Клиникалық психология пәні және даму тарихына қандай шолу жасар едіңіз?


Нейропсихологияның ғылыми зерттеу объектісіне тоқталсаңыз



бет18/30
Дата05.01.2023
өлшемі88,1 Kb.
#165026
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   30
Байланысты:
клиника ответы 1 (1)

Нейропсихологияның ғылыми зерттеу объектісіне тоқталсаңыз

Нейропсихология - медицинада нейрохирургия, неврология саласы мен Физиология мен психологияның торабы арқылы пайда болған. Нейропсихология - психологиялық білім беруде тек теориялық қана емес практикалык мақсаттарды Да шешеді. Теориялық тұрғыда - оның пәні мидың психикалык фукнциясын зерттейді. Ал, практикалық тұрғыда оның пәні - өзінің үлесін медициналық психологияда мәселелерді шешуге қатысады. Диагностика жасау, реабилитация жасауға ықпал етеді. Бірлесе отырып жоғарғы психикалық қызмет бұзылуын талдауға көмектеседі. Бұл бірлік түрлі мидағы жетіспеушіліктерді белгілейді. Бұл пәннің маңыздығы да, дамуы да осы үндестік бірлікте. Нейропсихология дамуына А.Р.Лурия ерекше үлес қосты


Нейро ұғымы жанның мидағы өкілдігі деген мағынаны білдіреді. Ол адамнын психологиялық құрылымының жиынтығын білдіреді.


Нейропсихологиянын зерттейтін пәні — адамның жоғарғы психикалық функциясының мида ұйымдасуын қарастырады.


1 бөлім. Нейропсихологияның зерттейтін пәні мен бағыттары. 1.1. Нейропсихология ғылымының зерттейтін пәні.


Нейро ұғымы жанның мидағы өкілдігі деген мағынаны білдіреді. Ол адамнын психологиялық құрылымының жиынтығын білдіреді. Нейропсихологияның зерттейтін пәні — адамның жоғарғы техниалық функциясының мида ұйымдасуын қарастырады. Психология дегенде біз психиканы қарастырамыз. Психика туралы әр түрлі түсініктер болды.


1) Антропопсихизм теориясы бойынша психика дегеніміз - әртүрлі материяның қасиеті. Бұл теория Декарттан бастау алады. Яғни табиғатынан жалпы ұрықтану дегенді білдіреді.


2) Биопсихизм теориясы - психика кез келген әртүрлі материяның қасиеті емес, ол тек тірі материяның қасиеті дейді.


3) Нейропсихизм теориясы - егер нерв кімге тән болса соған тән материялық қасиет дейді. Моньевтін айтуы бойынша органикалық тірі материяның ең жоғарғы дамуы бойынша ғана туындайтын сатыдағы материялық қасиет. Психика дегеніміз - жоғарғы ұйымдасқан материалдық дене. Ол айналадағы қоршаған дүниеге байланысты бейімделуге қабілетті. Осы теорияның ішіндегі нейропсихизм теориясын басшылыққа ала отырып нейропсихологи ғылымы дамыды. Физиология адамнын 3 қарынша (3 желудочка) орналасты деп қарастырып келді. Бұл көзқарас метоФизиологиялық деп бағаланды. Бірақ бұл идеянын кейбір тұстары қазірдің өзінде бағалы. Мысалы: адамның жаны мен тәні бір-біріне тәуелсіз. Жан идеялдық бейнелердін мекендеушісі


15-сұрақ. Бас ми бөліктерінің зақымдануы және ЖПФ -ның зақымдануы мен қайта қалпына келуі туралы қалай айтар едіңіз?


Ми бес бөліктен тұрады: үлкен ми сыңарлары, аралық ми, ортаңғы ми, мишық, сопақша ми. Бұлардың атқаратын қызметі әр түрлі болғанымен,бір-бірімен тығыз байланысты. Мидың бөліктерінде өзара қатынасатын төрт қуыс бар. Бұл ми қарыншаларына шамамен 130-140мл сұйықтық толып тұрады. Сұйықтық түссіз,онын құрамында қаннын жасушалары және ақуыз болады. Сұйықтықтын құрамы бұзылса,онда мидың қызметі бұзылады. Миды үш қабатты қабақша қаптайды, олар:қатты, торлы және қантамырлы қабықшалар. Қатты қабықша-ішке бетін қаптап жататын мидын үстінгі(сыртқы)қабықшасы.Ортаңғы қабықшасы торлы қабықша,ол қатты қабықшаның астында жатады.Торлы қабықша өте жұқа болғандықтан,онда қан тамырлары аз болады.Ал ішкі қабықша-қантамырлардан тұрады. Қантамыр қабықшасы мидың қыртысына орналасады. Қан тамырларымен торлы қабықшалардың аралығында ми сұйықтығы толған қуыс болады. Ми қабықшасы қозудың жүйке талшықтары арқылы өтуіне бір талшықтан екінші талшыққа берілуіне бөгет жасайды. Ми ақ және сұр заттан тұрады. Бұл екі бөлік бір-бірімен нейронның ұзын өсінділері арқылы жалғасады, нейронның өсінділері қозуды да өткізеді. Ми сыңарларының және ми бағанының астыңғы бөлігі мидың негізі деп аталады.


Жүйке ұлпалары қан айналымына, әсіресе оттегіні жеткілікті мөлшерде келіп отыруына өте сезімтал. Сондықан, мидың жұмысы қан тамырларының қызметіне тығыз байланысты. Қанның құрамындағы заттар қан тамырына әсер етеді. Зянды әсерден қан тамыры тарылады да, миға қанмен бірге келетін отегі мен қоректік заттардың мөлшері азады. Сөйтіп, мидың қызметі бұзылып, ауру пайда болады. Мидың қан тамырлары тарыла бастағанда науқастың басы айналып, ауырады, қуаты кетіп, әлсізденеді,одан соң қолы нмсе аяғы жансыздана бастайды, бірақ есінен танбайды. Қан қысымы артқанда кейде қан тамырлары жарылып кетеді. Бұдан миға кенет қан құйылады. Бұл ауыру адамға эмоция және ауыр дене еңбегі нәтижесінде әсер етеді. Науқас есінен танып, өліп кетуі де мүмкін. Бас айналу ауруы бір кеселдің салдарынан болады. Бас айналғанда жүрек соғады, Адамның жүрегі айнып, құсады, тіті талып та қалады, құлақ шыңылдап, нашар естулі және көздің бұлдырауы мүмкін. Дені сау адамда да теңізде жүргенде, ұшқанда, бр жазықтан екінші жазыққа тез ауысқанда, машинаға мінгенде, алты бақан тепкенде бас айналуы байқалады.
Мишықпен мидағы жүйке орталықтарының әркеті уақытша немесе мүлде бұзылғанда адамның басы айналады. Бас айналуы мида ісіктің пайда болуынан, арақ ішудің әсерінен, құлақтың түрлі ауруларынан болады. Бас сақинасы (ұзақ ауыру) көбінесе ішкі мүшелердің сырқатынан, түрлі жұқпалы және жүйке жүйесінің ауруларынан, адам уланғанда пайда болады. Ми қабықшасындағы тамырлар кеңігенде бас сақинаы байқалады. Мидың қабынуы миға ауру қоздыратын вирустардың тигізген әсері салдарынан болатын жұқпалы ауыру. Тұмау, сүзек құяң, қызылша, ұшпа шешек және т.б ауырулардан кейін ми қабынады. Науқастың басы ауырады, дене қызуы көтеріледі, сандырақтайды, қол-аяғы дірілдеп, есінен танады.
Адам бас миының және ми қабығы астындағы жүйке орталықтарының зақымдануына байланысты қимыл-қозғалыстық, іс-әрекеттік және танымдық-когнитивтік әрекеттерде әртүрлі деңгейдегі кемістіктер, ауытқулар мен дағдарыстар паралич (сал немесе жансыздану), гиперкинез (ырықсыз қимылдар) сияқты көріністерден байқалады. Паралич немесе плегия – рефлекторлық жолдар қозғалысы үзілуінен бұлшықтардың қимылсыздығы. Паралич немесе плегияның мынындай түрлері бар:


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   30




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет