Күні: Сыныбы:10 Пәні: Қазақстан тарихы
3 бөлім: Мемлекет тарихы және қоғамдық саяси ойдың дамуы
1. Анықта 4 балл
Патша
|
Күнби
|
Тәңірқұты
|
Ерте мемлекеттік дәрежедегі елдердің билеушілерінің қызметіндегі ұқсастықты тап
|
|
|
|
|
2.Семантикалық карта 2 балл
Мәліметтер
|
Батыс түрік
|
Шығыс Түрік
|
Бұл қағандықта Ұлы Жібек жолындағы сауда арқылы мемлекеттің экономикалық өмірін өз қолдарында ұстаған соғдылықтар ерекше жағдайды иеленді
|
|
|
Олардың қағандығының орталығыӨтікенде орналасып, батыс шегарасы Алтайға жеткен
|
|
|
Бұл елдің билеушілеріне Орхон өзеніне жақын жерде арнайы ескерткіштер мен руна жазулары орнатылған
|
|
|
Қағандық Шегуй мен Тон жабғу кезінде өзінің гүлдену шегіне жетті
|
|
|
630 мен 704 жылға дейінгі аралықта қағандықта ұзаққа созылған дағдарыс уақыты болды
|
|
|
3.Кесте 4 балл
Моңғол империясы ыдырағаннан кейінгі тәуелсіз 4 моңғол мемлекеті құрылды
|
Аумағы
|
Аумағына қарап мемлекетті анықта
|
1.Моңғолия мен Қытайдағы мемлекет. Оны Хулагудың інісі,ұлы хан Құбылайдың ұрпақтары басқарды.Құбылай үшін мемлекеттіліктің үлгісі Қытай болды
|
|
2.Шағатайлар мемлекеті Мәуеренахр Жетісу мен Қашқарияны қамтыды. Шағатай ұрпақтары ұлыстың шығыс бөлігін ХІҮ ғасырдың ортасынан ХҮІІғ соңына дейін биледі
|
|
3.Оның құрамына Ертістен Дунайға дейінгі Ұлы дала сондай ақ Хорезм, Қырым, орыс княздіктері мен басқа да аумақтар кірді
|
|
4.Иранда Хулагу хан құрған. Хулагу мен оның тақ мұрагерлері ильхан атағын алған.Сондықтан Ирандағы моңғол билеушілерін Ильхан ұрпақтары деп атайды
|
|
4.Кесте 5 балл
|
1.Жошы ұрпақтары
|
2.Жәнібек пен керей
|
3.Қазақ тайпалары
|
4.Сыр бойы қалалары
|
5.Моғолстан хандары
|
Қазақ хандығының құрылуына кестеде берілген халықтар мен мемлекеттер неліктен мүдделі болды
|
|
|
|
|
|
Күні: Сыныбы:10 Пәні: Қазақстан тарихы 4 бөлім: Мәдениет,білім,ғылымның дамуы
1.Мәтінмен жұмыс 5 балл
Киіз үй[— Орталық және Орта Азия халықтарының негізгі баспанасы; Орталық және Орта Азия халықтарының көшпелі тұрғын үйі.[2]Ол — көшпенділердің тез жығып, шапшаң тігуге, яғни көшіп-қонуға ыңғайлы үйі.
Көшпенділердің киіз үйі — тарихымыздағы ең бірінші сәулеттік құрылыс. Киіз үйдің іші қыста жылы, жазда салқын. Сондықтан, шопандар да, туристер де пайдаланады. Киіз үй жер сілкінісінде де ыңғайлы, өйткені ол оңайлықпен бұзылмайды. Қазақстан жер сілкінісінен зардап шеккен елдерге шатырдың орнына киіз үйлер апарып жүрді.
Киіз үй-көктем, жаз және күз мезгілдерінде қоныстан қонысқа көшіп жүру жағдайына қолайлы құрама үй.Оның қабырғасы торлап көктелген керегеден тұрғызылады.Кереге әдетте екі түрлі болады.Оның бірі кең көзді кереге « желкөз» деп аталады.Бұл артуға жеңіл, бірақ сәнсіз, сүйегі жеңіл болғандықтан желге төзімсіздеу болып келеді.
Киіз үй кеңістігі бес бөлікке бөлінеді:
|
Анықтамалығы
|
1.Ошақ
|
|
2.Қонақтарға арналған орын
|
|
3.Еркектерге арналған бөлік
|
|
4.Әйелдерге арналған бөлік
|
|
5.Босаға
|
|
2.Кесте 3 балл
Діни сенімдері
|
Түсініктемелері
|
1.Тәңірге табынушылық
|
|
2.Бақсылық, ата бабаға табыну
|
|
3.Ата бабалар рухына табыну және қасиетті жерді құрметтеу
|
|
3.Кесте 2 балл
Сакральды орындар
|
Макросакральді
|
Микросакральді
|
Бұл дегеніміз –
|
Бұл дегеніміз -
|
4. Мәтінмен жұмыс 5 балл
Фольклор — халық шығармашылығы, яғни аңыздар, қиссалар, ертектер, мақал-мәтелдер, жұмбақтар, жаңылтпаштар және т.б.Алғашқы қауымдық құрылыс кезінде пайда болған фольклор дамыған қоғамның этностарында да сақталған. [1] Ол нақты тарихи фактілер мен тұлғаларды бейнелеуге ғана арналмай, өткен тарихтың басты-басты мән - мазмұнын көркемдік-бейнесі тұрғыдан білдіруге саяды. Фольклор рухани мәдениеттің маңызды құрамдас бөлігі, халық бұқарасының, этностардың көркемдік ой-толғамының неғұрлым пәрменді нысаны, олардың эстетикалық дарыны мен талғамының, адамгершілік ереже - қағидаларының шоғырлы көрінісі мен топтамасы болып табылады. Фольклордағы көркемдік жинақтама бейнелер арқылы халық қоғамдық өмірдің әр түрлі құбылыстарына көзқарас тұрғысын білдірген
Өзің білетін аңыздарды ата
|
Қиссалар
|
Ертегілер
|
Мақал мәтелдер
|
Жаңылтпаштар
|
|
|
|
|
|
Күні:
Сыныбы:10 Пәні: Қазақстан тарихы 1 токсан. ТЖБ-1
Әлемдік өркениеттегі Орталық Азияның дәстүрлі өркениет тарихы туралы жазба деректері. 6 балл
Антикалық деректер
|
|
Қытайлық деректер
|
|
Ирандық деректер
|
|
Түркілер деректері
|
|
Қазақстандық археологилық деректер
|
|
Қорытынды
|
2.Берілген археологиялық ескерткіштерді дәуірлерге дұрыс сәйкестендіріп орналастырыңыз. 7 балл
Тас дәуірі
|
энеолит
|
Қола дәуірі
|
Темір дәуірі
|
Полеолит
|
Мезолит
|
Неолит
|
|
|
|
|
|
|
1.Шабақты, 2.Тәңірқазған, 3.Әлімбек,4. Бөріқазған, 5.Тесіктас, 6.Виноградовка, 7.Шебір, 8.Ботай, 9.Атбасар, 10.Шатпакөл, 11.Бозащы, 12.Андроново, 13.Алексеев, 14.Беғазы-Дәндібай, 15.Степняк, 16.Бестөбе,
|
Энеолит және қола дәуірі ескерткіштерінің ерекшелігі
|
3. Қазақстан аумағындағы ежелгі археологиялық мәдениеттердің ерекшеліктерін сипаттаңыз 10 балл
Андрондық мәдени-тарихи қауымның мәдениеттері
|
Мерзімі
|
Зерттеген ғалымдар
|
1.Сынтасты
|
|
|
2.Петров
|
|
|
3.Алакөл
|
|
|
4.Феодоров
|
|
|
5.Беғазы Дәндібай
|
|
|
4.Орта ғасырлардағы ғылымның дамуына үлес қосқан ғалымдар туралы және олардың еңбектерінің маңыздылығын талдаңыз. 5 балл
«Кодекс Куманикс»
|
М.Қашғари «Түркі тілдерінің сөздігі
|
Ж.Баласағұни «Құтадғу білік»
|
Әбу-Насыр әл Фараби «Ғылымдар энциклопедиясы»
|
|
|
|
|
Көшпелі өркениеттің әлемдік материалдық мәдениетке қосқан үлесі
|
5.«Көшпенділер өркениетінің адамзат тарихындағы маңызы» тақырыбына дәлел келтіріп, қорытынды ой түйін жасаңыз. 2 балл
1-дәлел:
Қорытынды:
Күні: Сыныбы:10 Пәні: Қазақстан тарихы 2 тоқсан. ТЖБ-2
1.Берілген терминдердің мағынасын сипаттап, оларға мысал келтіріңіз. 7 балл
Термин
|
Антропогенез
|
Этногенез
|
Этнос
|
Терминнің мағынасы
|
|
|
|
Мысал
|
|
|
|
Қазақстан аумағындағы этногенездік үдерістердің ерекшелігі туралы қорытынды ой түйін жазыңыз
|
Берілген этникалық құрылымды сипаттамасымен сәйкестендіріңіз. 5 балл
1
|
«ата-жұрт»
|
А
|
қазақ халқының үш рулық-тайпалықбірлестіктерінің ортақ атауы
|
2
|
«атамекен»
|
В
|
әлеуметтік негізгі ұясы; арғы тегі бір әкеден немесе
бір шешеден тараған туыстар тобы.
|
3
|
«ру»
|
С
|
этникалық ұжымның (ру, тайпа, тайпалық одақ,
елдің) байырғы ата-бабадан ұрпақтарына мирас
болып қалған ежелден өсіп-өнген, өрбіген, ел болып
қалыптасқан тарихи мекені.
|
4
|
«жүз»
|
Д
|
қандас туыстардан тұратын әлеуметтік және
этникалық бірлестік. Ол рулар мен аталарға
бөлінеді.
|
5
|
«тайпа»
|
Е
|
ата-бабалар ғұмыр кешкен, олардың өз ұрпақтарына
мәңгілікке қалдырған иелігі, ең
қымбат мұрасы» деген ұғымды білдіреді.
|
2. Ұлттық құндылықтарды асқақтатуда «мәдени және генетикалық кодты» сақтаудың маңызын анықтаңыз. 7 балл
Ұлттық кодтар
|
Белгілері
|
Ерекшелігі
|
Ұқсастығы
|
Мәдени код
|
|
|
|
Генетикалық код
|
|
|
Қазақ ұлтының «мәдени-генетикалық кодының» насихаттаудың жолын ұсыныңыз.
1.
2.
|
Көмекші сөздер: Салт-дәстүр, Шежіре, Жеті ата, Материалдық құндылықтар,
4. Қазақ үш жүздің құрамына кіретін руларды көрсетіңіз 3 балл
Қазақ жүздері
|
Құрамына кірген рулар
|
Ұлы жүз
|
|
Орта жүз
|
|
Кіші жүз
|
|
Қазақ хандығының әлеуметтік құрылымын жіктеңіз. 8 балл
Ақсүйектер
|
Қарасүйектер
|
1 тап
|
2 тап
|
1 тап
|
2 тап
|
3 тап
|
4 тап
|
«Ақсүйек», «қарасүйек», «хан», «сұлтан», «би», «батыр» ұғымдарын пайдалана отырып, қазақтардың әлеуметтік жіктелуіне тән ерекшеліктерін анықтаңыз.
|
1.
|
2.
|
Күні:
Достарыңызбен бөлісу: |