«Адымдау» әдісімен биіктікке секіруде жүгіру белдеуге 30 - 45˚ бұрышпен орындалады, итерілу белдеуден алыс тұрған аяқ арқылы жүзеге асады. Секіруші итерілгеннен кейін денесін тік ұстап, жоғары ұшады. Секіруші денесімен және серпілетін аяқпен белдеуге кіріп, итерілген аяқты жайлап тӛмен жібереді. Белдеуден ӛткен кезде қозғалыстар орындалады. Белдеудің арғы жағында серпілетін аяқты түсіру есебінен итерілген аяқ доға сызығы бойынша тізені бұра отырып, белдеуден ӛткенде сыртқа қарай жылжытылады. Бас иық және барлық дене алға қарай иіліп, белдеуге қарай бет алады. Белдеуден ӛткен сәтте басты иіп иықты алға жіберіп, секіруші жамбасын кӛтереді. Дененің белдеу жаққа қарай шамалы қозғалысы белдеуден дұрыс ӛтуге мүмкіндік береді. Қолды дене бойымен жіберуде белдеуден тиімді ӛтуге кӛмектеседі. Жерге сермелген аяқпен түседі, содан кейін итерілген аяқ түседі.
11-сурет.Қайшылап секіру әдісі
«Фосбери-флоп» әдісінде екпін алу және итерілу фазасының негізгі бӛлігінде таяқшаға перпендикуляр
жылдамдық алудың ерекшелігі
Екпін алудың екінші бӛлігі доғамен орындалады, бұрылу 3- 5 адым жерден басталады, бірінші амалда үш адымда бұрылу оңтайлы, бұл екпін жылдамдығын жай бастағанда екінші бес адымда екпін жылдам орындалғанда иық сызығынан ӛтеді, онда ортаға қарай орналасқан бұны туындатқан доғамен жүгірген кезде денені іш жағына қарай бұрып, екпін алу әдісі басқа әдістермен бірдей.Ол табанның ұш жағымен нық қойылып сирақты алға тастап, жамбастан, аяқтан шығара қозғалады.Осылай тарта жүгіру әдісі итерілетін жерге дейін орындалады.Осыны, әсіресе, ақырғы үш адымға дейін сақтау абзал немесе доғаға дейін кӛбінесе секіруші 8-10 жүгіру адымын пайдаланады, ұзын екпін алу аспалау әдісінде үлкен жылдамдықты тудыру үшін қолданылады, Фосбери Флоп әдісінде итеру алдында екпін алу жылдамдығы 8,0 м/с.Ол үшін секіруші жүгіру кезінде иықты алға енкейте жүгіреді, табанды ұшынан қояды, ақырғы адымға дейін екпін алуды кӛбейтеді, таяқшаға жүгіру және итерілу сыртқы аяқпен басталады, осы
арада ортақ күш әрекетін жеңу үшін денені іш жаққа қарай бұрады.
Екпін алудың ақырғы адымдарында аяқты сызық бойымен қою абзал,бұрылу сызығымен, әсіресе, осы талапты ақырғы екі адымда орындау керек, бұны қамтамасыз ететін денені іш жаққа бұрып, осы арада секіруші жүгіруге кӛшеді ,табанды ұш жағына қояды. Ақырғы адымда сермелетін аяқты табанның жоғарғы жағыны қояды,итерілетін аяқ артқа ығысады, ал итеретін аяқ алға ұмтылады, итерілетін аяқтың жылдамдығын арттыру үшін табан сырт жақ қырына қойылады. Бір нәрсені есепке алу керек - ол итерілетін аяқта ӛкшеден қою жылдамдықты тежейді. Соған байланысты сермелетін аяқты тізеден бүгуді қамтамасыз ету керек, итерілу кезінде жылдамдықты ӛсіру үшін сермелетін аяқ та бүгіледі, итеретін аяқтың итерілу кезінде тізенің бүгілуіненазар аудару керек. Итерілу фазасының амортизация бүгілуі 145-146°.Сол себепті, секіруші ақырғы адымда сермелетін аяқтан ӛткеннен кейін ӛзін жоғары ұстайды. Дененің тепе-тендігін сақтау үшін сермелетін аяқтың және қолдың қозғалысының маңызы зор, паралель шығуын байқауға болады. Бұл жерде қолмен сермелетін аяқтың және қолдың үйлесе қозғалуын байқаймыз, бұл итерудің ерекшелігі итерілетін аяқтын жамбасының белсене қозғалысы,осы кезде оның жағына қарай қозғалуын бәсендету маңызды. Осы арада сермелетін аяқтың қозғалысы ӛте маңызды, ӛйткені секірушінің арқамен ӛтуін қамтамасыз етеді. Сермелетін аяқ жедел бүгілген аяқтан ӛтіп, жедел тіземен жоғары бағытталып, жамбасы және аяқтары ішке бұрылады, ал сирақ және табан сырт жаққа қарай тасталады.Сермелетін аяқтан ішке белсенді қозғалуы жамбасты бір сызықта ұстауын қамтамасыз етеді. Бұл дененің тік және горизонтальді ӛтуін қамтамасыз етіп, арқа қалпына келеді. Секіруші таяқшаға кӛтерілгенде иығын белсенді жоғары бағыттайды, осы кезде таяқшаға таяу қол тӛмен түсіріледі, екі қол да дене бойымен тӛмен түседі. Осы уақытта сермелген аяқ тӛмен түсіп, бұрылу аяқталады, таяқшадан иығымен ӛтеді. Осы кезде аяқ тӛмен орналасады, ол үшін аяқ тізеден,сирақтан
бүгіліп, осы дененің иілуімен жамбас жоғары тасталады . Осы кезде инерция моменті азаяды ,ол сермеген аяқтың тӛмен түсуін қамтамасыз етеді.Осыдан кейін, жамбас таяқшадан ӛткеннен кейін, таяқшадан кету басталады, ол дененің иілуімен бас та, аяқта кӛтеріледі, бастпақы кезде жамбас, содан кейін сирақ жерге түсу арқамен орындалады, бір нәрсені еске сала кету керек - бас артқа тасталмайды секіруші үнемі таяқшаға қарайды
.
Достарыңызбен бөлісу: |
