Еңбек өнімділігін өсіру мәселелері

Кәсіпорындағы еңбек өнімділігі келесі көрсеткіштермен сипатталады:

• 
  өңдірумен (ПТ) – уақыт бірлігінде шығарылған өнім көлемі:
  

• 
  еңбек сіңіргіштікпен – өнім бірлігін шығаруға қажет уақыт:
  

Еңбек өнімділігін келесі үш әдіспен есептейді:

1. 
   Натуралдық: N_t – өнім натуралдық өлшем бірліктермен анықталады. Артықшылығы – қарапайымдылығы, көрнекілігі. кемшілігі – бір түрлі өнімге ғана қолдануға болады.
   

2. 
   Ақшалай: өнім ақшалай түрде анықталады.
   

N_ч – таза өнім. артықшылығы – Есептеуі оңай, барлық өнім түрлерін және жағдайларды есебке алады. Кемшілігі – инфляцияның әсерінен еңбек өнімділігінің өзгеруін дәл анықтауға болмайды.

3. 
   Еңбекті: орындалған жұмыстарды еңбек-сағаттармен есептейді.
   

t_i – i-й жұмыс түрінің еңбек сіңіргіштігі.

Артықшылығы – барлық өндіріс түрлерінде қолданылады, өнім өңдіру нормасын есептеуге болады, бірақ көрнекі емес.

Жұмыс уақытының қолданылатын бірлігіне қарай еңбек өнімділігі келесі болуы мүмкін:

• 
  Сағаттық:
  

• 
  Күндік:
  

• 
  Жылдық:
  

1. 
   Еңбек ақының экономикалық мағынасы
   
2. 
   Еңбек ақы түрлері, еңбекті төлеу формалары, жүйелері
   

Семинар сұрақтары:

1. 
   Еңбек ақының қандай формаларын білесіз?
   
2. 
   Еңбекті төлеуді ұйымдастыру қандай қағидаларға сүйенеді?
   
3. 
   Мемлекет еңбекті төлеу процесіне қалай реттеу жұмысын жүргізеді?
   
4. 
   Кесімді еңбекті төлеу формасын қолданудың шарттарын және мысалдарын көрсетіңіз.
   
5. 
   Мерзімді еңбекті төлеу формасын қолданудың шарттарын және мысалдарын көрсетіңіз.
   

Есептер жинағы бойынша «Кәсіпорын персоналы» тақырыбы бойынша 3.4. тапсырмасын орындау.

1. 
   Дәрістер
   
2. 
   Шмален Г. Основы и проблемы экономики предприятия/ под ред. А.Г. Поршнева, М.: «Финансы и статистика», 1996 г., 132-150 б
   
3. 
   Сергеев И.В. Экономика предприятия. М.: «Финансы и статистика», 2000 г., 230-246 б.
   
4. 
   Грузинов В.П. Экономика предприятия. М.: «Банки и биржи», 1999 г., 472-480 б
   
5. 
   Экономика предприятия / под ред. О.И. Волкова, М.: «Инфра-М», 1997 г., 226-234 б.
   
1. 
   6. Бейсенова М., Садықбаева А. Кәсіпорын экономикасы (есептер жинағы), Алматы: «Ғылым», 2002 ж., 44-54 б
   

жинағы /Оқу-тәжірибелік құрал/ Алибаева М.М., Қалдыбаев М.М.: 2005, 35 б.

1. Есеп жинағында «Кәсіпорын персоналы» тақырыбы бойынша өздік жұмысқа арналған есептер (№9, 10).