1.2 Гравитациялық қызыл ығысу энергетикалық эффект түрінде.
Гравитациялық қызыл ығысу қорытқанда тартылыс өрісін ескермей, үдетуші троссты қостық. Сонда пайдда болтаын Доплер эффектісі гравитациялық қызыл ығысуды береді. Бұл эквиваленттік шартының заңды қолданылуы. Бірақ бұл кезде тартылыс өрісінің әсері айтылымайды. Егер материалдық дене тартылыс күшінің әсерінен төмен құласа, онда ол энергия алады. Гравитациялық қызыл ығысуға осы көзқарас тұрғысынан қарауға болмайды ма? деген сұрақ туады. Материалдық дененің энергетикалық артуы бұл жағдайда жылдамдығының артуымен байқалады. Ал, жарықтың энергетикалық артуы, оның кемуімен байқалады. Егер біз жарықты энергиясы E болатын бөлшек фотон деп санасақ, онда жарық жиілігі мен толқын ұзындығы арасындағы байланыс Эйнштейн формуласы арқылы анықталады.
.
Мұндағы : h- Планк тұрақтысы. Барлық бақылау үшін бірдей. Бұл формулалардан фотон энергия артқанда толқын ұзындығын кемитіндігі көрінеді.
Арнаулы салыстырмалық теориясынан әрбір энергияға иннертті масса сәйкес келетінін білеміз. Ал эквиваленттік принципінен тартылыс күші инерттік болып, массаға пропорционал болады. Осы екі принципті бріктірсек, мынадай қорытындыға келеміз. Тартылыс күші энегияның барлық формасына әсер етеді. Осы қорытындыны қатаң тұжырымдасақ, физикалық жүйенің энергиясы болады. Себебі, оның инерттік массасы бар. Инерттік массаны үдеткенде кедергі болады. Үдету үшін инерция күшін жеңу керек. Бұл инерция күшін тартылыс өрісіне жатқыздық. Сондықтан, тартылыс барлық энергия формасына әсер етеді деудің орнына физикалық жүйенің тартылыс өрісінің әсерінен энергиясы болады.
Достарыңызбен бөлісу: |