Жүзеге асырудың салыстырмалы түрдегі жеңілдігі. Шынымен-ақ, парольдік қорғаныс механизмін ұйымдастыруға, көп жағдайда, ешқандай артық аппараттық құралдар керек емес.
Дәстүрлік. Парольдік қорғаныс механизмі қолданушылардың көпшілігіне таныс, сондықтан басқа құралдарға қарағанда (м: көздің мөлдір қабықшасының сканерлеу) психологиялық жатсыну тудырмайды.
17. Операциялық жүйе (ағылш. operating system) — компьютердің барлық басты әрекеттерін (пернелер тақтасын, экранды, диск-жетектерді пайдалануды), сондай-ақ қатар операциялық жүйенің басқаруымен іске қосылатын басқа программалардың жұмысын басқаратын, көбінесе тұрақты сақтауыш құрылғыда тұратын, машиналық кодта жазылған программа. Алғашқы компьютерлердің операциялық жүйесі болған жоқ, себебі басқару программалары тек компьютердің нақты бір типіне арналып жазылды, бірақ шалғайлық жабдықтарға стандарттардың пайда болуымен, сан алуан компьютерлер үшін осындай жабдықпен әрекеттестіктің бірыңғай программаларын жазуға мүмкіндік туғызды. Операциялық жүйені жазудың екі жүйесі бар — тұрақты сақтауыш құрылғыға барлық жүйені жазу және қатқыл дискіден операциялық жүйенің қалған бөлігінің тек жүктеу программаларын ғана жазу. Мекемеде пайдаланылатын шағын компьютерлер, әдеттегідей, MS-DOS немесе ең соңғы OS/2 операциялық жүйесін пайдаланады. Ықшам машиналарда, дискжетектердің қажеттілігінен аулақ болу үшін, тұрақты сақтауыш құрылғыда жазылған операциялық жүйені пайдаланады. Миникомпьютерлерде UNIX немесе өте танымал емес жүйелер PICK немесе BOS (Ұлыбритания) сияқты операциялық жүйе пайдаланылады; сондай-ақ компьютердің нақты бір типіне арналып әзірленген операциялық жүйелер де кездеседі
18. Компьютерлік вирус қалай жасақталады? Оны кімдер және неліктен жасады? Компьютерлік технологияның пайда болуымен қатар компьютерлік вирустар жасалды. Оның үстіне, егер қарапайым вирустар адамның көмегінсіз және қалауынсыз пайда болса, онда компьютерлік зиянды бағдарлама операциялық жүйенің принциптерін жақсы білетін озық компьютер пайдаланушысымен жасалған. Ең алғашқы компьютерлік вирустар желі арқылы еркін таралып, алғашқы компьютерлерге зиянын тигізді. Боб Томас атты американдық бағдарламашы 1971 жылы бір компьютерден екінші компьютерге ауысатын, бір компьютерлік желіге біріктірілген «Crawler» (сырғып қозғалушы) бағдарламасын ойлап тапты. Мұндай бағдарламаны құруға американдық әуе қозғалысын басқару қызметі тапсырыс берген. Бұл идеяны зертханадағы басқа бағдарламашылар қабылдап, олар компьютерден компьютерге көшетін және иелерін күлкілі тіркестермен қарсы алатын бағдарламаларды көбірек жасай бастады. Біраз уақыттан кейін «Краулерлерден» шаршаған қызметкерлер оларды жою үшін өлтіру бағдарламаларын ойлап тапты. Ал бағдарламаны жасаушылар оларды жетілдіріп, «өлтірушілерден» жасырынуды «үйретуге» кірісті. Бұл адамзат тарихындағы зиянды бағдарламалар мен антивирустық бағдарламалар арасындағы алғашқы шайқас болды.
Компьютер үшін аса қауіпті емес, сонда да жағымсыз әсері бар вирустар «құрттар» деп аталады. Ең алғашқы «құртқа» бұзушы емес, шығармашылық функция берілген. 1980 жылы Xerox бағдарламашылары «құрт» жасаған. Олардың идеясы бойынша бұл бағдарлама компьютерден компьютерге көшіп, жүйедегі ақауларды анықтап, оларды жою керек еді. Ақпаратты желіде жылдам тарату үшін құрт та жасалды. Бірақ бағдарламаны жазу кезінде қате жіберілгендіктен, құрт жүйедегі барлық компьютерлерді өшіріп, компания жұмысын толығымен тоқтатты.
Сегіз жылдан кейін атақты хакер Роберт Морриссон да «Құрт» жасап, тағы да болмашы қателік жіберді. Бағдарламашы мұны байқамай, жергілікті желіден Интернетке тез қашып кеткен өз бағдарламасын іске қосты. Оны жасаушының жаман ниеті болған жоқ, бірақ бағдарлама кодындағы қатеге байланысты ол бүкіл әлем бойынша көптеген компьютерлерді бұғаттады және өшірді, бұл сол кезде Интернетке қосылғандардың 10% құрады. Жаһандық желінің жұмысы Морриссонның «Құртының» кесірінен мүлдем тоқтап қалды. Сол кезде зиянды бағдарлама «вирус» деп аталды. Содан бері зиянды бағдарламалардың саны антивирустық бағдарламалық қамтамасыз етудің жаңа нұсқаларына қарағанда жылдамырақ өсті. Кейбір вирустарды амбициялы бағдарламашылар әуесқойлықтан жасайды: олар өз күштерін сынап көргісі келеді және мыңдаған компьютерлердің жұмысын бұғаттай алатынын білгісі келеді. Әрине, вирустар да қылмыстық ниетпен жасалады - бәсекелестің компьютерлік жүйесін өшіру немесе құпия ақпаратты алу. Оны құрудың ондаған себептері болуы мүмкін, бірақ нәтиже бірдей: жүздеген мың пайдаланушылар күн сайын компьютерлерін зиянды бағдарламалардан сақтайды.