Кіріспе Курстық жұмыстың өзектілігі

Мектеп жасына дейінгі балаға дене мүсінінің дұрыс қалыптасуын яғни денесін түзу, тіке ұстауды, бала отырғанда, тұрғанда, жүргенде денесін тік ұстауды әдетке енгізу қажет.

Дұрыс мүсін адамның ішкі ағза құрылымының жетілуін жақсартады. Дене мүсінінің дұрыс қалыптасуы сүйек-бұлшық ет құрылысының дұрыс дамуына байланысты. Қозғалыс тірегін дұрыс қалыптастыруды бала шақтан дағдыға айналдырған тиімді болып келеді.

Сонымен, ұлттық ойындарға арналған ғылыми-әдістемелік әдебиеттерді талдау негізінде мынадай қорытынды шығаруға болады:

1. Қимылды ойындардың бастауы балалар үшін ересектердің әрекеттерін қайталау болып табылады.

2. Ойындар өркендеп келе жатқан ұрпақты өмірге, еңбекке дайындау мақсатында құрылады.

3. Ұлттық ойындар балалардың өмірге дайындығын тексеру мақсатында туындады.

4. Ойындар қозғалыстың негізгі түрлерін дамыту және жетілдіру мақсатында пайда болды.

Ересектер тобында баланың ойын әрекеті арқылы дамытудың мақсаты – ойын бірлестіктерін құру, жалғыз және топтасып ойнау дағдыларын қалыптастыру болып табылады. Ал негізгі міндеттері:

- Әр түрлі ойындарға қызығушылығын арттыру. Өз қалауы бойынша ойындар құру, таңдау іскерліктерін қалыптастырып, ойын барысындағы сергектіктігі мен қызығушылығын жетілдіру;

- Ойындарды жүргізу түрлерін үйрету. Ойыншықтармен қысқа сюжеттер құру, ойынға қажет заттарды таңдау, қозғалыс ойындарын ережелерін сақтап ойнау.

Тәрбиеші әрқашан бастаушы, дамытушы, бағыт-бағдар беруші, тәрбиелеуші. Оның әрбір сөзі, қимыл-әрекеті бала үшін үлгі, қағида. Сондықтан, тәрбиеші баланы тәрбиелеуде енжарлық, салбырттық танытпауы қажет. Сонда ғана балалармен жұмыс жүргізу барысында қимылды ойындарды қолдану арқылы белсенді, жігерлі, ақыл-ойы дамыған, жан-жақты тұлға қалыптасады.

«Ел болам десең, бесігіңді түзе» дейді қазақ халқы. Болашақтың іргетасын салатын бала әуелі отбасында қалыптасады. Балдырғандардың негізгі іс-әрекеті ойын болып табылады. Менің тақырыбым «бейімдеу орталығы жағдайында тәрбиеленушілердің белсенділіктерін жетілдіру үшін ойын арқылы баланың қимыл-қозғалыстарын дамытудың маңызы» болғандықтан, негізгі мақсатым: ойын арқылы және көңіл – күй арқылы балалардың тілін дамыту, ақыл-ой белсенділіктерін қалыптастыру; оларды сергіте, қуанта отырып, белсенді әрекетке жұмылдыру, ойын таңдаудағы, ойлағанын жүзеге асырудағы дербестігін жетілдіру, сабырлы әрі ынталы ойнауға тәрбиелеу,  әртүрлі ойын түрін қолдану арқылы баланың жеке басының қасиеттерін қалыптастыру, көңіл – күйлерін көтеру, жолдастарына деген қайырымдылыққа тәрбиелеу. Бұл жерде белгілі ғалым психолог Д.Б.Элкониннің айтқан ойы оралады: «Ойын – баланы ешкім, ешқашан үйрете алмайтын нәрсеге үйретеді. Бұл нақты өмірге, кеңістікке, құбылыстарға, адамның іс - әрекетіне бағдар беретін зерттеу тәсілі. Ойын үрдісі кезінде балалар зерттеу, сараптама жасау, оқу арқылы өмірге, әлемді танып – білуге бағалауға үйренеді».

Жеке тұлғаның ақыл – ойын, танымдық үрдістерін жетілдірудің, әлеуметтендіру мен жан – жақты тәрбиелеудің көрсеткіші ретінде бағаланатын оқу – тәрбие үрдісінде балалардың жас және дербес ерекшеліктерін ескере отырып, ойын әрекетін ұтымды пайдаланудың мүмкіндіктері мол.     

  А.С.Макаренко: «Ойын – балалар өмірінде өте маңызы зор нәрсе, үлкендердің қайраткерлігі, жұмысы, қызметі қандай маңызды болса, балалардың ойыны да сондай маңызды. Ойында бала қандай болса, өскен кезде жұмыста да көбінесе сондай болады. Сондықтан балалардың білуге деген ынтасы мен мүмкіншіліктерін толық пайдалану, оларды оқу процесінде үздіксіз дамытып отыру және сабақта алған білімін практикада қолдану дағдыларын қалыптастыру үшін ойын элементтерін пайдаланудың орны бөлек» - деп атап кеткен.

Орыс педагогы В.А.Сухомлинский ойын туралы былай деді: "Ойын  баланың алдынан өмір есігін ашып, оның шығармашылық қабілетін дамытады, ойынсыз ақыл – ойдың қалыптасуы мүмкін де емес”-деседі.

Адамның денесі мен қимыл-ойының дамуына қозғалыс күшті әсер етеді. Балалар мен жасөспірімдердің дамуында қозғалыстың маңызы өте зор екені айтпаса да түсінікті. Күнделікті тіршілікте орындалатын қимылдардың қосындысын адамның қозғалыс белсенділігі деп атайды. Қозғалыс белсенділігі ұйымдастырылмаған қимылдардан тұрады. Ұйымдастырылған қозғалыс белсенділігіне дене шынықтыру жаттығулары, спорт, сабақ кезінде, белгілі еңбек әрекетіне байланысты пайда болған қозғалыстар жатады. Ал ұйымдастырылмаған қозғалысқа түрлі ойындар кезіндегі, өзін-өзі күтуге байланысты, қыдырған кездегі қозғалыстар жатады. Адам денесі үшін ұйымдастырылған қозғалыстар маңызы зор. Сондықтан бейімдеу орталығы сияқты мекемелердегі балалардың мұндай қозғалыстарын дұрыс жоспарлап іске асыру арқылы балалардың қимыл-дағдыларын қалыптастыруға, саналы қозғалыстарын көбейтуге болады. ХХІ – ғасыр білімділер ғасыры болғандықтан бүгінгі таңда заманымызға сай зерделі, ой - өрісі жоғары, жан–жақты дамыған ұрпақ қалыптастыру мемлекетіміздің алға қойған аса маңызды міндеті болып тұр.