Кіріспе органикалық химия пәні ж ән е оның даму тарихы
жүктеу/скачать 0,71 Mb. Pdf көрінісі
|
1 лекция
| Н - С - С - ОН
және і і » Н ЭТШ1 спирті У I1 Н-С-О-С-Н і і н н димстил эфирі Екі заттағы атомдардың байланысу төртібі өр түрлі. Сапалық пен сандық қурамдары және молекулалық массалары бірдей, бірақ қүрылыстары әр түрлі, соған сәйкес қасиеттері де әр түрлі заттарды и з о м е р л е р дейді. Көміртек атомдарының өзара немесе басқа элемент атомдарымен қосылу тәртібін изомерия күбы лы сы дейді. Демек, этил спирті мен диметил эфирі изомерлер болып саналды. Изомерия күбылысы органикалық химияда өте кең тараған және органикалық заттардың өте көп санды болуының басты бір себебі болады. Изомерияның, негізінен, екі түрі бар: структуралык және кеңістік (стереоизомерия) изомериялары. Структуралық изомерия молекуладағы атомдардың байланысу ретімен (төртібімен) ажыратылады. Структуралық изомерияның өзі екіге бөлінеді: көміртек тізбегінің (қаңқасының) изомериясы (тізбектік изомерия) және жағдай изомериясы. Тізбектік изомерия молекула қаңқасын түзетін көміртек атомдарының өзара байланысу ретіне тәуелді. Структуралық изомерлерді структуралық формулалармен өрнектейді. Мысалы, қаныққан көмірсутектердің өкілі С5Н ]2-ге 3-тізбектік изомерлер сәйкес келеді және оларды мьша төмендегі структуралық формулалар арқылы көрсетуге болады: н3с - сн2 - сн2 - сн2 - сн3 н3с - сн - сн2 - сн3 іі-пенган СН3 изопентан СН3 Н3С - С - СН3 СН3 тетрам етилметан Структуралық изомерияның екінші түрі жағдай изомериясы көміртек атомдарьшьщ бірдей тізбегіндегі функционалдық топтардың немесе еселік (екі, үш) байланыстардың орналасу 14 жагдайымен аныкталады. Функционалдық топтар дегеніміз органикадық қосылыстардың белгілі бір кластарына тән және сол қосылыстардыц маңызды қасиеттерін сииаттайтын атомдар тобы. Мысалы, -О Н спирттерге тән функционалдық топ; -N H 2 аминдерге; -СООН қышқыддарға төн топтар. Енді жағдай изомеріне мысал келтірелік: жүктеу/скачать 0,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|