Казахстан республикасыныњ


құқықты әрекет - қылық - поступок қамқоршы - опекун



бет17/73
Дата06.02.2022
өлшемі2,41 Mb.
#33245
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   73
құқықты әрекет - қылық - поступок қамқоршы - опекун
Ежелгі Румда жас шамасы бойынша азаматтар үш жағдайға айырылатын. 7 жасқа дейін балалар ешбір құқықтарға ие болмаған. Бұларды infantes деген. 7 ден 12 дейін балаларда (impruberes) тек қана аса қымбатты емес заттарды сатып алуға құқығы болған. Бірақ сатып беруге құқығы болған жоқ. Ал 12 жастан қыздар, 14 жастан ұлдар үйленуге жарайтын. Осы жастан бастап ең негізгі құқытар жастарға рұқсатталған. Бірақ 25 дейін кейбір келісімдер (аса қымбат заттарға, аса жауапты істері) тек қана қамқоршымен әлде әкесімен бірге бекітілген. Сонымен жас бойынша жағдайлар осындай: 1. 7 жасқа дейін, 2. 7 ден 12 дейін, 3. 12 ден 25 дейін. Бірақ кейде 25 келген азаматтар өзіне қамқоршы алатын немесе әкесі оған қамқоршыны жалдаған. Сонымен негізгінен тлық құқықтық әрекет 25-тен басталған.
Бірақ әйелдер, әйел балалар өмір бойы толық құқықтық әрекетке ие болмаған. Солармен бірге есі ауысқандар және мүгедектер есептелген.
Дендері, естері сау ер азаматтарда ерекін жағдайда өзінің әрекетінен айырылатын болған. Негізінен осындай жағдай қиянашылдықпен арамдықпен байланған. Арамдықты Румда infamia деген. Infamia болдыратын осы ерекше жағдайдар:
1 - аса ауыр қылмыс жасау
2 - жолдастарды жалпы істерде алдау
3 - келісімдерді орындамау
4 - жаман кәсіппен байланысу (жезөкшелік, жеңгетайлық)
5 - әйелдердің арамдығы (мәселен құеуы қайтқаннан бір жыл шыдамай байға тиію)
6 таразы өлшемдерін бұзу, әлде онымен алдау.
Арам, infamia болған адамдарға бірнеше тек қоюлатып, жаза берілетін. Оларға үйленуге (әсіресе азат тұрған азаматшаларға), жолдастар қорына кіруге, сонша айтақ болуға тыйым салынған. Infamiara жақын Turpido деген жағдай болған. Turpis - ұятсыз, масқара мінез мағынада. Кейбір кәсіпкер ұятсыз болып есептелген. Мәселен цирк артистері, клоундар тіпті делінген. Осындай кәсіпкерлермен Рум азаматтары бір іс келісімдерді бекіткен жоқ. Олардан аулақ жүрген. Ал патрицийлер (ақсүйектер) одан әрі кәсіп жұмыста қалай болса да ұят іске санайтын. Жұмысты құл істеу керек делінген.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   73




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет