32- сурет. Күйдіргі сарғалдақ - Лютик едкий- (Ranunculus acris L.): А - жалпы көрінісі;
Б - күлте жапырақша; В - аналық (тікесінен жасалған кесінді); Д-гүлдің диаграммасы;
Е- жемісі жаңғақша (жалпы көрінісі және тікесінен жасалған кесінді): 1- шірнелік
шұқыршасы; 2 - андроцей; 3 - гинецей.
Гүлдерінің формуласы: мысалы: тегеурінгүл - *Са5 Со2+1 А∞ G1; жібілген - *Р4 А∞ G∞. Сарғалдақ туыстарының жемісі - таптама, көптұқымды жаңғақша, кейде жидек тәрізді. Бұл тұқымдастың өкілдерінің практикалық маңызы зор, себебі олардың көпшілігі - құрамында медицинада қолданыла -
тын алкалоидтары бар улы өсімдіктер. Мысалы, медицинада тегеурінгүл, уқорғасын, жанаргүл, таушымылдық және басқа түрлердің алкалоидтары пайдаланылады. Шөмішгүл, уқорғасын, тегеурінгүл, маралоты тұқымдарынан лак, бояу, автомобиль, тамақ өнеркәсібінде және медицинада қолданылатын сұйық май көп. Кейбір түрлері (тегеурінгүл, таушымылдық) сәндік өсімдіктер ретінде мәдени өсіріледі. Қорғауға алынған түрлерге мыналар кіреді: азия күнгелдісі (33 - сурет), орман желайдары, көктем жанаргүлі, түзу жібілген және басқалар.
Достарыңызбен бөлісу: |