Картографиялық сауаттылық негіздері
Авторлық бағдарлама
Түсінік хат
«Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінен функционалдық сауаттылықты дамыту» авторлық бағдарламасы халықтың тілде және әдеби шығармашылықта көрініс тапқан рухани мәдениетін зерттейтін біртұтас жүйе ретінде оқушыларға жалпы филологиялық білім берудің негізін қалайды. Оқытудың мақсаты – тілдік сипаттамалық функционалдық жүйесін дамыту, сөздік қорын, сөйлеудің синтаксистік құрылымын байыту, тиянақты сөйлем құру заңдылықтарын меңгерту, тілдік, сөйлеу, коммуникативтік құзыреттіліктерін қалыптастыру арқылы шығармашылық белсенді тілдік тұлғаны тәрбиелеу. Қарым-қатынастың жалпы мәдениеті, сөйлеуді және тілді шығармашылықпен қолдануды жетілдіру механизмдері. Бұл мақсат қоғамның өскелең ұрпақтың функционалдық сауаттылығын оның бәсекеге қабілеттілігін арттыру қажеттілігімен анықталады.
Функционалдық сауаттылықтың тұжырымдамалық негіздері бойынша орындалған тапсырмаларды талдау мәтінмен жұмыс істеуге байланысты оқушылардың «кемшіліктерді» анықтауға мүмкіндік берді:
әртүрлі ақпарат түрлерімен өз бетінше жұмыс істей алмау;
мәселені тұжырымдай алмау;
Өз ойларын қысқа және дәйекті жеткізуде қиындықтар;
оқудың әртүрлі түрлерінің қалыптаспауы;
әртүрлі типтегі мәтіндермен жұмыс істеу тәжірибесі мен дағдысының болмауы: күнделікті, ғылыми-көпшілік, публицистикалық.
Балалар әдебиетінің репертуары да бүгінде өзгерді. Ең танымалдары - шытырман оқиғалы, ғылыми фантастика және фантастика, юмор, қорқыныш, балалар детективтері, комикстер, махаббат хикаялары. Сондай-ақ балалар саяхат, спорт, компьютер, құрдастар, ертегілер туралы кітаптарды оқығанды ұнатады. Жасөспірімдер мамандық, техника, тарих, соғыс, ғарыш және т.б. туралы әдебиеттерді оқиды. Бірақ поэзия мен классиканы ұнататындар аз.
Балалардың оқуын социологиялық зерттеулердің нәтижелері көрсеткендей, балалардың жасы ұлғайған сайын кітапты аз оқуға бейімділігі бар. Кітап оқуға деген қызығушылықтың төмендеу себептері:
интернет БАҚ ықпалының артуы);
әлеуметтік өмірдің күрт өзгеруі (дисфункционалды отбасылар саны өсті);
балалармен бірлескен оқу іс-әрекетіне ересек адамның ұстанымын өзгерту;
оқырман белсенділігін мақсатты түрде қалыптастыру жүйесінің жоқтығы.
Бүгінгі таңда оқуды енгізу, кітап оқуға деген қызығушылықты жандандыру, мәдени және тұлғалық құндылық ретінде кітап оқудың беделін арттыру – білім беру және мәдениет саясатының ұлттық міндеті.
Бағдарламаның мақсаты: дәлдікті көрсетудегі және картографиялық ақпаратты қалыптастырудағы белгі жүйесінің рөлін ашу. Ғылыми және практикалық қызметте карталарды пайдалану негіздерін үйрету.
Міндеттері:
Оқушылардың географияға, оның ішінде картография саласына деген қызығушылығын арттыра отырып, өз бетінше картамен жұмыстана алуға дағдылау;
Оқушылардың картаны шапшаң, әрі сауатты оқуға үйрету.
Оқушылардың ғылыми ізденісін қалыптастырып, ой - өрісін дамыту.
Географиялық карталардың және басқа картографиялық жұмыстардың қасиеттері мен ерекшеліктерін ашу, олардың әртүрлілігін көрсету, оларды құрастыру жолдары мен әдістерін зерттеу, қасиеттері мен мақсатына байланысты карталарды пайдалану;
Карталардың математикалық қасиеттерін (карталардың математикалық негізі) зерттеу;
Картографиялық проекцияларды қарастыру кезінде олардың таңдауына әсер ететін факторларға, әртүрлі проекцияларға тән бұрмалану түрлеріне және олардың картаға түсірілетін аумақта таралу сипатына назар аудару;
Жалпы географиялық және тақырыптық карталарды жер бедерін бағдарлау және құбылыстар мен объектілердің таралуын географиялық талдау мақсатында қолдануға үйрету, яғни зерттеудің картографиялық әдісі туралы түсінік беру.
Жұмыс формалары мен әдістері
оқушылардың картамен жұмысын дамыту
оқытуға жауапты көзқарасты қалыптастыру
сыныптан тыс іс-шаралар
шығармашылық, ғылыми жобалар
оқу портфолиосы
оқу мәселелері бойынша ата-аналар жиналыстары мен дәрістер
оқу қызығушылығын дамыту бойынша шағын жобалар
картамен жұмыс жасауды дағдыландыруға арналған ойындар
Күтілетін нәтижелер:
оқу мақсаттарын өз бетінше анықтай біледі;
оқу мен танымдық іс-әрекетте өзіне жаңа міндеттер қою және тұжырымдау;
өзінің танымдық іс әрекетінің мотивтері мен мүдделерін дамыту әр түрлі жұмыстармен айналысады;
ақпарат көздері, белгілер мен шарттарды қолдану және түрлендіру мүмкіндігіне ие болады;
оқу және танымдық мәселелерді шешуге арналған модельдер мен схемаларды сызады.
картографиялық сауаттылық негіздерін меңгереді және географиялық картаны халықаралық коммуникация тілдерінің бірі ретінде пайдаланады;
күнделікті өмірде географиялық білімді қолдану дағдыларын қалыптастырады
Қолданылған әдебиеттер:
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстан-2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауы. Қазақстандағы PISA-2009 халықаралық зерттеуінің нәтижелері туралы ұлттық баяндама.
Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын қалыптастыру аспектісінде балалар оқуының Қазақстан картасы. Құралдар жинағы. - Астана: Ұлттық білім академиясы. І.Алтынсарина, 2013 ж
Ниталимова Л.В., Семенова С.Н. Мектеп оқушыларының оқуға деген қызығушылығын дамыту. - М .: Тәлімгер, - 2007 - No 1
Алексеевская А.Т. Мектеп оқушыларының оқуға деген қызығушылықтарын қалыптастыру. - М., 2008 ж
Кушнир А.М. Балаларды оқуға қалай тартуға болады. - - 2007 ж. - № 5.
Достарыңызбен бөлісу: |