Орта мерзімді жоспарлауды әдетте мұғалімдер тобы немесе оқу бағдарламасын тізбектелген сабақтар топтамасына құратын жалғыз мұғалім жүзеге асырады. Орта мерзімді жоспарлау ұзақ мерзімді жоспармен анықталған эталондарды анықтайды және қысқа мерзімге жүзеге асырылады. Орта мерзімді жоспарлар белгіленген кезеңге арналған негізгі міндеттерді тұжырымдайды. Ол әр тоқсанға немесе бөлімге арналған оқыту тақырыптарын көрсетеді. Бөлімдер ішіндегі сағаттардың бөлінуі мұғалімнің қалауы бойынша өзгертілуі мүмкін.
Оқытудың мақсаттары мен тәсілдері жүйесіне негізделген орта мерзімді жоспарларда мұғалімге тақырыптар мен бөлімдер бойынша сабақтарды өткізу, оқушыларды сыныпта ұйымдастыру, сонымен қатар ресурстар (Интернет, мәтіндер, жаттығулар, видео және аудио материалдар және т.б.) бойынша ұсыныстар беріледі.
Қысқа мерзімді жоспарларға пән бойынша сабақ мазмұнын жоспарлау бойынша нақты әдістемелік ұсыныстар кіреді. Басқаша айтқанда, қысқа мерзімді жоспарлау орта және ұзақ мерзімді жоспарларда белгіленген мақсаттарға жету үшін қажетті ресурстарды пайдаланудың нақты тәсілдерін қамтиды. Қысқа мерзімді жоспарды - немесе сабақ жоспарын - мұғалім өз бетінше орта мерзімді жоспардың соңында ұсынылған үлгі бойынша жасайды.
Оқу үдерісін жоспарлаудың бөлімдері
Оқу процесін жоспарлау көбінесе 5 пункттен тұрады:
материал мен курстың мазмұнын дайындау;
сабақты жоспарлау;
сабақ өткізу;
ілгерілеуді қадағалау;
нәтижелерді бағалау.
Мұғалімдер мен мектеп кеңесі жоспарлауды курстың мазмұнын талқылаудан бастайды, негізгі оқу мақсатын оқу бағдарламасына енгізеді. Факультативті пәндер үшін, курстың мазмұны айқын және онымен жұмыс істеу қиын емес. Бірақ бесінші сынып оқушыларына арналған пәндер бойынша оқу жоспарларын жоспарлау кезінде оқу процесін өз деңгейінде ұстап тұру үшін негізгі мақсаттар мен белгіленген стандарттарды үнемі есте ұстауымыз керек.
Жеке сабақтардың жоспарын құру және оны өткізу мұғалімге барынша мүмкіндік береді. Білім министрлігі оқуға және оқуға қажетті кітаптар мен оқулықтардың тізімін бекітеді, бірақ сонымен қатар, мұғалім әрдайым дерлік қосымша материалдарды пайдалана отырып сабақтарын ұйымдастыра алады, өйткені бұл оған ыңғайлы және қолайлы болып көрінеді. Ұстаз - шәкірттерге ең жақын жан. Оқытушы ғана әрбір оқушының оқу процесінде кездесетін жеке қажеттіліктеріне көмектесе алады. Оқытылатын материалды жақсы игеру үшін мұғалімнің оқу үдерісін бейімдеуге деген ұмтылысы барлық жағынан мадақталады және қолдау табады. Мұғалім үшін сабақты қоғам өміріндегі үнемі өзгеріп отыратын ортаға бейімдей білу де маңызды. Сонымен, мысалы, егер әлемде сабақ тақырыбына әсер ететін немесе жалпы, оқушылардың өмірімен байланысты бір нәрсе болып жатса, онда мұғалім бұл оқиғаны ағымдағы сабақ жоспарына сол оқиға туралы пікірталас пен қорытынды жасау процесі оқушылардың санасында пайда болатындай етіп жазуы керек.
Нәтижелерді бағалау
Оқу бағдарламалары мұғалімдер мен мектеп басшыларына оқу үдерісіндегі прогресті жылдам бағалауға мүмкіндік береді. Сабақтар бекітілген жоспар бойынша өтіп жатқанда, мұғалім оқушылардың өздеріне берілген материалды игеруге уақыты бар-жоғын, сабақтың мақсаты өткізіліп алынғанын бақылау өте оңай. Сонымен, оқу бағдарламасы - бұл оқу процесінде негізгі міндеттердің сақталуын бақылайтын құрал.
Жоспарлау оқушылардың жетістіктерін бағалау үшін де маңызды. Ең дұрысы, оқушылар сабақты қай мұғалім өткізіп жатқанына қарамай, сол материалды оқып-үйренуі керек. Мұғалімдерден оқу процесінде мектепте, провинцияда немесе аймақтық деңгейде белгіленген стандарттар мен ережелерге сәйкес келуін қамтамасыз ету үшін жиі бағалау бағдарламаларын оқу бағдарламасына енгізу талап етіледі. Кейде бұл тестілер белгіленген стандарт түрінде болады. Көбіне мұғалімдер бағалау тестілері мен тесттерін өздері жаза алады, бірақ әдетте олар белгіленген ережелер мен стандарттарға сәйкес келетіндігін дәлелдеуге дайын болуы керек.[Error: Reference source not found]
Мұғалімнің оқу жоспарын жалпы ұйымдастыру жұмысы
Мұғалімнің жалпы ұйымдастырушылық жұмысын екі кезеңге бөлуге болады.
1. Дайындық.
2. Атқарушы.
Дайындық кезеңі - бұл көрнекі дидактикалық құралдарды, үлестірмелі материалдарды дайындау, қажетті анықтамалық әдебиеттерді іздеу және іріктеу, оқушылардың білімін тексеру үшін тапсырмалар мен жаттығуларды алдын-ала дайындау және қажетті дағдыларды қалыптастыру, өткен материалды игеру сапасын тексеру үшін студенттерді іріктеу және оқу жұмысына тарту.
Орындау кезеңі - бұл мұғалімнің сабақтағы іс-әрекеті және оқушылардың іс-әрекетін (белсенді де, пассивті) де байланысты ұйымдастыру.
Тәрбие жұмысын жоспарлау. Жоспарлаудың мәні мектеп жұмысшыларының мақсатына жетуге қажетті ұжымдық және жеке еңбегінің уақытында ұтымды бөлінуінде. Ол жекелеген мектеп буындарының да, жалпы мектеп жұмысының бүкіл жүйесінің мазмұнын, функциялары мен өзара байланысын ашуға арналған және қойылған міндеттерді іске асыруға бағытталған практикалық шараларды көрсетеді.
Жоспарлаудың және жоспарланған іс-шараларды жүзеге асырудың тиімділігі бірқатар шарттардың сақталуына, ең алдымен, өткен оқу жылындағы мектептің оқу-тәрбие жұмысының нәтижелерін талдай білуге байланысты. Мұнда оқушылардың білім сапасын, олардың тәрбиесін, оқу жұмысының қабілеттері мен дағдыларын және басқа да қызмет түрлерін, оқушылардың интеллектуалды күштері мен қабілеттерін дамытуды объективті бағалау шешуші маңызға ие. Студенттердің тоқсандық тесттерін, емтихан нәтижелерін талдауға, білім, білік және дағды деңгейлерін анықтауға, әдістемелік бірлестіктердің, педагогикалық кеңестердің, өндірістік мәжілістердің материалдарын зерттеуге, сондай-ақ сандық көрсеткіштердің білім беру процесінің сапалық сипаттамалары мен оның нәтижелерімен арақатынасын зерттеуге ерекше назар аудару қажет.
1.4 Оқу үдерісін жоспарлау барысында нені есепке алу қажет?
Жоспар құрған кезде мыналарды қарастырыңыз:
курстың жалпы ұзақтығы;
материалдың презентациясын ұйымдастыру (қарапайымнан күрделіге, байланысты мәселелерді біріктіруге және т.б.);
әр тақырыпты оқып-үйренуге бөлінген уақыт;
білімді, білік пен дағдыны қайталауға, бекітуге және жүйелеуге кететін уақыт;
студенттердің дайындық деңгейі және сабақ түрін анықтаудағы тақырыптардың күрделілігі;
бағалау әдістері.
Сабақ - оқу процесінің маңызды бөлігі. Бұл студенттерге қажетті теориялық білімдер мен практикалық дағдыларды береді. Мұғалімнің де, оқушылардың да оларға дайындалуы, сонымен қатар оқу үдерісінің жоспарлануы сабақтың сапасы үшін өте маңызды.
Оқушыға білім беру жақсы жоспарланған және жан-жақты болуы керек. Ол үшін :
тақырыптың мазмұнын, оқу мақсаттары мен негізгі сұрақтарын түсіну;
қажетті оқу-әдістемелік әдебиеттерді анықтау және зерттеу;
сабақты өткізетін орынды және қажетті материалдық қамтамасыз етуді таңдау және дайындау;
қажет болған жағдайда студенттерге көрсетілуі керек әрекеттер мен тәсілдерді іс жүзінде пысықтау;
сабақтың жоспары немесе контурын құру.
Оқу материалын ұсынудың дәйектілігін анықтаған кезде оқытудың негізгі талаптарының бірі - қарапайымнан күрделіге, жекеден жалпыға дейін орындалуы қажет.
II Бөлім. Шет тілдерінен оқу процесін жоспарлау
2.1 Білім берудің әр түрлі деңгейлерінде шет тілінде оқу процесін жоспарлау ерекшеліктері
Бастапқы кезең (beginner,elementary). Шетел тілін меңгерудің негіздері қаланады: фонетикалық дағдылар қалыптасады, негізгі лексикалық, грамматикалық және сөйлеу материалы жинақталады, оқу техникасы, графика және орфография ,тыңдау, сөйлеу, оқудың қарапайым дағдылары дамиды. Мұғалімнің іс-әрекетінің көмегімен тілдік құралдардың қызметін визуалды түрде көрсету, мысалға негізделген тренингтерді ұйымдастыру, ойын жағдайларын құру, өлеңдер, рифмдер, әндерді қолдану қабілеті маңызды.
Орташа кезең (pre intermediate,intermediate). Тәрбиелік және дамытушылық пәннің құндылығы, өзіне-өзі ауызша сөйлеуді және оқуды үйретудің мақсаттары теңдестірілген, шет тілін үйрену санасы артады, өзіндік жұмыстың рөлі артады, оқуға және тыңдауға арналған мәтіндердің мазмұны және оқушылардың сөйлеуі күрделене бастайды, грамматикалық құбылыстарды жүйелеу басталады.
Жоғарғы кезең (upper intermediate, advanced). Басты міндет - әр түрлі типологиядағы шынайы мәтіндерді жетілген оқуға үйрету, тыңдау дағдыларын жетілдіру, белсенді және рецепт бойынша сөздік қорын кеңейту, бұрын оқылған материалды жүйелі түрде қайталауды қамтамасыз ету, грамматикалық материалды жалпылау және жүйелеу, студенттер сөйлеуінің мазмұны дәлелді, проблемалық бола түседі, олардың кәсіби қызығушылықтары ескеріледі, үлкен орынды өзіндік жұмыс алады.
2.2 Күнтізбелік, тақырыптық сабақ жоспарларын дайындау.
Күнтізбелік жоспарларды білім беруді дамыту институттары мен мұғалімдердің әдістемелік бірлестіктері өткен жылдардың жоспарлау тәжірибесін ескере отырып жасайды. Бұл жоспардың ерекшелігі - онда әр тоқсан үшін ғана емес, белгілі бір оқу жылының әр аптасы үшін де жұмыс көлемі көрсетіледі.
Тақырыптық жоспар - бұл сабақ циклінің жоспары, бір тақырып-проблема. Ол әр сабақтың мақсатын, материалдың көлемін, тақырыпты өткен кезде оны зерттеудің кезектілігін (көбінесе оқулықтың абзацы), білік пен дағдыны қалыптастыру реттілігін, сынып пен үй тапсырмасының оңтайлы арақатынасын, сабақты оқу-әдістемелік құралдармен қаруландыруды анықтайды.
Тақырыптық жоспарлаудың мақсаттары мен принциптері. Құрылымы мен мазмұны неден тұрады
• ағылшын тілдінде сөйлеу дағдыларын қалыптастыру және сөйлеу дағдыларын дамыту кезеңдері:
• мұғалім әрдайым болашақты көруі керек, өйткені сабақтар бір-бірімен мықты байланысқан;
• сонымен бірге әр сынып пен әр оқушының өзіндік ерекшеліктері мен ерекше даралықтарын ескеруі қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |