Жазушы Т. Ахтанов ‟Боран ” романындағы кірме сөздердің қолданысы мынадай:
Парсы және араб тілдерінен еңген кірме сөздер:
Қора маңын тақырлап қоңылтақсып қалған қойлар жаздан бері мал баспаған беткейдің жұқа қарын кішкене тұяқтарымен үсті-үстіне тепкілеп құнжыңдасып жатыр (“ Боран ”, 7 бет ).
Қора – Қура – шаруашылыққа арналған мекен жай [ПҚТС, 84 бет].
Пай-пай, қыстай жұмыры толып шөп жемеген бишаралар, құшырланып барын салып-ақжатыр –ау (“ Боран ”, 7 бет ).
Бишара - бичара – Шарасыз, әлсіз, нашар [ПҚТС, 44 бет].
. Егер екі достың арасы сынып, жарылып барып кайта жалғасса - бұрынгыдан бетер жымдасып кететін кезі болады (“Боран”,8 бет).
Дос – дуст – Тілектес, тату, сырлас, жақын [ПҚТС, 44 бет].
Қоспанға дегенде ұлық басын кішік етіп, ықлас, ілтифат етумен келеді (“ Боран ”, 8 бет ).
Бұрын ондайға үйренбеген Қоспан осы жұрт мұны «мықтымен жанасып абыройға әншейін-ақ ие болып жүр ғой» деп ойламай ма екен деп қуыстанатын (“ Боран ”, 8 бет ).
Абырой - абруй – ар, намыс, құрмет [ПҚТС, 14 бет].
Аспанды түгел жапқан қоңыр бұл сонау күңгірт алысқа барып ұласады (“ Боран ”, 11 бет ).
Аспан - асман - көк, жер үстіндегі кеңістік [ПҚТС , 160 бет].
Қоспан тез атына мініп,топырлап ыққа қарай ойысқа бастаған қойларын желге қарсы қайырды (“ Боран ”, 12 бет ).
Тез – тиз - Жылдам, шапшаң, жүйрік [ПҚТС , 67 бет].
Уақыт өтіп болар емес (“ Боран ”, 12 бет ).
Уақыт – уақыт – Мезгіл, кезең [ҚТАПС , 176 бет].
– Ал, Жаңыл бізге сақтаған сыбағаң бар ма еді? – дауыстап үйге де өз адамындай еркін кіреді (“ Боран ”, 13 бет ).
Адам – адәм – ойлау және сөйлеу қабілеті бар тірі жан [ҚТАПС, 19 бет].
Достарыңызбен бөлісу: |
