- Дарынды балалар-еліміздің интеллектуалдық элитасын қалыптастыратын ұлттық құндылық
- Н.Ә.Назарбаев
“Қабілет” түсінігінің ғылыми үш негізгі көрсеткіші - 1.Қабілет-бір адамды екіншісінен ажырататын дара психологиялық ерекшелік. Баршаға бірдей тән қасиеттері қабілет бола алмайды.
- 2.Қабілет-барша тұлғаға тән болған ортақ сапа емес, кей адамға ғана дарыған қандай да бір не бірнеше іс-әрекетті табысты орындауға жарайтын өзара ептілік.
- 3.Қабілет-нақты адамға топталған білім, ептілік және дағдылардан оқшау, қажет әрекетті игеру желісінде ғана көрінеді.
Мақсаты - Бағдарламаның мақсаты:
- «Табиғи дарындылығы, қабілеті бар оқушыларды анықтау, бейімі мен қызығушылықтарына байланысты білім, білік, дағдыларын дамыту, шығармашылық қабілеттерін дамытып,шыңдау және ғылым жолына бағыт бағдар беру, потенциалды қабілеттерін жүзеге асыруға қолдау жасау»
Міндеттері - 1. Дарынды балалармен жұмыста педагогтарды нормативтік – құқықтық құжаттармен қамтамасыз ету;
- 2. Мектеп оқушылары арасынан табиғи қабілетті оқушыларды анықтау және сол оқушылардың арасынан дарынды оқушыларды шығару;
- 3. Мектептің білім беру ортасында дарынды және қабілетті балалардың дамуына жағдай жасау;
- 4. Дарынды балаларды дамыту және оларға қолдау көрсету. Білімдерін көрсету үшін әртүрлі пән олимпиадаларына, ғылыми жоба қорғау сайыстарына, интеллектуалды, шығармашылық сайыстарға қатыстыру.
- 5. Дарынды, қабілетті оқушылардың өзіндік ойлауларын, шығармашылықтары мен белсенділіктерін дамыту және ынтасын арттыру мақсатында оқыту мен оқудағы жаңа әдіс- тәсілдерді, инновациялық технологияларды жүйелі қолдану.
- Бірінші кезең. Ерекше қабілетті оқушыларды анықтау
- Екінші кезең. Оқушы қабілеттілігінің бағытын анықтау
- Үшіші кезең.
- Ой өрісін дамыта түсу үшін жұмыс жүйесін құру
- Төртінші кезең. Дарынды оқушылардың жетістіктері
Бағдарлама бағыты: - Шығармашылық бағыт
- Пән олимпиадалар бағыты
- Зияткерлік бағыты
- Жобалау-зерттеу бағыты
- 1. Дарынды баланы іздеп табу және іріктеу.
- 2. Тереңдетілген бағдарлама бойынша оқыту.
- 3. Дарынды балалармен жүйелі түрде қосымша сабақтар өткізу.
- 4. Проблемалық оқыту әдістерін пайдалана отырып оқыту. Ізденіс жұмыстарын (реферат, баяндама, сөзжұмбақ, ребус, шығарма, өлең шығару т.б), өз бетінше ізденіп оқуды ұйымдастыру, дамыту.
- 5. Мектепішілік және аудандық, пәндік олимпиадаларға, конкурс- сайыстарға қатыстыру.
- 6. Жаңа педагогикалық технологияларды пайдалана
- отырып оқыту.
- Дарынды балалармен жүргізілетін жұмыс жоспары
Дарынды оқушылармен жұмыс барысында қолданылып жүрген психологиялық әдістемелер - “Дарындылық картасы” әдістемесі (Савенков)
- Джонс креативтілігі сұрақнамасы
- Оқушылардың шығармашылық қабілеттерінің диагностикасы
- Оқу мотивін анықтау сұрақнамасы
- Баланың профильдік қызығушылығын анықтау әдістемесі
- Жалпы дарындылықты анықтау әдістемесі ( ата аналарға сауалнама)
- Кім неге бейім? әдістемесі
- Дарынды баланы қалай тануға болады?
-
- Белгілі зерттеуші Н. С. Лейтес қабілетті балалардың 3 категориясын анықтап берген болатын.
- Бірінші категория — ой-өріс қабілеті ерте жастан байқалған балалар.
- Екінші категория — жеке бір іс-әрекет түрімен белгілі бір мектептегі ғылым түріне қабілеттілігімен көзге түскен оқушылар.
- Үшінші категория — дарындылық күш-қажырымен ерекшеленетін оқушылар.
Дарындылық түрлеріне анықтама - Жалпы дарындылық түрлері:
- Көркем дарындылық
- Дарындылықтың бұл түрі арнайы мектептерде, үйірмелерде дамытылады. Музыка, бейнелеу өнері, орындаушылық, әртістік, сәулет өнері саласындағы жоғары жетістіктерінен көрінеді.
- академиялық дарындылық
- Мұндай дарынды балалар негізгі ұғымдарды тез есте сақтап, жылдам меңгереді. Ақпаратты өңдеу бейімділігі аса зор. Барлық пән бойынша үздік көрсеткіштерге қол жеткізеді.
- Шығармашылық дарындылық
- Шығармашылық бағытта дарынды балалар:
- • шарттылықтар мен беделге көнбейді;
- • пікір айтуда еркін әрі тәуелсіз;
- • әзіл, қалжыңды жақсы көреді;
- • жұмысты ұйымдастыру мен тәртіпке көңіл бөлмейді;
- • жарқын темперамент.
- Интеллектуалдық дарындылық
- • интеллекті ортадан жоғары;
- • шешім қабылдай алады;
- • дерексіз ұғымдармен, болашақ жоспарлармен жұмыс жасауға қабілеттілік;
- • икемділік, бейімделгіштік;
- • жауапкершілік сезімі;
- • өз біліміне сенімділік;
- • ойын анық жеткізе білу.
- Спорттық (психомоторлық) дарындылық:
- Спорт өмірінде белгілі бір жетістікке жеткен оқушылар
- ерік жігерінің жоғарылығы;
- мақсаткерлік
- физикалық дайындығы
- мақсатты, қозғалыстың бағытын сезіну
- Шығармашылық дарындылық
- 21 %
- Интеллектуалдық дарындылық 15%
- Психомоторлық дарындылық
- 24%
- Академиялық дарындылық 8%
- Интеллектуалдық дарындылық
- Ғылыми практикалық конференциялар жобалар
- Шығармашылық сайыс, ән, би театр үйірмелері
- Интеллектуалы ойындар ақбота, кенгуру
- Спартакиадалар, турслеттер, президенттік тест
- Факультатив, таңдамалы, қолданбалы курстар, олимпиадалар
Мұғалімдердің жұмыс жүйесі: - Мектеп әкімшілігі не бірлестік мүшелері дарынды балалармен жұмыс жасауға қабілетті, шебер мұғалімдерді анықтау.
- Дарынды балалармен жұмыс істеуге арналған бағдарламаларды жасау, жетілдіру;
- Дарынды оқушыларды олимпиадаларға, байқауларға, мектепшілік, қалалық, облыстық, республикалық деңгейдегі білім сайыстарына қатыстыру;
- Олимпиада резертерін дайындау.
- Дарынды балаларды дамытуда мектеп пен отбасы байланысын жүзеге асыру:
- Жаңа педагогикалық технологияларды пайдалана отырып, дарынды балалармен сабақтарды ұйымдастыру, жүргізу
- Оқушылардың ғылыми қоғамын ұйымдастыру.
- Дарынды оқушылар апталығын ұйымдастыру.
- Мектептің материалдық базаны дамыту.
- Кеңейтілген, тереңдетілген тапсырмалар базасын дайындау, құру.
- Қосымша сабақтарды тиімді ұйымдастыру.
- Пәндерді таңдауда , практикумдарды, жеке кеңес беруді енгізу.
- Дарынды оқушылармен жұмыс бұрышын жабдықтау (ақпарат стенді, )
Проблемалар - Осы бағытта жұмыс істейтін педагогтарды ғылыми – әдістемелік қолдаудың әлсіздігі
- Оқушылардың табиғи талабын дамыту үшін жағдай жасауда педагогтар мен ата – аналар ынтымақтастығының орындалмауы
- Оқушының пәнді дұрыс таңдауына көңіл бөлінбегендігі
- Пән бойынша олимпиада тапсырмалар базасының аздығы.
- Олимпиада тапсырмаларын орындауда мұғалімдерің қиындықтарға тап болуы.
Шешу жолдары - Дарынды балалармен жұмыс жасайтын педагогтардың біліктілігін арттыру
- Өз білімін жетілдіру тақырыптарын қайта қарастыру.
- Пән апталықтарында үнемі олимпиадалар ұйымдастыру.
- Әр пән бойынша олимпиада тапсырмаларын жинақтауға база құру.
- Олимпиада резервтерін қайта құру
- Пән мұғалімдерінен олимпиадаға дайындық жұмысының есебін тоқсан сайын қабылдау.
Достарыңызбен бөлісу: |
