Кафедрасы: «Қаржы және Есеп» СӨж тақырыбы



бет1/2
Дата04.11.2023
өлшемі444,5 Kb.
#189415
  1   2
Байланысты:
Қисс салық ауыртпалығы
5-апта тапсырма-күрделі физика, СЛР КАЗ СД, 700, Балтабек Шұғыла физра, БҚН срс

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті



Факультеті: «Экономика және Бизнес Жоғары Мектебі»
Кафедрасы: «
Қаржы және Есеп»




СӨЖ

Тақырыбы: «Кәсіпорынның салық ауыртпалығын есептеу. Латте Рахат компаниясы»



Орындаған: Шәбдезім Аяжан
Тексерген: Сихимбаева Б.Н

Алматы, 2023 ж

Мазмұны
І Кіріспе..........................................................................................................3
ІІ Негізгі бөлім..............................................................................................4
2.1 Салық ауыртпалығы және оны есептеу.............................................4
2.2 Қазақстандағы салық ауыртпалығының
деңгейі............................................................................................................5
2.3 «Латте Рахат» компаниясының салық
ауыртпалығына талдау...................................................................................7
ІІІ Қорытынды...............................................................................................8
IV Пайдаланылған әдебиеттер....................................................................9

І Кіріспе
Салық ауыртпалығы - елдің салық жүйесінің салық төлеушілердің, жалпы халық шаруашылығының жағдайына салықтардың жасайтын келеңсіз әсері, осы әсердің сандық бағалануын (салықтардың сомасын,төлемшілердің жекелеген санатының үлес салмағын) көрсететін жалпылама сипаттамасын, киындықтардың салық төлеушілерге қойылатын шектеуінің дәрежесі, деңгейі. Бұл сипаттама салықтың қандай табыс алынатынына және қандай мақсатқа жұмсалатынына қарай бір мәнінің түрлі нәтижесі болатынын көрсетеді. Салық ауыртпалығы төлеушілердің арасында бөлу екі қағидатқа негізделеді, олар: а) салықты оның есебінен алынатын игіліктермен байланыстыру, мыс., жол салығын көлік құралдарының иелері төлейді. Мұндай тәсіл тым шектеулі, өйткені мемлекеттік шығынның жекелеген түрлерін (айталық, жұмыссыздық бойынша жәрдемақыны) көлік құралдарын пайдаланушыларға аудару мүмкін емес; ә) төлем төлеуге қабілеттілік қағидаты, бұл бойынша тұлғаның табысы жоғары болған сайын тұлғаға салынатын салық та солғұрлым жоғары болуға тиіс
Салық ауыртпалығы мемлекеттің экономикалық дамуының негізгі көрсеткіштерінің бірі болып табылады. Бұл салық төлемдерінің жалпы сомасы мен халықтың табыс деңгейі арасындағы қатынас. Басқаша айтқанда, бұл салыққа кететін кірістердің үлесі.
Көптеген елдерде салық ауыртпалығы мемлекеттік саясаттың маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Мұндай саясаттың мақсаты білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік қорғау және т.б. сияқты әртүрлі мемлекеттік бағдарламаларды қаржыландыру үшін қажетті ресурстарды қамтамасыз ету болып табылады.
Салық ауыртпалығы абсолютті сандармен немесе жалпы кірістің пайызы ретінде көрсетілуі мүмкін. Мысалы, егер адам жылына 50 000 доллар тауып, 15 000 доллар салық төлесе, онда оның салық ауыртпалығы 30% (15 000 / 50 000).
Салық ауыртпалығы тұрғылықты жеріне байланысты өзгеруі мүмкін. Мысалы, Скандинавия елдерінде салық жүктемесі 50% - дан асуы мүмкін, ал кейбір дамушы елдерде ол айтарлықтай төмен болуы мүмкін.
Салық ауыртпалығының мөлшеріне әсер ететін салықтардың әртүрлі формалары бар. Мысалы, табыс салығы, қосылған құн салығы, жеке табыс салығы.
Сонымен қатар, салық ауыртпалығы халық арасында біркелкі бөлінбеуі мүмкін. Аздаған бай адамдар кедей адамдарға қарағанда салық төлемдерінің көп бөлігін өндіре алады.
Салық ауыртпалығы азайту адамдар мен компанияларға тұтыну мен инвестициялауға көбірек ақша алуға мүмкіндік беру арқылы экономиканы ынталандыруы мүмкін. Алайда, салықтың төмендеуі мемлекеттік қызметтер мен әлеуметтік қорғаудың нашарлауына әкелуі мүмкін.
Осылайша, салық ауыртпалығы мемлекеттің қаржылық жауапкершілік деңгейін көрсететін маңызды экономикалық көрсеткіш болып табылады. Бұл халықтың өміріне, экономикалық белсенділігіне және әлеуметтік дамуына әсер етеді.
Қазақстан – экономикасы дамыған және бизнес үшін қолайлы жағдайлары бар ел. Сонымен қатар, елдегі салық жүктемесі өте жоғары және кәсіпкерлер үшін өз бизнесін орналастыру туралы шешім қабылдауда маңызды факторға айналуы мүмкін.

Қазақстан бюджеті кірістерінің негізгі көздерінің бірі салықтар болып


табылады, сондықтан мемлекет жеке тұлғалардың табыстарына, сондай-ақ жылжымайтын мүлікке, автомобильдерге және т. б. салық салуды қоса алғанда, қызметтің барлық түрлеріне салық салуды бақылауға байыпты қарайды. халықты жұмыспен қамту қорына аударымдардың жалпы сомасы.

Сонымен қатар, компанияларда тауарлар мен қызметтерді сатудың 12% мөлшерінде қосылған құн салығы (ҚҚС) бойынша міндеттемелер бар.Белгілі бір салаларда жұмыс істейтін кәсіпкерлер үшін (мысалы, мұнай-химия немесе телекоммуникация) салық төлемін азайтуға мүмкіндік беретін арнайы салық режимдері бар.Сондай-ақ, тау-кен салығы немесе ойын автоматтарына салынатын салық сияқты қызмет түріне байланысты бірқатар басқа салықтар бар.Салыстырмалы түрде жоғары салық ставкаларына қарамастан, Қазақстан өңірдегі ең бәсекеге қабілетті елдердің бірі болып табылады. Бұл тауарлар мен қызметтерді экспорттайтын компанияларға, сондай-ақ инфрақұрылымы жеткіліксіз немесе бизнесі қиын аймақтарға инвестиция салатындарға берілетін салықтық жеңілдіктердің кең ауқымына байланысты.


Бұдан басқа, Қазақстан экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының (ЭЫДҰ), халықаралық деңгейде жұмыс істейтін компаниялар үшін салық жүктемесін оңтайландыруды жеңілдететін сенімді және ашық ұйымның мүшесі болып табылады.Жалпы, Қазақстанның салық жүктемесі жоғары болып көрінуі мүмкін, бірақ салықтық жеңілдіктер жүйесі мен тартымды инвестициялық саясаттың арқасында ел бизнес пен инвестициялар үшін тартымды орын болып қала береді.


Қазақстан мұнай, газ, көмір және басқа да пайдалы қазбалар экспортына негізделген дамушы экономикасы бар мемлекет болып табылады. Көптеген басқа елдердегідей, салық жүйесі де Қазақстан экономикасында маңызды рөл атқарады.
Қазақстандағы салық жүктемесі Орта Азиядағы ең жоғары жүктемелердің бірі болып табылады. Халықаралық Қайта Құру және даму банкінің (ХҚДБ) деректері бойынша Қазақстандағы жалпы салық жүктемесі ЖІӨ-нің 28,6% деңгейінде. Қазақстанның Салық кодексі салық жүктемесі ұғымын "жалпы кірістіліктен ұсталатын салықтар мен алымдардың ЖІӨ-ге қатынасы"деп айқындайды.
Қазақстанда қосылған құн салығы (ҚҚС), табыс салығы, әлеуметтік салықтар мен алымдар, мүлік салығы және тауарлардың кейбір түрлеріне кәдеге жарату алымы кіретін салықтар мен алымдардың кең жүйесі бар. Сондай-ақ, кейбір аймақтарда пайдалы қазбаларды өндіру және экспорттау салығы қосымша алынады.
Алайда, Қазақстан Үкіметі бизнес пен инвесторларға салық жүктемесін азайту бойынша қадамдар жасауда. Атап айтқанда, 2018 жылдан бастап Қазақстанда табыс салығының мөлшерлемесі 20% - дан 15% - ға дейін төмендеді. Сонымен қатар, Үкімет аграрлық сектор, инвестициялық өндіріс және экологиялық таза технологиялар сияқты кейбір салаларға қосымша салық жеңілдіктерін енгізеді.
Сондай-ақ, Қазақстан Халықаралық салық келісімдерінің қатысушысы болып табылатынын және 60-тан астам елмен қосарланған салық салуды болдырмау туралы уағдаластықтары бар екенін атап өткен жөн. Бұл келісімдер Қазақстан экономикасына шетелдік инвесторларды тартуда маңызды рөл атқарады.
Сонымен, Қазақстанда салық ауыртпалығы жоғары, бірақ үкімет оны төмендету және салық жүйесін жолға қою жөнінде шаралар қабылдауда. Сондай-ақ, Қазақстан инвестициялық ахуалды жақсарту бойынша жұмысты жалғастыруда, бұл елге шетелдік инвесторларды тартудың негізгі факторларының бірі.

Салық кодексінің 625-бабының 1-тармағына сәйкес тәуекелдерді басқару жүйесі тәуекелдерді бағалауға негізделген және тәуекелді анықтау және алдын алу мақсатында салық қызметі органдары әзірлейтін және (немесе) қолданатын шараларды қамтиды.



Салық заңнамасы нормаларының, сондай-ақ орындалуын бақылау салық қызметі органдарына жүктелген Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасының орындалуы мәселелері бойынша жеке кәсіпкерлік саласындағы тәуекелдер дәрежесін бағалау критерийлері Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2011 жылғы 16 қыркүйектегі № 468 және Қазақстан Республикасы Экономикалық даму және сауда министрінің м. а. 2011 жылғы 16 қыркүйектегі бірлескен бұйрығымен бекітілген № 302 жыл.
Салық жүктемесінің коэффициентін есептеу салық жүктемесінің коэффициентін есептеу әдістемесіне сәйкес кедендік төлемдерді қоспағанда, есептелген салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша айқындалады. Тәуекелдер дәрежесін бағалау критерийіне қосымшада ҚНН — ның орташа салалық мәні-Экономикалық қызмет түрлері бойынша пайызбен салық жүктемесінің коэффициенті (мониторингке жататын ірі салық төлеушілерді есепке алмағанда) келтірілген.
Салық кодексінің 55-бабы 1-тармағының 1-2-тармақшаларына сәйкес қолданыстағы салықтардың және Қазақстан Республикасындағы бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің тізбесі айқындалды.
Салық жүктемесінің коэффициентін дербес есептеу үшін есептелген салық сомаларының және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің шығыстарды есепке алмай, салық төлеушінің жылдық жиынтық табысына қатынасы ескеріледі.
Салық жүктемесінің формуласы:
KNN = H және op / SGD X 100%, мұндағы
ҚНН-салық жүктемесінің коэффициенті;
H және ОП-есептелген салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің сомасы;
СГД-шегерімсіз жылдық жиынтық табыс.
Бұл ретте, мемлекеттік тіркелген күннен бастап үш жыл ішінде (қайта ұйымдастыру тәртібімен құрылған заңды тұлғалардан және қайта ұйымдастырылған заңды тұлғалардың құқықтық мирасқорларынан басқа) шағын кәсіпкерлік субъектілеріне қатысты жоспарлы тексерулер жүргізуге жол берілмейтініне назар аударамыз.
Сондай-ақ, критерийлер келесі салық төлеушілерге қолданылмайды:

  • коммерциялық емес ұйымдар;

  • Әлеуметтік саладағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдар;

  • арнаулы салық режимдерін қолданатын дара кәсіпкерлер;

  • оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режимін қолданатын заңды тұлғалар.

Тәуекел критерийлері бойынша баллдар салық төлеушілерді тәуекел дәрежесі бойынша саралау үшін пайдаланылатын барлық критерийлер бойынша жалпы жиынтық қорытындыны анықтау үшін жинақталады.
Ендігі кезекте, «Латте Рахат» компаниясының салық ауыртпалығын бюджетке төлеген салықтары мен шегерімдерсіз жылдық жиынтық табыс негізінде есептеп көрелік

Жоғарыда көрсетілген нәтижелерге сәйкес, жылдық жиынтық табыс 2022 жыл үшін – 83 502 509; Салықтық төлемдердің жалпы сомасы – 2 210 522 тг-ні құрады. Корпоративтік табыс салығы бойыншы алдын ала жасалған төлем
КНН= *100
КНН = * 100% = 2,9%
Сәйкесінше 2021 жылы ЖЖТ-65 433 477; КТС-2 137 927
2 137 927/65 433 477=0,032*100=3,26%
Сонымен Латте Рахат компаниясының салық ауыртпалығы 2022жыл - 2,9%, 2021 жыл үшін – 3,26%құрап отыр. Демек 2021 жылға қарағанда 2022 жылы салық ауырпалығының деңгейінің төмендегенін айта аламыз.



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет