Конрад Аденауэр атындағы Қор



Pdf көрінісі
бет85/178
Дата06.02.2022
өлшемі11,11 Mb.
#80747
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   178
Байланысты:
Book KAZ final

2‑сурет. 2010–2015 жылдардағы Қазақстанның ЕАЭО елдерімен және 
үшінші елдермен сыртқы сауда көрсеткіштерінің салыстырмалы 
динамикасы, млн $
11
.
0
10000
20000
30000
40000
50000
60000
70000
80000
90000
0
2000
4000
6000
8000
10000
12000
14000
16000
18000
20000
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
КО/ЕАЭО елдеріне экспорт
КО/ЕАЭО елдеріне импорт
одақтан тыс елдерге экспорт (оң жақ ось)
одақтан тыс елдерден импорт (оң жақ ось)
Тұтастай алғанда, Қазақстанның үшінші елдермен сауда айналымы сегіз 
жыл кезеңде
16,8%-ға төмендеді, ал ЕАЭО елдерімен – 8,1%, яғни екі есе 
аз, бұл сыртқы экономикалық қызметте экономикалық одақта болудың 
оң нәтижесі деп санауға болады. Қазақстанның Кеден одағына қатысуын 
сынаушылар осыған жиі назар аударады, бұл кезеңде Қазақстан мен Одақ 
елдерінің (ең алдымен Ресей) сауда-саттығының жағымсыз сальдосы 
11 
Еуразиялық экономикалық одақ тауарларының сыртқы және өзара саудасы. Еуразия-
лық экономикалық комиссия. URL: http://eec. eaeunion.org/ru/act/integr_i_makroec/dep_stat/
tradestat/time_series/Pages/default.aspx (ақпарат алынған күн: 15.04.2018).


148
Қазақстан экономикасының трансформациясы
өсті және бұл үрдіс 2010 жылдан 2013 жылға дейін орын алды, яғни бұл 
көрсеткіш екі есе өсті 
6,9-дан 12,7 миллиард долларға дейін және бұл 
тауар айналымының өсуінен айтарлықтай қарқынды болды. Алайда, 2017 
жылдың соңына қарай Қазақстанның ЕАЭО елдерімен теріс сальдосы 
7,1 млрд АҚШ долларына жетіп, 2015 жылы теңгенің девальвациясынан 
кейінгі кезеңдегі импорттың күрт төмендеуіне байланысты болды және 
ЕАЭО-ға мүшеліктен емес, ішкі факторларға байланысты Қазақстанның 
сыртқы сауда айналымының күшейе түскенін көрсетті.
Қазақстан үшін сыртқы саудадан басқа инвестициялар халықаралық 
экономикалық ынтымақтастықтың маңызды саласы болып табылады. 
Көптеген жылдар бойы барлық ірі даму бағдарламаларының басымдығы 
болған экономиканы жаңғырту негізінен тау-кен өнеркәсібі мен геоло-
гиялық барлауға бағытталған кең ауқымды шетелдік инвестицияларды 
тартуға негізделген. Осыған орай, ірі ортақ нарықпен интеграциялық 
бірлестіктерге қатысу Қазақстанға экономиканың құрылымын әртарап-
тандыру, инвесторларды ЕАЭО-ның ірі ортақ нарығына шығу перспек-
тиваларын қайтаруға және өңдеу өнеркәсібіне инвестициялар тартуды 
бастауға мүмкіндік береді.
Қазақстанның Кеден одағы мен ЕАЭО-ға қатысуы кезінде өңдеу 
өнеркәсібіндегі тікелей шетелдік инвестициялардың (ТШИ) көлемі бұрынғы 
жылдармен салыстырғанда өсті. 
2011 жылдан 2017 жылға дейін (Кеден 
одағы, БЭК және ЕАЭО бар болған кезеңде) осы саладағы ТШИ жалпы ағыны 
27,2 млрд АҚШ долларын, ал 2005 жылдан 
2010 жылға дейінгі аралықта 
8,3 млрд долларды құрады
12
. Өңдеу өнеркәсібіне ТШИ ағыны сол уақытта 
ТШИ ағынының жылдамдығынан тезірек өсті және тіпті шетелдік инве-
стициялардың басты мақсаты болып табылатын кен өндіруші салаларға 
инвестициялардың ағыны болды. Егер 2005 жылы өңдеу өнеркәсібіне 
инвестициялар 
ТШИ-дың жалпы жылдық кірісінің 4,4% ғана болса, онда 
2011 жылдан бастап бұл көрсеткіш 10%-дан төмен түспей, біртіндеп өсіп, 
2017 жылы 25%-ға жетті.
12 
Тұрғындардың экономикалық белсенділігі бойынша шетелдік тікелей инвесторлардан 
Қазақстанға тікелей инвестициялардың жалпы ағыны // Салымдар бойынша тікелей инве-
стициялардың статистикасы. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми сайты, ресми 
интернет-ресурс. URL:http://www. nationalbank. kz/?docid=680&switch=russian (ақпарат 
алынған күн: 13.04. 2018).


149
Еуразиялық экономикалық одақтың перспективалары мен тәуекелдері
Сонымен бірге Қазақстанның өңдеу өнеркәсібіне инвестициялардың осы 
ағынының елеулі бөлігін ЕАЭО серіктестері қамтамасыз етті, яғни Ресей 
мен Белоруссия тарапынан 
2010 жылы басталған ТШИ және 2015 жылы 
бұл ағынның тауар нарықтарындағы дағдарыс және ЕАЭО елдерінің 
шектеулі инвестициялық мүмкіндіктері салдарынан төмен болуын қоса 
алғанда, ТШИ ағындарының динамикасынан айтарлықтай асып түсетін 
шамада (1-кесте) болды.
1‑кесте. 2005–2017 жылдары жалпы ТШИ көлемімен салыстырғандағы 
Кеден одағы және ЕЭАО елдерінен Қазақстанға тікелей шетелдік 
инвестициялардың жалпы ағыны, млн доллармен
13
.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   178




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет