Жол жүріп келе жатқан қария тоқтап сақалын сипап алады да алақанымен шаңқайған күннің көзіне текжиекке тесіле қарайды. Кенет оның қартайсада қыралығын жоғалтпаған көздері алыста келе жатқан әйел мүсінін байқайды
жүктеу/скачать 16,81 Kb.
|
Жол жүріп келе жатқан қария тоқтап сақалын сипап алады да алақанымен шаңқайған күннің көзіне текжиекке тесіле қарайды
|
Жол жүріп келе жатқан қария тоқтап сақалын сипап алады да алақанымен шаңқайған күннің көзіне текжиекке тесіле қарайды. Кенет оның қартайсада қыралығын жоғалтпаған көздері алыста келе жатқан әйел мүсінін байқайды. Ол жүрісін жылдамдатып көп ұзамай қызға жақындайды. Ол сымбатты келген балғын жас екен. Қыз басын иіп жымиып күліп қариямен амандасады. Қарт кыздың қолында домбыра бар екенін байқайды. Сағанда қарағым жаратқанның мейірімін тілеймін деп жауап қатады қария қыздың салеміне. Екекуінің жолы бір болып шығады,қызда қария секілді көрші ауылда болып жатқан тойға бет алған көрінеді. Ауылға жақын қалғанда олар тыныстамақ болып ағаш түбіне тізе бүгеді. Ақсақал қыздың аймаққа танымал күйші екекнін білгенде көздерінде бір ұшқын пайда болып,құрметпен басын изеп қыздың бір күй тартып беруіне өтінеді.қыз жымиып нәзік саусақтарымен домбыра ішектерін термелей тартқанда, сезім мен нәзіктікке толы әдемі әуен дала төріне тарай жөнеледі. Ақсақал көздерін жұмып әуенге еріп отырады. Қыз домбыра тартуын тоқтатқанда бар ықыласымен оны мақтап ,домбыраны шебер тартатынын өзініңде өмір бақи күй тартып келе жатқанын сондықтанда музыканы жанымен түсінетіндігін айтады. Қыз алақандарымен соғып нағызкүйшінің домбыра тартқанын естімек ниетпен ақсақалға домбырасын ұсынады. Қария домбыраны алмайды. Қыз оған таңқалыпне ойларын білмей тұрып қалады. Ал ақсақал жол дорбасынан ешнәрсеге ұқсамайтын ерекше аспапты шығарған кезде таңырқасы күшейе түседі. Аспаптың шанағына қыз аузын ашып қарап қалады. Ақсақал бір қолымен аспапты құшақтай ұстап,екінші қолына ысқалақтай оны аспап шектеріне тигізгенде терең әуен шыға бастайды.Күйші аспапта ойнауын тоқтатқан кезде,қызда ұйқыдан оянғандай селк ете түседі. Қария өзінің аты Қорқыт екенін мына аспапты өзі ойлап тауып, қобыз деп атағанын айтады. Қыз ақсақалдың осы бір таңғажайып аспапты қалай жасап шығарғаны туралы баяндайтын күй тартып беруін сұрайды. Бүркіттер ұя салып,жұмыртқаларынан ақ мамық балапандар басып шығаратын,биік тау басында үш бақсы өмір сүріпті. Олар жан баласымен тілдеспей тақуа өмір сүреді екен. Тек шексіз қозғалыста жүретін күн екінтіге таяғанда жартасты тау биігінен төменге түсіп,жазықтыққа шығады екен. Сол жерде олар алау жағып оның жанында отырып, жақсылықпен жамандықтың күштері, өмір мен өлім туралы ұзақ әнгімеге кірісетін көрінеді. Олар үнемі ай туғанда келеді. Дейді бақсылардың ішіндегі ең қартанғы бөжей. Біздің ата-бабаларымыздың әруақтары маған алда не болатынын айтып отырады. Қашан қуаншылық келетінін қашан жауын-шашын болатынын мен білемін. Адамдар менің көмегімсіз өмір сүре алмас еді. Сен дұрыс айтасын дейді-,Ысман қалпағын жөндеп қойып,тек адамдарға су қоры мен семіз малдың болғаны жеткіліксіз,ешнарсеге мұқтаж емес тоқ адамға ажалдың келгенін біз көп көрдік, ажал адамды келіп алып кетеді. Себебі ол адамның жанында бір тамшы өмір қалмаған. Қуаныш дейді жаншы бақсы адамдарға қуаныш қажет, әйтпесе олар дың өмірлері бос мағынасыз болып қалады. Сонда оларды жер бетінде ештеңеде ұстай алмайды. Сондықтанда олардың үйлеріне жын-шайтандар жауыз рухтар келеді. Күн көк жиекке енкие бастағанда бақсылар ақырын ғана әңгімелесіп отырады. Кенет салқын жел тұрып, бақсылар әңгімелерін доғарады да бір біріне бүрісе қарайды. Ызғар суық біртіндеп олардың қойны қонышынан өтіп,дірілдете бастайды. Мейірім мол болсын бақсылар деп шікілдеген құлаққа жағымсыз кемпір даусы естіледі. Сендер мен туралы айттыңдарғой міне мен келдім. Бақсылар айналасына қарайды бірақ ешкімді көрмейді. Неге дейді қатқыл дауыспен бүжей біз сені шақырдықпа . шақырмадыңдарма не. Жоқ біз жай ғана сен туралы айттық, бірақ сені шақырған жоқпыз. Ха ха ха деп бақсылардың құлақтарын тесе шіңкілдеген күледі дауыс. Олда рас мен әдетте шақырусыз қонақпын. Сен бүгін неге әдемі болып алғансың деп сұрайды жанша, біз сені басқа қалыпта көріп едікқой. Мен адамды арбап алғым келеді. Дейді кәрі кемпірдің даусымен. Сен кім туралы айтып жатсың деп абыржи сұраған Есман ажалдың жарқ-жұрқ еткен көздеріне қарап,Қорқытты айтамын дейді қыз. Кімді кімді деп бақсылардың бәрі бірдей айқайлап жібереді. Иә дейді ақырын ғана ажал. Еш адамда мәңгілік емес оныңда кезегі келді. Ол аса қадірлі адамдардың бірі ғой дейді Бөжей. Ол әндерін сала бастағанда құс жануарға дейін тоқтай қалады. Оның сөздері жүректің түбіне жетіп, жанға шипа болады. Оның әндері тау бұлағындай мөлдір де сұңғар. Иә иә деп қосылады Жанша. Қорқыт ән салғанда көк күмбезіндегі жұлдыздар жарқырай түседі. Оның әнінің әлдиіне бөленген екпінді желде саябырсиды. Сен білесінғой ауылдағы адамдарға қуаныш болар нәрсе аз. Ән адам көңілінің гүлі. Олар ән тербеуінде мереке тойлайды. Өмірге сәби келеді. Балаларды әлдилеп ұйқтатып,қарттарды жерлейді. Олар әнсіз өмір сүре алмайды. Мен оның тағдырын шеше алмаймын,тек о дүниеге аттандыра уақытын сәл кешіктіруіме болады. Қорқытқа қатысты әділетсіздік көрсеткім келмейді. Егер ол керемет сендер айтқандай керемет болса, онда гүлденген даланың иісі, сәбидің жылаған даусы,желдің тынысы, алтынайдың сәулесі, сәбидің күлкісі,бүркіттің шаңқылы мен қасқырдың ұлуы бар ән немесе әуен шығарсын. Егер ол сондай әнді айтса немесе әуенді ойнап берсе, онда ұзақ жылдар бойы жарық көре береді. Мен оған бір күн беремін.дейді де ажал қою ақ туманға айналып жоқ болады. Түтіннің ащы иісі мұрынды жарады. Бақсылар әруақтардың даусын тыңдап отырады. Оның жаңағы жүктеу/скачать 16,81 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|