19. Компьютерлік вирус дегеніміз не? Вирус жазуда қандай программалау тілдері қолданылады? Мысал келтір.
Вирус – басқа программалар мен файлдарға өз көшірмесін автоматты түрде кірістіре отырып, файлдарды «бүлдіретін» компьютерлік шағын бағдарлама (1-2 Кб) немесе макрос. Зақымданған мәліметтерді жедел жадқа жүктеуде онда орналасқан басқа файлдарға өтіп, оларға да зақым келтіре алады. Вирустардың мәлімет тұтастығын жоятын көптеген қауіпті қосымша әсерлері бар, олар қатқыл дискінің құрылымдық бөлімдерін (бөлімдердің түпкі кестесін бұзу арқылы) бүлдіреді, қатқыл дискіні қайта пішімдеп жібереді, файлдарды өшіріп тастайды немесе құрамын өзгертіп жібереді және т.б.;
Қалжың үшін немесе зиянкестік үшін жасалған бағдарлама. Басқа программалардың құрамына еңіп, содан кейін жағымсыз, ал кейде тіпті қауіпті әрекеттер жасай отырып тарайды. Вирус пайда болғанда экранда қалжың хабарлардың пайда болуынан бастап жүйедегі, күрделі ақауларға немесе қатқыл дискідегі барлық ақпараттың жоғалуына дейінгі оқиғалар болады.
Зиянды бағдарламалық қамтамасыз ету әртүрлі платформаларда жасалуы мүмкін, бұл вирустарды құру және тарату үшін қолайлы ортаны қамтамасыз етеді. Төменде вирустар жиі жазылатын платформалардың тізімі берілген:
Windows: Зиянды бағдарламаларды әзірлеуге арналған ең танымал платформалардың бірі - Windows операциялық жүйесі. Оның кең таралуы, пайдаланушылардың көптігі және осалдықтардың болуы оны вирустарды жасау және тарату үшін тартымды етеді.
Windows жүйесіне арналған вирустарды жасау үшін әртүрлі бағдарламалық құралдар мен бағдарламалау тілдері қолданылады, мысалы, C++, Delphi, C# және т.б. Тағы бір танымал құрал - VBScript және PowerShell негізіндегі сценарийлік бағдарламаларды жасау.
Android: Қазіргі әлемде мобильді құрылғылар зиянды бағдарлама қауіптерінің негізгі көздерінің бірі болып табылады. Смартфондар мен планшеттерге арналған Android платформасы зиянды қолданбаларды жасау үшін көптеген мүмкіндіктер береді.
Android зиянды бағдарламаларын әзірлеу үшін әзірлеушілер Android қосымшаларын әзірлеуге арналған негізгі бағдарламалау тілі болып табылатын Java бағдарламалау тілін пайдалана алады. Олар сондай-ақ Android қолданбаларын жасау үшін құралдар мен ресурстарды қамтамасыз ететін Android бағдарламалық жасақтамасын әзірлеу жинағын (SDK) пайдалана алады.
iOS: Apple құрылғыларында қолданылатын iOS операциялық жүйесі зиянды бағдарлама жасаушылар арасында да танымал. iOS қауіпсіздігі басқа операциялық жүйелерге қарағанда сенімдірек деп саналғанымен, вирустарды әлі де осы платформада әзірлеуге және таратуға болады.
Linux: Linux ең қауіпсіз операциялық жүйелердің бірі болып саналғанымен, ол зиянды бағдарламаларды жасаудан иммунитетке ие емес. Кейбір вирустар осы ОЖ-ға бағытталған және Linux жүйесімен жұмыс істейтін компьютерлерге зиян келтіруі мүмкін.
Linux жүйесіндегі вирустардың шағын үлесіне қарамастан, кейбір қауіпсіздік сарапшылары бұл болашақта өзгеруі мүмкін деп болжайды. Жаңа технологиялардың дамуы және Linux-тың кең ауқымды пайдаланушылар арасында таралуы осы платформаға бағытталған вирустар санының артуына әкелуі мүмкін.
Mac OS: Mac OS операциялық жүйесі де зиянды бағдарламалардың пайда болу мүмкіндігін жоққа шығармайды. Бұл платформадағы вирустар қауіпсіздіктің осал тұстарын пайдаланып, Mac OS жүйесімен жұмыс істейтін компьютерлерге зақым келтіруі мүмкін.
MacOS жүйесінде зиянды бағдарламаларды әзірлеуге арналған негізгі платформалар:
Xcode — macOS операциялық жүйесі және басқа Apple платформалары үшін қолданбаларды жасау үшін пайдаланылатын біріктірілген әзірлеу ортасы (IDE).
Objective-C — macOS жүйесіне арналған қолданбаларды әзірлеу үшін қолданылатын бағдарламалау тілі. Макровирустар Objective-C бағдарламасында құпия ақпаратты бұзу және оларға қол жеткізу мақсатында жасалған.
Достарыңызбен бөлісу: |