Жоғарғы палеолиткезінде сүйектен және мүйізден еңбек құралдарын жасау көбейген. Мыс сүйектен – гарпундар, мотыга, ине, біз, копьеметалка т.б. қарулар жасалды.
Соңғы палеолит кезінде адамдар үңгірден шығып – аңдардың суға келетін, жүретін жерлеріне жақын орналасқан, ашық қоныстардың қалдықтары көп. Бұл кезеңінің ескерткіштері – Дон, Днепр, Днестр, Енисей, Ангара өзендері бойында кездеседі.
Сібірдегі Мальта и Буреть жоғарғы палеолиттің орта дәуіріне жатады – бұл жерлердегі қоныстарды мамонттың сүйегінен жасап, үстін терімен жапқан. Мысалы Мальта және Гагарина қонысында жерді – 0,5-1 м. қазып жан-жағын таспен қоршап мамонт т.б. ірі аңдардың сүйектерімен – шалаш тұрғызылған.
Кейбір қоныстарда бірнеше семья тұрған – Костенко қонысында – ұзындығы 35 м. үйдің ішінен бірнеше оттың орнын кездестіруге болады. Соңғы палеолит кезінде үлкен аңдармен қатар терілері бағалы аңдарды аулауға көңіл бөлінеді, яғни терілерін киімге айналдырған.
Палеолит дәуірінің соңғы кезеңінің молалары өте сирек кездеседі, СССР бойынша 11-жерде 24 адамның сүйегі табылды – оның ішінде ең ежелгісі Сунгирь
/Владимир қаласы/ шамамен 25 мың жыл шамасында жерленген.
Адамның /ер адам/ сүйегі қоныстың ішіне жерленген – адаммен бірге мамонттың тұмсығынан жасалған моншақ /3500/, сонымен қатар поляр түлкісінің тісінен тескен моншақ кездеседі, ал үш метрдей жерде – 7 жасар қыз бола мен 12 ер баланы жерлеген, сүйектің үстін қызыл охрамен сеуіп, моншақ т.б. көптеген әшекей заттарын қасына бірге жерлеген.
Әсіресе ер баланың бойына қару-жарағын бірге жерлеген – мамонт мүйізінен жасаған қанжар және найза табылды, найзаның ұзындығы 242 см. дейін жеткен, барлығы екі бала қасынан 16 зат табылды. Бұл КСРО-дегі соңғы тас дәуіріндегі ең бай – адам зираты деп атауға болады. Мустье дәуірінде басталған өнер /искусство/ жоғарғы палеолитте өте дамиды. Мамонттың мүйізінен, сүйектен, сланец сияқты тастардан аңдардың кейде адамдардың бейнелерін жасаған.
Кескін өнерінде тек Башкириядағы Капо үңгірінде ғана кездеседі.
Мүсіндеуде - әйелдердің статуэткасын жиі жасаған. Қазба жұмыстары кезінде аналардың статуэткалары – қоныстарда от басынан жиі кездеседі.
1959 ж. Башқұртстанда Кап үңгірінен салынған сурет табылды. Кап үңгірінде
– 7 мамонттың, екі аттың, мүйізтұмсықтың суреттері салынған.