Кіріспе органикалық химия пәні ж ән е оның даму тарихы
Органикалық затгардың ерекшеліктері
жүктеу/скачать 0,71 Mb. Pdf көрінісі
|
1 лекция
| 2. Органикалық затгардың ерекшеліктері
Сонымен, органикалық химия көміртек қосьшыстарьшьщ химиясы болды. Неге тек бір ғана элементтің қосылыстары бүтіндей бір ғылымның мазмүнын құрастырып отыр. Оның себебі мына төмендегідей: I. Органикалық қосылыстардың өте көптігі. Кдзіргі кезде 6 млн. жуық көміртек қосылыстары белгілі және бұл сан жаңадан ашылып жатқан табиғи қосылыстармен, синтезделіп алынып жатқан затгармен толықгырылып, өсіп келеді. Ал барлық баскд элементтердің қосылыстарының саны көміртек қосылыстарынан әлдекдйда аз - 700 мың шамасында. II. Көміртек қосылыстарының практикалық маңызы өте үлкен. Органикалық қосылыстар тіршілік көзі — олар адам баласына тамақ түрінде де, түтынатын өр түрлі заттар түрінде де қажет. III. Органикалық қосылыстарда бейорганикалық қосылыс- тарда болмайтын өзіне төн ерекшеліктер бар: 1. Органикалық қосылыстардың барлығы жанады, ал бейорганикалық қосылыстардьщ ден көбі жанбайды. 2. Шамалы сыртқы өсерден, мысалы, шамалы қыздырғанда, органикалық заггардың көбі өзгеріске үшырайды, ыдырайды. Сондықган олармен жұмыс істеу ерекше сақгықгы қажет етеді. 3. Көміртек периодты системадағы барлық элементтермен (интертті газдардан баскд) қосылыса алады, ал басқа кез келген элементте мұндай қабілет жоқ. 4. Органикалық заттардың молекуласында әр уақытта біртекті атомдардың бірнешеуі, ең алдымен, көміртек атомдарының бірнешеуі кездеседі. 5. Органикалық қосылыстардың көбі иондарға ыдырамайды (диссоциацияланбайды), ал бейорганикалық қосылыстардың көбі иондарға ыдырайды. 7 6. Орагникалық қосылыстардың реакциялары бейорга- никалық қосылыстардың реакцияларына қараганда баяу жүреді және көбінесе аяғына жетпейді, әрі шығымы аз болады. 7. Органикалық қосылыстардың арасында и з о м е р и я құбылысы кең тараған. Бұл құбылыс XIX ғасырдың басында ашылды. 1882 жылы Велер молекуласы бір атом күмістен, бір атом азоттан, бір атом көміртектен және бір атом оттектен түратын, яғни формуласы AgNCO болып өрнектелетін изоцианқышқыл күмісті алды. Осыдан бір жыл өткен соң Либих молекула құрамы дәл сондай, бірақ қасиеттері өзгеше затты синтездеп алды. Бұл зат өте қопарылғыш еді, соған сәйкес, оны күркіреуік кышқыл куміс деп атады. Екі талым өздерінің бәсекесін шешу үшін, алған заттарын сол кездегі өйгілі талым Берцелиуске тексеруге жібереді. Берцелиус екі затты алып, өзі анализдеп тексеріп, молекула кұрамы бірдей өр түрлі заттардың болатынын мойындайды. Бұл күбылысты изомерия деп атады. Молекулалық құрамы және молекулалық массасы бірдей, ал химиялық құрылысы әр түрлі заттарды изомерлер деп атады. Сотан сәйкес изоцианқышқылы күмістің құрылысы былай өрнектеледі: A g-N ~ C = 0, ал күркіреуік қышқыл күмістің құрылысы: A g-0-N = C . Органикалық қосылыстардың көптігінің бір себебі болып келетін изомерия қүбылысымен органикалық қосылыстардьщ жеке кластарын оқыганда кездесеміз. жүктеу/скачать 0,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|