Adonis туысы (Adonis) - жалынгүл, жанаргүл. Бүл көпжылдык шөптесін
өсімдіктер. Солтүстік жарты шардың коңыржай белдеуінде 10 түрі таралған.
БҚО-да - A.vernalis - көктемгі жалынгүл , A .w olgensis -
волга жалынгүлі
түрлері к езд есед і. Соның ішінде A.vernalis - көктемгі жалынгүл Қазакстаннын
кызыл кітабына енгізілген. Ол ірі жапырақтарымен ерекшеленеді. Гүлдері ірі,
дара орналаскан, гүлсерігінің 8-20 жапырақшалары болады. Тозаңқаптары мен
аналык жатындары көп. Жемісі - біртүкымды
жаңғак, жеміс
таптамалар.
Көктемгі жанаргүл курам ын да гликозиттер болғандыктан, м едицинада жүрек
ауруларын емдеуге кеңінен колданады.
Сарғалдак туысы - Ranunculus - Батпақты жерлерде кездеседі. Бұл ірі
туыс. Шамамен 600 түрі белгілі. ТМ Д елдерінде 100 түрі кездеседі. Көпжылдык
шөптесін өсімдіктер, барлык континенттерде таралған. Гүлдері ірі, сирек
дараланып орналасады, сары түсті (тек кана, австралиялыктың - түсі
ак, биіктігі
1 м). Гүлсерігі - 5, тозаңкаптары мен аналык жатындары көп. Ж емісі - таптама
(листовка). Ж апырактары жай, сирек тілімделген жэне кезектесіп орналасады.
Өкілдері: жатаған сарғалдак (Ranunculus pratense), куйдіргі сарғалдак (R. асег).
Зигоморфты гүлді өкілдеріне: Аконит туысы aconitum - жабайы да, мәдени
түрі де кездеседі. Тегеурінгүл (дельфиниум) - бұл біржылдык арам шөп, көк
түсті зигоморфты гүлдері бар. Ж емісі - таптама(листовка). Лианалардан -
ломонос түрі белгілі болса, желмен тозанданатын түрі - маралоты.
А нем оне
туысы (Anemone) — желайдар. Көпжылдык шөптесін өсімдік.
ТМ Д елдерінде - 50 түрі, БҚО -да 1 түрі белгілі. Тамырсабакты орман өсімдігі,
ақ жэне сары, дараланып орналаскан, актиноморфты гүлдері бар. Гүлсерігі — 5,
тозаңқаптары мен аналык жатындары көп. А немоне орман өсімдігі БҚО-нын
жасыл кітабына енгізілген.
Қ унды зш өп
