Итошаған- биіктігі 60 см шамасында, біржылдық шөп. Сабағы цилиндр тәрізді, бұтақтары қарама-
қарсы орналасқан тарам-тарам болып
келеді. Жапырақтары да қарама-қарсы
отырған. Гүлдері уақ, сары түсті кішілеу
себет құрып сабақтары мен бұтақтары
басында орналасқан. Маусым айынан
қыркүйекке дейін гүлдейді.
Терістік Кавказ, Сібір, Орта Азия, Қиыр Шығыста, Қазақстанда тараған. Негізінде өзен жағалауында, ылғал жеткілікті жайылымдар мен сазды жерлерде өседі.
Дәрілікке итошағанның жапырағы молырақ бас жағы пайдаланылады. Мұның шөбінде каротин, аскорбин қышқылы, эфир майы, илік заттары бар. Шырынның әр түрлі ауруларға- экземаға, дезентирияға, буын ауырғанда, қан азайғанда, диатезді емдеуге қолданады.
Итошаған шөбінің тұнбасы төмендегідей жолмен дайындайды: кептіріліп, уақталған шөптің бір ас қасығын ыдысқа салып, үстене бір стақан қайнаған ыссы суды құйып, оны суы бар ыдысқа орналастырып, бетін жауып 15 минуттай қайнатады. Содан кейін үй ішінде 45 минуттай салқындатып, сүзіп, алынған тұнбаны стақанға құйып, толмаған жерін қайнаған су құйып толтыру керек. Осылай дайындалған тұнбаны күніне 2-3 мезгіл 1 ас қасықтан ішуге болады.
Орамжапырақ- кәдімгі күнделікті тамаққа
пайдаланып дүрген мәдени өсімдік. Капустада
азоттық заттар, А,В, С витаминдері, каротин,
лизоцим, тиогликозид , гликозид,
глюкотрассилин заттары, фолий,пантотен
қышқылдары, калий, кальций, фосфор тұздары
бар.
Орамжапырақ сөлінің асқазан жарасы мен бауырды емдеуге әсері күшті. Орамжапырақтың сөлін сығып алып, тамақтанар алдында жылы күйінде күніне 2-3 рет жарты стақаннан ішу керек.
Қалақай-көпжылдық шөп өсімдігі. Төрт қырлы
сабақтарына қарама-қарсы орналасқан түкті
жапырақтары бар. Тамыры көлбей жайылып,
өркенлерінің арқасында айналаға қалақайдың
кеңінен такрай өседі. Гүлдері уақ көк түсті,
маусым айынан бастап күзге дейін гүлдейді.
Еліміздің барлық территориясында, соның ішінде Қазақстанда да көп тараған. Үй айналасында, жол бойында, тоғайлы жерлерде өседі. Дәрілікке қалақайдың жапырағы пайдаланылады. Бұл шөптің жапырағында каротин (14-30%, С витамині (100-200 мг), уртицин гликозиді, калий, кальций, темір тұздары т.б заттар бар.
Қалақай жапырағының тұнбасы өкпеден, ішектен және жатырдан қан кеткенде ішеді. Бұл тұнба төмендегідей жолмен дайындалады. Кекптіріліп, уақталған жапырақтың бір ас қасығын ыдысқа салып, үстіне 1 стақан қайнаған ыссы су құйып, 10 минут тұндыру керек. Содан кейін салқындатып, сүзеді. Осылай алынған тұнбаны қайтадан стақанға құйып, толмаған жерін қайнаған су құйып тотыру керек. Осы тұнбаны күніне 3 рет бір ас қасықтан ішу керек. Бұдан басқа дәріханаларда қалақайдың жасалған экстрактың бірнеше түрі сатылады.
Достарыңызбен бөлісу: |