, бақытдеген не?, егеркүнде жаңбыржауса не болар еді?, деген сияқты жаттығулар өткізіледі. Зейін Бала еңалдыменеріксіззейінгеиеболады, соңына қарай мектепалды жасында ерікті зейіннің бастамасы айқындалады. Жаңа білім баланы ңпсихикасына өтемаңызды. Бала еріктік зейіннің арқасында зейінді жақсы бөле алады. Бір жұмыспен 10-15 мин айналыса алады. Мысалы: суреттерге мұқият қарап, олардың айырмашылығын, ұқсастығына жыратуға зейінін аудартады. Олардың киімінің ерекшелігі, түр-түсі, қимыл-қозғалысыт.б. нақты көңіл бөлу ұсынылады. Егер баланың зейін бөлуі нашар болса, онда ата-аналарға да ұсыныстар беріледі, үйде өткізуіне. Мынадай жаттығулар ата-аналарға беріледі: «Қос қимылдарына жаттығуы», «Шапалақты тыңда!», «Айна». жүктеу/скачать 21,42 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|