С
Кт, % = а в 100;
с
мұнда:
Кт, % - топырақтағы қоректiк заттарды өсiмдiктiң пайдалану коэффициентi‚ %;
В - тыңайтқыш берiлмеген топырақтан өнiммен кететiн қоректiк зат мөлшерi‚ кг;
С - топырақтың белгiлi қабатындағы қоректiк заттың жылжымалы түрiнiң жалпы қоры‚ кг/га;
а - дақыл түсiмi‚ ц/га;
в -1 ц өнiммен кететiн қоректiк зат мөлшерi‚ кг;
с – топырақтағы жылжымалы қоректік заттардың жалпы қоры, кг/га.
Мысал:
Кт, % = 60 1,1 = 48,3%; 136,5
Топырақтағы қоректiк элементтi өсiмдiктiң пайдалану коэффициентi тұрақты емес. Ол өсiмдiктiң биологиялық ерекшелiктерiне‚ топырақтың тиiмдi (нәтижелi) құнарлылығына‚ агротехникаға‚ ауа-райына және өсiмдiктiң өсiп-дамуына әсер ететiн басқа факторларға байланысты.
Топырақта жылжымалы қоректiк зат мөлшерi төмен болғанда өсiмдiктiң қоректiк затты пайдалану коэффициентi жоғары болады. Бұл сол топырақтағы қоректiк затты өсiмдiктiң нашар пайдалануынан емес‚ керiсiнше‚ пайдаланылмай қалған қоректiк заттың көп қалуынан. Суармалы аймақта‚ жоғары агротехника жағдайында және дақыл түсiмi артқанда өсiмдiктiң топырақтағы қоректiк элементтi пайдалануы көтерiледi.
Сондықтан ауыл шаруашылығы дақылдарына тыңайтқыш қолдануда төмендегi кестеде көрсетiлген мәлiметтердi пайдаланады (67-кесте).
67-кесте. Өсiмдiктiң топырақтағы қоректiк элементтердi пайдалануы.
Агротехникалық фон
|
Пайдалану коэффициентi‚ %
|
|
N-NO3
|
P2O5
|
K2O
|
Ылғал тапшылығы кезiнде
|
20-50
|
10-12
|
1-2
|
Ылғал жеткiлiктi болғанда
|
70-80
|
20-30
|
5-7
|
Суарған жағдайда
|
120-150
|
30-40
|
10-15
|
Өсiмдiктiң қара‚ қара қоңыр‚ боз топырақтардағы жеңiл ыдырайтын азотты пайдалану коэффициентi 20 % шамасында.
Достарыңызбен бөлісу: |