Компьютерная и информационная грамотность
Стивен Хокинг (Stephen Hawking, 1942–2018), физик, космолог және бірнеше танымал ғылыми кітаптардың авторы бір кездері айтқан "...қазіргі уақытта интеллектуалды адам ұғымы ХХІ ғасырдың өзгерістеріне бейімделу қабілетімен де сипатталады".
Шынында да, біз адамзат тарихындағы ең прогрессивті цифрлық революция дәуірінде өмір сүріп жатырмыз. Технология орнында тұрмайды және күн сайын әртүрлі компьютерлік бағдарламалар, қосымшалар мен гаджеттер саны артып келеді. Олардың көпшілігі күнделікті тапсырмаларды орындау тәсілін түбегейлі өзгертті
Сондықтан бүгінгі таңда КАС адамның функционалдық сауаттылығының жазу және оқу қабілеті сияқты маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Қазіргі әлемнің технологиялық жаңалықтарын дұрыс қолдана білу және олардың өзгеруіне бейімделу адамның бәсекеге қабілеттілігінің көрсеткіштерінің бірі болып табылады. Мектептерде компьютерлер ұзақ уақыт бойы оқу жоспарларын дайындауда, информатика сабақтарында және жалпы білім беру процесінде қолданылады. Дегенмен, компьютерлерді қолданудың негізгі деңгейі студенттердің акт дағдыларының тиісті деңгейін қалыптастыру үшін бұрыннан жеткіліксіз екенін түсіну керек. Мұны алдыңғы ICILS-2013 циклінің нәтижелері растайды. IEA халықаралық есебіне сәйкес (Ainley J., 2014) оқушының үлгерімі мен оны оқытуда АКТ қолдану арасында тығыз байланыс бар. Сондықтан АКТ-ны білім беру процесіне неғұрлым терең интеграциялау талап етіледі. Сонымен бірге, компьютерде бағдарламалық жасақтаманы орнату, ұжымдық қол жетімді ресурстарды пайдалану және т.б. сияқты күрделі тапсырмаларды орындауға қабілетті деп санайтын мұғалімдердің саны барлық сұралған мұғалімдердің 50% - дан азын құрайды (Ainley J., 2014).
Ғылыми әдебиеттер мен бұқаралық ақпарат құралдарында "сандық буын", "АКТ құзіреттілігі" және т.б. сияқты компьютерлік технологиялармен байланысты терминдер жиі қолданылады, бірақ көбісі КАС терминімен таныс емес немесе оның мағынасын толық түсінбейді.
Фреон және Шульц (Фрайлон Дж. al., 2019) КАС-қа қатысты қолданыстағы анықтамаларға шолу жасады. Хейгтің айтуынша, компьютерлік сауаттылықтың алғашқы анықтамаларының бірі (Haigh, R., Фрейон келтірген, 2019) "...адамның компьютерлерді, компьютерлік бағдарламаларды және басқа құрылғыларды тиімді пайдалану мүмкіндігі". Кейінірек "цифрлық сауаттылық" терминін компьютерлік сауаттылықпен қатар жиі қолдану байқалды. ҚР 2015 жылғы "Ақпараттандыру туралы" Заңында цифрлық сауаттылық "...адамның АКТ-ны күнделікті және кәсіби қызметінде пайдалана білуі және білуі"ретінде айқындалады.
Әр түрлі уақыт кезеңінде компьютерлік сауаттылық ұғымы тереңірек болды. Интернеттің дамуымен, Yahoo сияқты алғашқы іздеу қызметтерінің пайда болуымен және интернет-браузерлердің құрылуымен желідегі ақпаратқа ғаламдық қол жетімділік пайда болды. Осы жаңалықпен ақпараттық сауаттылық ұғымы да келді. Желіде сапалы ақпаратты іздеу, авторлық құқықты сақтау және ақпаратты пайдалану этикасын сақтау дағдылары қажет болды. Егер бірнеше жыл бұрын мәтіндік редакторды пайдалану, кестелермен және презентациялармен жұмыс істеу мүмкіндігі жеткілікті деп саналса, қазір негізгі компьютерлік дағдылармен ғана емес, сонымен бірге ақпараттық мәдениет пен этиканың болуымен байланысты дағдылардың толық жиынтығы қажет.
Сондықтан Фреон мен Шульц (Frailon J. et. al., 2019) компьютерлік сауаттылықты келесідей анықтады:
"...адамның компьютерлерді зерттеу, шығармашылық, қарым-қатынас жасау және мектепте, жұмыс орнында және қоғамда күнделікті тапсырмаларды орындау үшін пайдалану қабілеті".
|
Бұл анықтама ICILS-2018 негізі ретінде алынды. Ол әртүрлі білім беру, коммуникациялық және кәсіби мақсаттарға қол жеткізу үшін техникалық құзыреттілікті (компьютерлік сауаттылық) және ақпаратты пайдалану дағдыларын (ақпаратты іздеу, өңдеу және басқару) біріктіреді. Бұл заманауи еңбек нарығының талаптарына сай болуға, сұранысқа ие және бәсекеге қабілетті маман болуға мүмкіндік беретін дағдылар.
Достарыңызбен бөлісу: |