Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті
Пәннің оқу-әдістемелік кешені
Басылым:
алтыншы
ЕҰУ Ф 703-08-17. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Алтыншы басылым
Бiлiм бepy жүйeciнiң мaқcaтының бipi oқyшының бapлық пcиxoлoгиялық
қaжeттiлiктepiнiң
қaнaғaттaндыpылyы
бoлып
тaбылaды.
Бiлiм
aлyшы
бapлық
қaжeттiлiктepдiң opындaлғaнының apқacындa ғaнa өзiндiк кeмeлдeнy күйiнe жeтeдi.
Coнымeн қaтap, бiлiм бepy жүйeci өмipдiң cәттiлiктepiн жәнe әceмдiктi ceзiнyгe зop ықпaл
жacayы тиic. Coның нәтижeciндe, aдaмдa өмipлiк құндылықтap пaйдa бoлaды.
«Сыртқы дүние арқылы өзiн-өзi тану - қарым-қатынаста, iс-әрекеттi орындауда өз
қылығын бағалау, өз мүмкiншiлiгiн және қабiлеттiлiгiн көрсете алу. Iшкi дүние арқылы өзiн-
өзi тану - уайымдау, сезiм, арман, ой, қалау тағы сол сияқты iшкi дүниенi сыртқа шығарып,
тану үшiн қызықты жұмыспен шұғылдану абзал» - деп атап көрсеткен.- американдық
психолог У. Джеймс.
Неміс психологы Ф. Перлз тұлғалық кемел сапасындағы көрсеткішін мынандай түрге
бөліп көрсетеді. Басқаларға емес, өзіне демеулік, көмек көрсете алу.
1. Жауапкершілікті өз мойнына алу.
2. Қиын жағдайда өзіндік ресурсын жеделдету.
3. Дағдарыстан шығу үшін тәуекелге бару
С.Л. Рубинштейн: «адам іс-әрекеті, оның практикалық және теориялық іс-әрекеттері,
соның ішінде оқу іс-әрекеті де ми қызметі және қимылдың сыртқы актілері, объектінің
өзгеруі мен әсер етуін жүзеге асыратын басқарулар сияқты психологиялық (түрткілік,
танымдық т.б.) процестерді енгізеді. Біріншілері – ниеттенуші – ой бағыттаушы;
дайындаушы
«жоспарлы» афференттеуші, реттеуші бола, екіншілері – орындаушылар ( іс-әрекет) –
дұрыс іс-әрекет.
Біріншілердің нәтижесі жоспар, өзгертуге әсер ету бағдарламасы.
Екіншісінікі – өзгеруге әсер етудің нәтижесі болып турады.
Заманауи психология бастауларына оралу. А.Маслоу қажеттілік, өзін-өзі өзектендіру,
метоқажеттілік,
метопатология
иерархиялары
туралы.
Тұлға
құрылымы.Батыс
психологиясының негізгі үш бағыты.
• Психоаналитикалық бағыт-аналитикалық зерттеулер тәуелділіктің пайда болуын
психосексуалды жетілудегі дефект ретінде түсіндірілед, с.қ. Тәуелділік регрессия ретінде
қарастырылады. Қажеттіліктер қанағаттандырылмағандықтан жеке тұлға фрустрацияға
ұшырайды және өшпенділікпен жауап береді.(З. Фрейд, Э. Эриксон, К. Хорни және т.б.)
• Бихевиористік бағыт- бұл бағыт өкілдерінің пікірінше адамға әлеуметтік орта
«үздіксіз» әсер етеді. Сенімділік сезімін жоғвлтады, жауапкершіліктен қашады, сенімсіз
достық қатынасты «қауіпті әлем» деп санайды.(Д.Б. Уотсон, И. Павлов, Б.Ф. Скинер және
т.б.)
• Гуманистік бағыт- ізгілікке бағыттау, сүйіспеншілік. Гуманистік бағыт өткен
бағыттар арқасында пайда болды.(К.Г. Юнг, В. Франкл, К. Роджерс, А. Маслоу, Э. Фромм
және т.б.)
|