Кредит саны 1

«__»__________ 2010ж.

«Мәдениет және өнер» институты

«Вокал және аспаптық өнер» кафедрасы

«Ішекті аспаптар,Үрмелі» мамандығы бойынша

кредиттік оқу жүйесінде оқитын студенттерге арналған

Курс – 3

Семестр – 5

Кредит саны - 1

Барлығы – 45 сағат

Москва 1974 ж. негізінде әзірленді.

Құрастырушы: оқытушы Әлімбаева Г.Б.

Келісілді: ОҮҰ және ОӘЖБ жетекшісі А.А.Какимова

200. 
     ж. №__ хаттама
     

Кафедра меңгерушісі: ______________Габдуллина.А.Қ.

консерваториясының типтік бағдарламасы Москва 1974 ж. негізінде әзірленді.

«Вокал және аспаптық өнер» кафедрасында

Оқытушы (оқытушылар) туралы мәлімет

М.Өтемісов атындағы БҚМУ, «Мәдениет және өнер» институты

«Вокал және аспаптық өнер» кафедрасының оқытушысы Әлімбаева Г.Б.

Пән туралы мәлімет: Оркестр аспаптарын меңгеру

Сабақ кестесі:

Оқу тоқсаны 15 оқу аптасынан тұрады.

Аптасына 1 кредит-сағат жоспарланады, оның әрбір кредит-сағат бір байланыс сағатынан ( дәріс, практика) және оқытушының басқарумен жүретін студенттердің өзіндік жұмысынан (ОЖСӨЖ, СӨЖ)

Сабақтар	Өткізілу уақыты	Сабақтар	Өткізілу уақыты	Сабақтар	Өткізілу уақыты
Байланыс сағаты 1	50 мин	СМЖӨЖ 1 сағат	50 мин.	СӨЖ 1 сағат	50 мин.

Оқу жоспарынан көшірме:

Курс	Семестр	Кредит саны	Дәрістер	Практикалық сабақтар	ОЖСӨЖ	СӨЖ	Барлығы	Бақылау түрі
3	5	1	-	15	15	15	45	Шығарма емтихан

Кіріспе: Оркестр аспаптарын меңгеру пәнінде студенттер оркестр құрамындағы аспаптардың түрлерімен танысып,оқу процесінде сол аспаптарды меңгеру үшін олардың құлақ күйін келтіру (cтрой),диапазон,екпін,динамикалық шарттар,орындау әдіс тәсілдерін ,сонымен бірге оркестр сабағында орындалатын шығармалардың әр партиясын жеке оқып, ойнап,үйренеді.

Осы пәннің маңызы - орындалатын шығармалардың әр партиясын жеке оқып, ойнау кезінде студент шығарманың қағыс қозғалысын реттеуге, орындау белгісін қадағалауға, әртүрлі екпінде ойнауға, дыбыс ұзақтығын есептеуді, динамикалық шарттарды, дыбыс күшін реттеуді, шартты белгілерді талдауға үйренеді.

соң студенттерге қандай да болмасын бір оркестрдің құрамында жұмыс істеуге, оркестрде ойнауға тура келеді. Сондықтан әрбір студент оркестр аспаптарын меңгеру сабағында қойған барлық талап – тілекті орындап, ойналатын шығармалардың партияларын музыкалық аспаптарда дұрыс ойнауы керек. Оркестр аспаптарын меңгеру пәні – студенттің оркестр құрамында ойнаушы - орындаушы болуына ықпал етеді, музыкалық аспапта оркестр партияларын меңгерудегі өзіндік дамуы мен құрылымдық ерекшеліктері қарастырылады.

күші, өлшем, орындау әдістерін сауатты орындауға және нота желісіндегі

әр дыбыстардың жазылу ерекшеліктерін ұғынып түсінуге үйретіп – түсіндіру.

Жазбаша жұмысы кезінде студенттің берілген шығарманың партияларын сауатты көшіріп жазуына, нотаны жүргізіп оқуына, әртүрлі орындау әдістерін қолдану барысында екі қолдың қойылымы, тәсілдеріне назар аударуына бағыт – бағдар беру.

бөлінеді.

Сабақ мазмұны мен кестесі

ырғақтың кестелі қозғалыстарын көрсету негіздері,әртүрлі өлшеулерді көрсетілген өлшем көрсеткішінде кезектесіп келер ырғақтық қозғалысты қолдану.

әдебиет: М.Ыбраев«Туған жер» партитура

ырғақтың кестелі қозғалыстарын көрсету негіздері,әртүрлі өлшеулерді көрсетілген өлшем көрсеткішінде кезектесіп келер ырғақтық қозғалысты қолдану.

әдебиет: С.Байжұманов «Халық аспаптар оркестрі» А.,1993 партитура

ырғақтың кестелі қозғалыстарын көрсету негіздері,әртүрлі өлшеулерді көрсетілген өлшем көрсеткішінде кезектесіп келер ырғақтық қозғалысты қолдану.

әдебиет: А.Жұбанов«Би күйі»партитура

1. С.Байжұманов «Халық аспаптар оркестрі» А.,1993

2.Л.Хамиди., Х.Тастанов «Дирижерлық негіздері»А., 1980

3.С.Мұхамбетжанов «Шаттық Отаны» А.,1995

4.А.Жұбанов «Ғасырлар пернесі»А., 1975ж

5.А.Жұбанов «Ән-күй сапары»А., 1978ж

6.К.Күмісбеков «Достық мерекесі» А., 1989ж

7.О.Бейсенбекұлы «Сазды аспаптар сыры» А., 1998ж

8.Ж.Бегендіков «Халық оркестріне жетекшілік ету» А., 1997ж

9.К.Күмісбеков «Дала сыры» А., 1983ж

10.Н.Тлендиев «Жеңіс салтанаты» А., 1991ж

11.А.Жайымов «Той бастар» А., 1996ж

12.Г.Свиридов «Вальс»

13.Құрманғазы «Серпер» А., 1978ж

14.Тәттімбет «Қосбасар» А., 1973ж

15.Халық күйі «Тел қоңыр» А., 1986ж

16.Б.Жұманиязов «Сырым сазы». А., 1996ж

17. Б.Жұманиязов «Серпін». А., 1999ж

18.Құрманғазы «Сарыарқа» А., 1978ж

19. Б.Хайкин. Беседа о дирижерском ремесле. Москва 1973.

20. Дирижерское исполнительство. (сост. Лео. Гинсбург) «Музыка» 1975.

21.Л.Хамиди, Х.Тастанов. Дирижерлық негіздері. Алматы 1980.

22. М.Канерштейн. Вопросы дирижирования. Москва 1965.

23. С.Казачков. Дирижерский аппарат и его постановка. Москва 1967.

24. А.Иванов-Радкевич. О воспитании дирижера. Москва 1973.

25. А.Иванов-Радквич. Пособие для начинающих дирижеров. Москва 1977.

26. С.Байжұманов. Халық аспаптар оркестрі. Алматы 1993.

27. Ж. Бегендіков. Халық оркестрін ұйымдастыру және жетекшілік ету. Алматы 1992.

28.Э.Кан Элементы дирижирования. «Музыка» Ленинградское отделение. 1980

29. Золотая лира I Москва 1987.

30. Золотая лира II Москва 1988.

31. Е. Брусиловский. Фортепианоға арналған 16 шығарма. Алматы 1966

32. Л.Мохель, О. Зимина. Самоучитель игры на фортепиано Москва. 1989

33. Хрестоматия по дирижированию выпуска № 4,5,6, Москва. 1992

34. Орфей Москва 1988

35. А.Жайымов Домбыра үйрену мектебі. Алматы 1992

36. Ғ.Молдакаримова. Қобыз үйрену мектебі. Алматы 2001

37. А.Тоқтағанов Күй қастерлі әуез. Алматы 1998

38.Ш.Қажығалиев. «Өнер» 1984 ж.

39.Н.Малько. Основы техники дирижирования. 1965.

40.Университеттер мен педагогикалық жоғары оқу орындарының бағдарламасы № 32 жинақ. 1994.

33. «Қоңырқаз» партитура

5. 
   Дәрістік кешен (дәріс тезистері, көрнекілік, таратылу материалдары, қажетті әдебиет тізімі). Жоспарланбаған
   

Қазақ халық аспаптары оркестрінің репертуарындағы шығармалардың

партияларын оқып ойнау кезінде шығармалардың екпініне, өлшеміне,дыбыс шығарудың әдіс тәсілдеріне,орындаушылық және техникалық мүмкіндіктеріне,дыбыс бояулары мен ою өрнектеріне көңіл бөлу керек.Оркестрге арналған шығармаларды орындауда екі қол еркін болуы, төмен немесе жоғары бағытта қол өз салмағымен қозғалуы керек.Аспаптан толыққанды дыбыс шығару, дыбыстың небір түрлі иірімдері мен техникалық мүмкіншіліктерді орындау оң қолды дұрыс қолдануға байланысты.Міне,осы иірімдерді шығару үшін әртүрлі орындау әдістерін пайдаланады.Метрлік есепті орындауда шығарманың өлшеміне байланысты қабылданған белгілі бір үлгіні қолдану керек; бейнелеу құралдарын орындау кезінде дыбыс шығарудың түрлерінің орындалу әдістерін,дыбыс,такт үстіне орналасқан кідіріс белгісін қолдану керек.

Практикалық (семинарлық, студиялық) сабақтарға әдістемелік нұсқаулар:

тактінің әртүрлі үлес бөлшектерінен бастау әдісін үйрену,төмен бағыттағы қағыспен жылдам екпінінде жәй дыбыс күшін пайдаланып үш те төрт өлшеміндегі көрсеткіштің бірінші үлесіне сәйкес бастау әдісін қолдану.

тактілік өлшемді көрсететін негізгі заңдылықтарды игеру,берілген өлшемді әртүрлі дыбыс күшінің,екпіннің өзгерістерінде,дыбыс алып жүру әдістерінде меңгеру;

оң қол арқылы көрсетілетін әртүрлі ырғақтық топтамалардың өзара үйлесімдігін айқындау,қолдың шығармадағы ырғақтық өзгешеліктеріне сәйкес тәуелді қимыл жасау әрекеттерін меңгеру.

№ 3 Практикалық сабақ:

дыбыс алыну түрлерін орындау заңдылықтарын игеру,әр үлесті үзбей, бөлек және қысқа орындау; үзілмей жалғасатын және аяқталатын кідіріс (фермата)орындау әдістерін қолдану.дыбыс, такт үстіне орналасқан ферматада қол қимылының дірілдете алма кезек жиірек шерту әдісін қолдану.

жылдам екпінінде бірқалыпты,біртіндеп баяулата екпінінде бірте бірте жайлата немесе біртіндеп тездете екпінінде бірте бірте үдете түсе қол қимылын қолдану;

жәй дыбыс күшіне кіші көлемді, орташа дыбыс күшіне орта көлемді, қатты дыбыс күшіне кең көлемді қол қимылын, дыбыс күшінің бірте-бірте күшейе түсуінде үдете немесе бәсеңдеуінде ақырындата қол қимылын қолдану.

№ 5 Практикалық сабақ:

тактінің әртүрлі үлес бөлшектерінен аяқтау әдісін үйрену;төмен бағыттағы қағыспен жылдам екпінінде жәй дыбыс күшін пайдаланып үш те төрт өлшеміндегі көрсеткіштің бірінші үлесіндегі ширектік дыбыспен аяқтау әдісін қолдану.

тактінің әртүрлі үлес бөлшектерінен бастау әдісін үйрену,төмен бағыттағы қағыспен орташа екпінінде орташа дыбыс күшін пайдаланып алты да сегіз өлшеміндегі көрсеткіштің бірінші үлесіне сәйкес бастау әдісін қолдану;

тактілік өлшемді көрсететін негізгі заңдылықтарды игеру,берілген өлшемді әртүрлі дыбыс күшінің,екпіннің өзгерістерінде,дыбыс алып жүру әдістерінде меңгеру;

оң қол арқылы көрсетілетін әртүрлі ырғақтық топтамалардың өзара үйлесімдігін айқындау,қолдың шығармадағы ырғақтық өзгешеліктеріне сәйкес тәуелді қимыл жасау әрекеттерін меңгеру.

№ 8 Практикалық сабақ:

дыбыс алыну түрлерін орындау заңдылықтарын игеру,әр үлесті үзбей, бөлек және қысқа орындау; үзілмей жалғасатын және аяқталатын кідіріс (фермата)орындау әдістерін қолдану.дыбыс, такт үстіне орналасқан ферматада қол қимылының дірілдете алма кезек жиірек шерту әдісін қолдану.

орташа екпінінде бірқалыпты,біртіндеп баяулата екпінінде бірте бірте жайлата немесе біртіндеп тездете екпінінде бірте бірте үдете түсе қол қимылын қолдану.

жәй дыбыс күшіне кіші көлемді, орташа дыбыс күшіне орта көлемді, қатты дыбыс күшіне кең көлемді қол қимылын, дыбыс күшінің бірте-бірте күшейе түсуінде үдете немесе бәсеңдеуінде ақырындата қол қимылын қолдану

№ 10 Практикалық сабақ:

тактінің әртүрлі үлес бөлшектерінен аяқтау әдісін үйрену;төмен бағыттағы қағыспен жылдам екпінінде жәй дыбыс күшін пайдаланып алты да сегіз өлшеміндегі көрсеткіштің бірінші үлесіндегі ширектік дыбыспен аяқтау әдісін қолдану.

тактінің әртүрлі үлес бөлшектерінен бастау әдісін үйрену,төмен бағыттағы қағыспен асықпай екпінінде жәй дыбыс күшін пайдаланып төрт те төрт өлшеміндегі көрсеткіштің бірінші үлесіне сәйкес бастау әдісін қолдану;

тактілік өлшемді көрсететін негізгі заңдылықтарды игеру,берілген өлшемді әртүрлі дыбыс күшінің,екпіннің өзгерістерінде,дыбыс алып жүру әдістерінде меңгеру;

оң қол арқылы көрсетілетін әртүрлі ырғақтық топтамалардың өзара үйлесімдігін айқындау,қолдың шығармадағы ырғақтық өзгешеліктеріне сәйкес тәуелді қимыл жасау әрекеттерін меңгеру.

№ 13 Практикалық сабақ:

дыбыс алыну түрлерін орындау заңдылықтарын игеру,әр үлесті үзбей, бөлек және қысқа орындау; үзілмей жалғасатын және аяқталатын кідіріс (фермата)орындау әдістерін қолдану.дыбыс, такт үстіне орналасқан ферматада қол қимылының дірілдете алма кезек жиірек шерту әдісін қолдану.

орташа екпінінде бірқалыпты,біртіндеп баяулата екпінінде бірте бірте жайлата немесе біртіндеп тездете екпінінде бірте бірте үдете түсе қол қимылын қолдану.

жәй дыбыс күшіне кіші көлемді, орташа дыбыс күшіне орта көлемді, қатты дыбыс күшіне кең көлемді қол қимылын, дыбыс күшінің бірте-бірте күшейе түсуінде үдете немесе бәсеңдеуінде ақырындата қол қимылын қолдану

№ 15 Практикалық сабақ:

тактінің әртүрлі үлес бөлшектерінен аяқтау әдісін үйрену;төмен бағыттағы қағыспен жылдам екпінінде жәй дыбыс күшін пайдаланып төрт те төрт өлшеміндегі көрсеткіштің бірінші үлесіндегі ширектік дыбыспен аяқтау әдісін қолдану.

№ 1 әртүрлі үлес бөлшектерінен бастау әдісін үйрену

№ 2 үш үлесті орындау тәсілін игеру

кезектесіп келер ырғақтық қозғалысты игеру

№ 3әр үлесті үзбей,бөлек және қысқа ойнау

кідіріс (фермата)орындау тәсілін қолдану

№ 4жылдам екпінін орындау тәсілін қолдану

жәй,орташа және қатты дыбыс күшін қолдану

№ 5 әртүрлі үлес бөлшектерінен аяқтау әдісін үйрену

№ 6 әртүрлі үлес бөлшектерінен бастау әдісін үйрену

№ 7 екі үлесті орындау тәсілін игеру

кезектесіп келер ырғақтық қозғалысты игеру

№ 8әр үлесті үзбей,бөлек және қысқа ойнау

кідіріс (фермата)орындау тәсілін қолдану

№ 9жылдам екпінін орындау тәсілін қолдану

жәй,орташа және қатты дыбыс күшін қолдану

№10 әртүрлі үлес бөлшектерінен аяқтау әдісін үйрену

№11 әртүрлі үлес бөлшектерінен бастау әдісін үйрену

№12 екі үлесті орындау тәсілін игеру

кезектесіп келер ырғақтық қозғалысты игеру

№13әр үлесті үзбей,бөлек және қысқа ойнау

кідіріс (фермата)орындау тәсілін қолдану

№14 жылдам екпінін орындау тәсілін қолдану

жәй,орташа және қатты дыбыс күшін қолдану

№15 әртүрлі үлес бөлшектерінен аяқтау әдісін үйрену

8.Типтік есептеу, графикалық жұмыс, лабораторлық жұмыс, курстық проект (жұмыс) орындалуы бойынша әдістемелік нұсқаулар. жоспарланбаған

- үй тапсырмаларының мәтіндері,

- әр-бір тақырып бойынша өзі-өзі бақылау үшін материалдары,

- реферат тақырыптары

- кейстер

- кроссвордтар

- есептер шығару

- жаттығулар

Глоссарии-шығармада берілген музыкалық терминдердің аталуын,оның қазақ ,орыс және итальян тіліндегі аударма аттарын ауызша білу.

әдебиет. Т.Крунтяева.,Н.Молокова.Музыкалық шетел терминдері-словарь.Москва 2004.

11.Студенттің оқу жетістіктерін бақылау және бағалау материалдары (бақылау тапсырмалары, тесттік тапсырма, өзін-өзі даярлау сұрақтар тізімі, емтихандық билеттер және т.б.)

- білімді бағалау схемасы

- білімді бағалау саясаты

- письменные контрольные задания

- тестовые задания

- перечень вопросов для самоподготовки

- экзаменационные билеты

Курсты бағалау бүкіл семестрді қамтиды, сондықтан студент барлық сабақ түрлерінде беделді түрде қатысуы керек. Максимальды балды студент қойған сұраққа нақты, дұрыс жауап берсе, жұмыстарын мұқия, толық жағдайда жауап берсе, ғана алады.

12.Оқу сабақтарының бағдарламалық және мультимедийлік қамтамасыздандыру (пәннің мазмұнына қарай). ПОӘК шығыс мәліметтерді және мекенжайы көрсетілу қажет – кітапхана, кафедра т.б. - жоспарланбаған