Көрнекі құралдардың білім сапасында алатын орны Алматы 2007 «Педагогика және психология»
ІП-тарау. Сабақта техникалық құралдарды пайдалану арқылы сабақ сапасын арттыру
жүктеу/скачать 297,5 Kb.
|
kur -kornekti-quraldardyn-bilim-sapasynda-alatyn-orny
| ІП-тарау. Сабақта техникалық құралдарды пайдалану арқылы сабақ сапасын арттыру.
Балаға сапалы әрі тиянақты білім берудің ец тиімді деген әдіс-тәсілдерін педагогтар қазіргі педагогика, психалогия ғылымдарының соңғы табыстарынан, оның бер жағында алдыңғы қатарлы мұғалімдердің іс тәжірибелерінен, кибернетикалық, социологиялық зерттеулердің нәтижелерінен көптен іздестіруде. Техникалық құралдардың еш уақытта да мұғалімнің ролін атқара алмайтыны түсінікті. Ол мұғалімге көмекші құрал ғана болады. Өйткені «мұғалім оқушылар үшін білімнің көзі, оқу процесінің жетекшісі ғана емес, еліктейтін үлгісі де. Олай болса, мұғалімді техникалық құралмен ауыстыру педагогикалық істегі маңызды нәрсе мұғалімнің жеке басы өнегесінің оқушыға тигізетін тәрбиелік ықпалын жойған болар еді. Мұғалім сабақ үстінде жаңа материалдарды түсіндіру барысында оқушылардың көз алдында өзінің ойлану-толғану арқылы олардың дағдыларға үйретумен қатар, логикалық ойлауға, ғылым мен техника мәселелерін шығармашылықпен зерттеу әдісімен шешіп үйренуге баулиды. Егер сабақ жүйесінен мұғалімді алып тастасақ, бүкіл оқу процесі бұзылады да, оқытады ешқандай тәрбиелік мәні қалмады. Сондықтан, педагогикалық процесте басты орын алатын мұғалім әлі де негізгі тұлға болып саналады. Барлық техникалық құралдар, оның ішінде «оқытатын машина да» мұғалімнің ролін атқара алмайды, олар мұғалімнің қолындағы балаға әсер ету мүмкіндіктерін көбейтетін құрал ғана болып саналады».1 Сөйтіп, мектептегі оқу-тәрбие жұмысында техникалық құралдарды пайдалану бағдарламалық материалды оқыту әдісіне ықпал жасаумен қатар, оқу ісінің басқа да жақтарының жақсаруына жәрдемін тигізеді. Оқушылардың ой-өрісін, талғамын, қабілетін арпыруда техникалық құралдардың тиімділігі ерекше. Мысалы, деректі фильмдерді көру арқылы шет елдердің, Отанымыздың ауыл шаруашылығындағы, ғылымдағы техникадағы, спорттағы жаңалықтарды күнбе-күн көріп естумен, қатар, көптеген материалдармен танысады. Техникалық құрал мұғалімді бірқатар жұмыстардан босатып, өзінің шығармашылық ісіне көңіл бөлуге мүмкіндіктер жасайды. Техникалық құралдар оқушыларға қазақ тілін оқыту ісін жандандырады, сабақтың сапасын арттырады. Техникалық құралдардың оқыту сапасын арттыратыны-ғылымда дәлелденген мәселе. Педагогика теориясында оған М.А. Даниелов, Б.П. Есипов, Е.Л.Белкин, И.Я. Лернер сияқты ірі ғалымдардың еңбектері дәлел болады. Ғалым И.А.Зимняя техникалық құралдарды пайдалану үшін, оның міндетті түрде жеткілікті дәрежеде болуын айта келіп, оны үш топқа бөледі. 1. Оқыту үшін арнайы жасалған техникалық оқу құралы. 2. Оқыту жағдайына бейімделген жаппай қатысым желісінің табиғи техникалық оқу құралы. 3. Оқытуда бейімделмеген түрде енгізілген жаппай қатысым желісінің табиғи техиикалық оқу құралы.1 Бұл мәселеде қазақ ғалымдары да өзіндік үлес қосты деуге болады. М.Құдайқұлов оқу ісіне киноны қолдану мәселесін зерттеді. Р.Г.Усманова орыс тілін оқытуда лигофон кабинетін пайдалану мәселесін зерттеген. К.Өстеміров техникалық құралдарды мектепте, кәсіптік техникалық училищелерде қолданудың тиімді әдіс-тәсілдерін өзінің "Оқыту құралдарын пайдалану негіздері (1989ж) атты оқу құралында көрсеткен. Зерттеуші әдіскер - ғалымдар да өз еңбектерінде техникалық құралдарды қолдану мәселесіне арнайы көңіл аударып отырған. Олардан С.Рахметованы, Н.Құрманованы, С.Нұркееваны, А.Күзембаеваны, Г.Мыңбаеваны, Б.Кәтембаева атауға болады. Қазіргі уақытта тәжірибелі педагогтар мен әдістемешілер оқу процесінде техникалық құралдарды, атап айтқанда, проекциялық дыбысты жазып алатын апараттарды, диафильм, видеофильм, теледидарды пайдалану сабақты жандандыратыннан, оқушылардың сол пәнге қызығушылығын арттыратын, өздігінен ізденуі мен шығармашылық бағытта ізденістер жасауына мүмкіншіліктер жасайтындығы дәлелдеп отыр. Техникалық құралдарды пайдаланып өткізілген сабақта оқушылар жалықпайды, жаңа оқу материалын қабылдауда олардың әртүрлі сезім мүшелері қатысады, оқуға қызуғышылығы артып, түсіндірілген материалдарды тез-қабылдауына мүмкіндік туады. Әрине, техникалық құралдар мұғалімнің ролін еш уақытта да атқара алмайды. Ол мұғалімге тек көмекшілік қызметін ғана атқара алады, оны бірсыпыра жұмыстарын босатады. Техникалық құралдарды пайдаланып өткізілген сабақта оқушылар жалықпайды, жаңа оқу материалын меңгеруде тез қабылдайды. Әр сабақта магнитофонды қолдану үшін, әр сабақтың тақырыбына қарай магнитофон баспасына алдын ала тексті жазып қояды. Сосын ол текст оқушыларға тыңдатылады. Одан кейін оқушылар осы текстің мазмұнын өз сөзімен айтып беруге тиіс, немесе осы текстің мазмұны бойынша сұраққа жауап беруге, жоспар құруға дағдыландыруға болады. б) Магнитофон арқылы ағылшын, орыс, қазақ тілі сабақтарында текст тыңдауға, диктант жаздыруға өте қолайлы, оның мазмұнын айтқызу, сөздің мағынасын ұғындыру, оны меңгерту, тыныс белгілердің қалай қойылатынын аңғарту, көркем сөз формаларын дұрыс ұғынып, оны дұрыс түсіне білуге дағдыландырады. Мәнерлеп оқуға үйрететін текстерді, өлең - тақпақтарды мұғалім алдын ала дайындап, қай сабақта қалай пайдалану керектігін белгілеп қояды. Магнитофон аркылы өлең тақпақтарды тез жаттауға болады. Өлең жаттамас бұрын мұғалім қиын сөздерге түсінік береді. Өлеңнің мазмұнын оқушылар меңгергеннен кейін, магнитофоннан тыңдатылады. Магнитофонды «Фонетика мен орфоэпияны» оқытуда пайдалану. Фонетика - тіл білімінің бір саласы. Мектепте фонетиканы дұрыс, сапалы оқыту мұғалімнен үлкен жауапкершілікті қажет етеді. Оқушы фонетиканы дұрыс меңгеріп, әдеби тілдін нормасына жаттығады, сөздердегі дыбыстардың айтылуын, жазылуын, естілуін дәл айта білуі, сондай - ақ сауатты жаза білуі тиіс. Оқушы сөзді немесе дыбысты дұрыс айта алмаса, дыбысты ауыстырып айтатын немесе жазатын болса, әдеби тілдегі сөйлеу дағдысын бұзып, сөзді дұрыс, сауатты жаза алмайды. ______________________________________________________________________________________ 1Зимняя II.А. ТСО и ноглядность в обучении иностранным Языком/В с.б науч. трудов МГПННЯ им М.Тореза-М.1979.-144стр. Біраз мектептердің ІУ- УШ сыныптарының жазба жұмыстарын тексергенде оқушылардың сөз ішіндегі 2ріптерді естілуінше жазатыны байқалады. Атап айтқанда, дауысты мен дауыссыздардың емлесін білмеу, шылау мен жалғауларды ажырата алмау, сұраулық шылауларды соларға ұқсас жұрнақтармен шатастыру, қос сөздердің, біріккен мен қысқарған сөздердің емлесін білмеу, күрделі етістіктерді жаза алмау, тасымал, буынға бөлу, үндестік шыңын білмеу қосарлы дыбыстардың бір сыңарын тастап кету диалог сөздерді жаза білмеу, сұрау белгісі мен леп белгісінің орнын шатастыруы жазба жұмыстарында кездесіп отырады. Сондықтан қате көп жіберетін ережелерді нақтылап, үнемі магнитофоннан тыңдап, соған байланысты мәтінді талдау немесе жатқа жаздырып, сөйлем, сөздерді ойдан таптырып, қалай да қате жібермеу үшін жұмыс істеуге болады. Мысалы магнитофонға күні бұрын мынындай ережелерді жазып қоюға болады. 1. Сөздің кейінгі буындарында ү- естілгенімен, ы- жазылады. -ү- естілгенімен - і- жазылады. Мысалы: құ- лын , жұ- лын, кү- міс , жү -зім , күн- дік т. б. 2. Сөздер буынға бөлшектенеді. Сөздердің буын саны дауысты дыбыстарға байланысты. Сөзде қанша дауысты дыбыс болса, сонша буын болады. Мысалды оқушылардың өздерін таптырып, талдау жасату керек. 3. Дауыссыз дыбыстың ешқайсысы дауысты дыбыссыз буын жасай алмайды. Дауысты дыбыс жеке тұрып та, дауыссы дыбыспен тіркесіп тұрып та буын құрай алады. Мысалы: ас, ас-тық, ас-тық-тың, ба- ла, ба- ла лар т.б. Оқушылар магнитофоннан қайта-қайта тыңдау арқылы ережені тез ұғып алады. жүктеу/скачать 297,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|