Келесідей тапсырмаларды орындаңыз:
НП-СЛ-1М нормалау түрлендіргішті оқуға негізделген виртуалды зертханалық стендімен танысыңыз;
НП-СЛ1-М түрлендіргішті тексеру әдістемесін оқыңыз;
НП-СЛ1-М нормалау түрлендіргіштің бөліктендіруін орындаңыз;
НП-СЛ1-М көрсетулері бойынша температураны өлшеу каналының қосынды қателігін анықтауға тәжірибе орындаңыз;
тексеру туралы қорытынды жасаңыз.
Виртуалды зертханалық стендті сипаттау
Виртуалды зертханалық стенд құрамында келесідей өлшеу құралдарының моделдері бар: кедергі магазині, термокедергі, нормалау түрлендіргіш және миллиамперметр. Ол екі режимінде жұмыс жасайды: кедергі нормалау термотүрлендіргішті тексеру және бөліктендіру - «Поверка и градуировка нормирующего преобразователя термосопротивления» режимі (9.1 сурет) және температураны өлшеу каналының қосынды қателігін анықтау -
«Определение суммарной погрешности канала измерения температуры» режимі (9.2 сурет).
Жұмысты орындау тәртібі
Жұмысты орындауға оқытушыдан нұсқа нөмірін алып, жүйеде тіркеліңіз:
Metlab.exe файлын жүктеңіз, бас мәзірден орындалатын зертханалық жұмыстың нөмірін таңдаңыз: студентті тіркеу терезесі пайда болады (1.1 сурет);
зертханалық жұмыстың нұсқа нөмірін енгізіңіз;
«Начать» батырмасын басыңыз.
Зертханалық стендінде бөлек өлшеу құралдарының және басқа құрылғылардың орналасуларымен танысыңыз (9.1, 9.2 суреттер).
Әртүрлі бөліктендірулері бар НП-СЛ1-М түрлендіргішті тексеру.
Түрлендіргішті тексеру НП-ТЛ1-М түрлендіргішті тексеру тәртібімен орындалады (9.3.3 т.). Тек қана НП-СЛ-1-М тексерген кезде кедергі термометрдің эквиваленті ретінде МСР-60М кедергі магазины қолданылады.
«Выбор первичного прибора» ауыстырып-қосқышты «Источник» күйіне орнатыңыз.
сурет – Кедергі нормалау термотүрлендіргішті тексеру және бөліктендіру («Поверка и градуировка нормирующего преобразователя термосопротивления»)
режиміндегі виртуалды зертханалық жұмыс
Номиналды статикалық сипаттама (НСС) типі виртуалды зертханалық жұмыстың тапсырмасында берілген, кірудегі сигналдың сәйкес мәндерін 9.1 кестеден
кестеге жазыңыз. МСР-60М кедергі магазинінде кіру сигналының мәндерін орнатып тәжірибелік токтың мәндерін алыңыз.
Тәжірибелік токтың мәндері миллиамперметрдің көрсетулерінен алынып, 9.2 кестеге жазылады.
9.2 сурет – Температураны өлшеу каналының қосынды қателігін анықтау («Определение суммарной погрешности канала измерения температуры»)
режиміндегі виртуалды зертханалық жұмыс
Өлшеу шектерінің кез келген нүктелерінде түрлендіру қателігі келесі формулалармен есептеледі
1 I1 Ip 100%
I
, (9.1)
2 I 2 Ip 100% , (9.2)
I
мұндағы I1, I2 – тура және кері қадамдағы түрлендіргіш шығуындағы ток мәндері;
∆I – түрлендіргіш шығуындағы ток өзгеруінің диапазоны;
Iр – тексерілетін нүктедегі кестелік мәнге сәйкес түрлендіргіштің шығуындағы есептелу ток мәні.
Көрсетілген нүктелердегі қателіктің мәні аспаптың дәлдік класымен анықталады және 1 % тең болатын негізгі рұқсат етілген қателіктің шегінен аспауы керек.
НП-СЛ1-М түрлендіргішті бөліктендіру.
Түрлендіргіштің статикалық сипаттамасын алу үшін оның кірісіне кедергі мәндері орнатылады (8 нүкте). Нормалау түрлендіргіштің тәжірибелік тоқ шамасын бақылау миллиамперметр көрсетулері бойынша орындалады. Кірудегі кедергі өскен және кеміген кездердегі түрлендіргіш көрсетулері жазып алынады. Таңдалынған 8 нүкте үшін тәжірибелік токтың өлшеулері 9.3.3 т. сияқты орындалады және 9.3 кестеге жазылады.
Бөліктендіру нәтижелері негізінде Iорта = f(Т) сипаттамасы құрастырылады және оның сызықтығы талданады.
кесте – НП-СЛ-1-М түрлендіру функциясы
НСС типі
|
Тексерілетін
нүктелер
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
Шығудағы
сигнал (мА)
|
0,0
|
1,0
|
2,0
|
3,0
|
4,0
|
5,0
|
Гр 23
|
Кірудегі сигнал(Оm)
|
53, 00
|
61,12
|
69,26
|
77,38
|
77,4
|
93,64
|
Гр 21
|
Кірудегі сигнал(Оm)
|
46,00
|
72,15
|
98,31
|
124,46
|
150,62
|
176,77
|
к е с т е - НП-СЛ1-М түрлендіргішті тексеру хаттамасы
Нүкте
№
|
Кірудегі сигнал мәні
|
Есептелу ток мәні
|
Тәжірибелік ток мәні
|
Қателік
|
Тура
қадам
|
Кері қадам
|
Тура
қадам
|
Кері қадам
|
R
|
iр
|
i1
|
i2
|
1
|
2
|
Ом
|
мА
|
мА
|
мА
|
%
|
%
|
1
|
|
0
|
|
|
|
|
2
|
|
1
|
|
|
|
|
3
|
|
2
|
|
|
|
|
4
|
|
3
|
|
|
|
|
5
|
|
4
|
|
|
|
|
6
|
|
5
|
|
|
|
|
НП-СЛ1-М мен термокедергіден тұратын өлшеу каналының қосынды қателігін анықтау.
«Выбор первичного прибора» ауыстырып-қосқышты «Датчик» күйіне орнатыңыз.
Виртуалды зертханалық жұмыстың панелінде сол жақта орнатылған термокедергілер тізімінен термокедергі типін тапсырмаға сәйкес таңдаңыз.
к е с т е - НП-СЛ1-М түрлендіргішті бөліктендіру хаттамасы
Нүкте
№
|
Темпера- тура
|
Бөліктендіру кесте бойынша кедергі
|
Токтың тәжірибелік мәндері
|
Тура
қадам
|
Кері
қадам
|
Орта мәні
|
t
|
Rгр
|
I1
|
I2
|
Icp
|
°С
|
Ом
|
мА
|
мА
|
МА
|
1
|
|
|
|
|
|
…
|
|
|
|
|
|
8
|
|
|
|
|
|
Термокедергінің өлшеу диапазонының кез келген алты нүктесінде термокедергі орнатылған пештің өлшенетін температурасын
«Входная температура» тұтқасын айналдырып өзгертіп отырыңыз.
НП-СЛ1-М шығысына қосылған миллиамперметрдің көрсетулерін 9.3 кестесінің бір температуралық нүктеде (таңдау бойынша) 30 рет жазып алыңыз. Тәжірибелік токтың көрсетулерін 9.4 кестесіне жазыңыз.
Тәжірибелік токтың мәндерін 9.3 кесте мәндері бойынша (9.3.4 т.) Iорта = f(Т) бөліктендіру графигі көмегімен кірудегі температураның мәндеріне түрлендіріңіз.
№1зертханалық жұмыста келтірілген есептеу әдістемесіне сәйкес термопара мен НП-ТЛ1-М нормалау түрлендіргіштен тұратын өлшеу каналының қосынды қателігін теориялық есептеңіз.
Өлшеу саны 30. Сенімділік ықтималдық Р=0,95.
Температураны өлшеу каналының қосынды қателігінің тәжірибелік және теориялық мәндерін салыстырыңыз.
Есеп берудің құрамы
Жұмыс бойынша есеп беру келесілерден тұрады:
жұмыс мақсаты;
жеке нұсқаның тапсырмасы;
жұмыстың қысқаша бейнелеуі, зертханалық стендтің құрылымдық сұлбасы, НП-ТЛ1-М нормалау түрлендіргіштің принципиалды сұлбасы;
нормалау түрлендіргішті тексеру және бөліктендіруінің хаттамалары;
9.3 кестенің мәліметтеріне сәйкес нормалау түрлендіргіштің статикалық сипаттамасының графигі (бөліктендіру графигі);
температураны өлшеу каналының қосынды қателігін анықтаудың кестесі;
токтың тәжірибелік мәндері бойынша қателіктерді есептеу;
өлшеу каналының қосынды қателігін теориялық есептеу;
түрлендіргіштерді тексеру және бөліктендіру, қосынды қателікті есептеу бойынша қорытынды;
жұмыс бойынша қорытынды.
Бақылау сұрақтары
Унифицирленген өлшеу құралдары.
Термокедергіні нормалау түрлендіргішінің міндеті.
Өлшеу құрылғылардың статикалық сипаттамалары.
Өлшеу каналдың қосынды қателігін есептеудің әдістемесі.
9.4 к е с т е – Температураны өлшеу каналының қосынды қателігін анықтау
Тексерілетін нүкте №
|
Пештің кірудегі темпера турасы
|
Тура қадамдағы тәжірибелік токтың мәні
|
Бөліктендіру графигі бойынша кірудегі температура мәні
|
Температураны көп ретті өлшеулерінің статистикалық өңдеуінің нәтижелері
|
Ткір
|
I1
|
Т1
|
°С
|
мА
|
°С
|
Параметр
|
°С
|
|
|
1
|
|
Орта арифм.мән.
|
|
2
|
|
3
|
|
Бақылаудың ОКА
|
|
4
|
|
…
|
|
Өлшеудің ОКА
|
|
…
|
|
…
|
|
Бақылау нәтижесі
|
|
…
|
|
…
|
|
Өлшеу нәтижесі
|
|
…
|
|
30
|
|
|
| Әдебиет тізімі
Иванова Г.М., Кузнецова Н.Д., Чистяков В.С. Теплотехнические измерения и приборы. – М.: Энергоиздат, 2005. - 232 с.
Преображенский В.П. Теплотехнические измерения и приборы. – М.: Энергия, 2008.
Айтжанов Н.М., Хан С.Г. Метрология және өлшеу. 58070200 – Автоматтандыру және басқару мамандығының студенттері үшін дәрістер жинағы – Алматы: АЭжБУ, 2012.
Айтжанов Н.М., Джумагалиев Б.С., Хан С.Г. Метрология, өлшеу және техникалық реттеу: Оқу құралы - Алматы: АЭжБУ, 2010.
Попов А.Н. Датчики систем управления. –М., 2000.
2016 ж. жиынтық жоспары, реті 78
Светлана Гурьевна Хан Лида Куандыковна Ибраева
МЕТРОЛОГИЯ, СТАНДАРТТАУ, СЕРТИФИКАТТАУ ЖӘНЕ САПАНЫ БАСҚАРУ
5В070200 – Автоматтандыру және басқару мамандығының студенттеріне зертханалық жұмыстарды орындауға әдістемелік нұсқаулықтар
Редакторы Ж.Н.Изтелеуова
Стандарттау бойынша маман Н.Қ.Молдабекова
. . . басуға қол қойылды Пішімі 60х84 1/ 16
Таралымы 50 дана. №1 типографиялық қағаз
Көлемі 4,1 оқу-бас. ә. Тапсырыс Бағасы
«Алматы энергетика және байланыс университеті» Коммерциялық емес акционерлік қоғамының көшірмелі-көбейткіш бюросы
050013, Алматы, Байтұрсынұлы көшесі, 126
Достарыңызбен бөлісу: |