Коммерциялық
Өрескел қателіктер (мүлттер, шығарылулар) болған жағдайда саны көп бақылаулары бар тура өлшеулердің нәтижелерін өңдеудің әдістемесі
жүктеу/скачать 1,98 Mb.
|
Лабы все каз МССУК
Өрескел қателіктер (мүлттер, шығарылулар) болған жағдайда саны көп бақылаулары бар тура өлшеулердің нәтижелерін өңдеудің әдістемесіӨлшеулердің сапасын жоғарылату үшін өлшеулерді жиі жағдайда саны көп бақылаулармен орындайды. Басқа сөзбен айтқанда оператор бірдей шарттарда бірдей өлшеу құралымен және бірдей өлшеу әдісімен өлшеулерді қайталайды. Бақылаулар нәтижелері алынғаннан кейін мәліметтер өңделеді, бұл жерде әртүрлі статистикалық өңдеудің процедуралары қолданылады, мысалы, стандартты (1.3 т.) немесе қарапайымдалған әдістеме. Саны көп бақылауларды статистикалық өңдеудің заңдылықты шарттарынын бірі сұрыптаудың біртектілігі яғни сұрыптаудың барлық мүшелерінің бір негізгі жиынтыққа жататыны болып табылады. Басқа сөзбен айтқанда сұрыптауда тәжірибелердің өткізу шектерінің сыртында жататын бақылаулар болатын болса, оларды сұрыптаудан алып тастау керек. Кездейсоқ қателіктің мәнімен таңбасын анықтау мүмкін емес. Кездейсоқ қателікті есепке алу үшін саны көп (статистикалық) өлшеулерді өткізеді. Кездейсоқ қателікті бағалағанда болжалды қателік туралы әңгімелейді. Берілген шарттарда болжалды қателіктен маңызды асатын кездейсоқ қателік өрескел қателік болып табылады. Өлшеу нәтижені ашықтан бұрмалайтын қателік мүлт болып табылады. Тәжірибелерді өткізетін адамның субъективті кездейсоқ қателігін мүлт деп есептейді. Тәжірибелік практикада мүлттерді іздеу «сұрыптауды цензуралау» деп аталатын процедурасында негізделген. Сұрыптауды цензуралау формалды критерийлерді қолдануды жорамалдайды. Бірсыпыра осындай критерийлер бар, ең қарапайымы «үш сигма» ережесі болып табылады. Өрескел қателер мен мүлттерді «үш сигма» ережесі бойынша анықтау және жою [2]. Берілген бақылаулардың сұрыптауынан X ±3 шегінен шығатын мәндерді алып тастау керек. ±3 сенімді интервалына Р = 0,997 сәйкес болады. Басқа сөзбен айтқанда қателік қалыпты заңымен таралған болса оның мүмкін болатын мәндерінің біреуіде 1 өте жақын ықтималдықпен осы интервалдың сыртында орналаспайды. Сондықтан қателіктер қалыпты заңымен таралған болса ±3 шектері бар қателікті максималды мүмкін болатын (шекті) қателік деп есептейді. Осы шектерден шығатын қателіктер өрескел қателіктер немесе мүлттер деп есептеледі. Бақылаудың нәтижелерінің статистикалық өңдеулері басталмай өрескел қателіктер мен мүлттерді тәжірибелік мәліметтерден алып тастау керек. Бұл ереже ыңғайлы және қарапайым бірақ өте «қатал», сондықтан оны қолданғанда сұрыптаудан құқықты нәтижелерін жою қауіптілігі бар. Өрескел қателіктер мен мүлттерді бақылау функциясы көмегімен анықтау және жою. Тағы бір білікті критерий бар. Оған сәйкес бақылаудың күдікті X i нәтижесінің өрескел қателігі болмайтыны туралы гипотезасы тексеріледі. Күдікті деп біріншіден бақылау нәтижелерінің максималды және минималды мәндері саналады. Сондықтан гипотезаны тексеру үшін бақылау функциясы деп аталатын X max X немесе X X m статистикалар max m i n қолданылады. Сәйкес таралу функциялары бір біріне тең болып табылады және де қалыпты таралу заңы үшін оның кестесі бар (2.1 кесте). Берілген P сенімді ықтималдық немесе q 1 маңыздылық денгей үшін кездейсоқ себептерден пайда болатын кездейсоқ шаманың қабылдайтын ең үлкен q мәндерін табуға болады. Егер де тәжірибелік мәліметтерден есептелген мәні q мәнінен кіші болса, бақылау қатары біртекті болады деген гипотеза қабылданады, кері жағдайда гипотеза тәжірибелік мәліметтермен қайшылыққа келеді, гипотеза қабылданбайды. Егер де бақылау қатары біртекті болмаса, онда X max немесе X min нәтижелерінде өрескел қателер бар болады деп есептелінеді, оларды өңдеуге қолданбайды, алып тастайды. Жүзден q 1 кезде біздер бірінші ретті қатені жіберуіміз яғни біртекті болатын сұрыптауды біртекті емес деп қабылдаумыз мүмкін. Мүлттер жойылғаннан кейін бақылау нәтижелерінің статистикалық өңдеуі кәдімгідей орындалады. Аталған өрескел қателіктердің критерийлерін тек қана бақылау нәтижелері қалыпты заң бойынша таралған болған жағдайда қолдануға болады. Бақылау сандары 15 n 50 болғанда Пирсон критерийі жарамайды, сондықтан бақылау нәтижелері қалыпты заңымен таралғанын тексеру үшін келесі фактті қолдануға болады: қалыпты заңы үшін асимметрия және эксцесс коэффициенттері нөлге тең болады. жүктеу/скачать 1,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|