Курсы және оқу семестрі: II курс, III семестр

	ҚРДСМ «Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы» ШЖҚ РМК Қалыпты және патологиялық физиология кафедрасы Морфологиялық пәндер кафедрасы	044 -31/15- 40 беттің -беті
	Cтуденттің өзіндік жұмысына арналған әдістемелік өндеу Пән: жалпы патология ңегіздері Мамандық: 5В110200 - «Қоғамдық денсаулық сақтау»

2014 жылы

Әдістемелік өндеу кафедра мәжілісінде талқыланды және бекітілді

_____ _____________ 2014 ж. Хаттама № _____

Каф. меңгерушісі _____________ доцент Жолымбекова Л.Д.

Кредит №1

Әдістемелік өндеу №1

1.Тақырыбы: Терминальдық жағдай. Өлім. Патоморфологиясы.

2.Мақсаты: Постреанимациялық аурудың, терминалдық жағдайлар мен патофизиологиялық реанимация негіздерін қалыптастыру.

3.Тапсырма: № 1 қосымшаны қараңыз.

5.Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары): № 1 қосымшаны қараңыз.

6.Тапсыру мерзімі: 2-ші аптада.

7.Әдебиет: № 2 қосымшаны қараңыз.

8.Бақылау

Сұрақтар

1. 
   «Терминалды жағдай», «агония», «агония алды», «клиникалық өлім», «биологиялық өлім» аңықтамасына сипаттама берініз?
   
2. 
   Ағзаның клиникалық өлімінің негізгі өзгерістері қандай?
   
3. 
   Биологиялық өлімінің абсолюттік белгілері қандай, сипаттама берініз?
   
4. 
   Патофизиологиялық реанимация негіздерің түсіндірініз?
   
5. 
   Постреанимациялық ауру және кезеңдері қандай?
   
6. 
   Клиникалық өлімнің негізгі белгілері және реанимациялық әдістерді өткізу кезеңдері немен негізінде сипатталады?
   

1.Өлiмнiң негiзгi кезендерiнiң бiрiздiлiгiн көрсетiңiз

А) преагония, ақтық үзiлiс, агония, клиникалық өлiм, биологиялық өлiм

В) преагония, ақтық үзiлiс, агония, биологиялық өлiм, клиникалық өлiм

С) преагония, агония, клиникалық өлiм, ақтық үзiлiс, биологиялық өлiм

Д) преагония, агония, ақтық үзiлiс, клиникалық өлiм, биологиялық өлiм

Е) ақтық үзiлiс, преагония, агония, клиникалық өлiм, биологиялық өлiм

2. Өлудiң негiзгi кезеңдерiнiң бiрiздiлiгiнiң дұрысы

а) преагония

б) биологиялық өлiм

в) агония

г) клиникалық өлiм

д) тыныс алудағы терминалдық үзiлiс

А) а, д, в, г, б

В) а, в, д, г, б

С) в, г, д, б

Д) д, а, в, г, б

Е) а, в, г, б

3.Клиникалық өлiмнiң басталғанын сипаттайды

А) тыныс алу мен жүрек соғысының тоқтауы, рефлекстердiң жоғалуы

В) сирек пульс

С) қан қысымының тез түсуi

Д) естiң кімескiленуi

Е) сирек беткей тыныс

4. Клиникалық өлiмнiң ұзақтығы

А) 5-6 мин

В) 1-2 мин

С) 30-60 мин

Д) 1-2 сағ

Е) 1-2 күн

5. Клиникалық өлiм кезiнде алдымен қызметi бұзылады

А) паренхиматозды ағзалардың

В) iшкi секреция бездерiнiң

С) орталық нерв жүйесiнiң

Д) иммундық жүйені

Е) репродуктивтi жүйенiң

6.Адамды реанимациялауды алғаш енгiзген

А) В.А.Неговский

В) А.А.Кулябко

С) Ф.А.Андреев

Д) С.С.Брюхоненко

Е) С.И.Чечулин

7. Өлiмнiң қайтымсыз этапы

А) биологиялық өлiм

В) преагония

С) адамшы өлiм

Д) клиникалық өлiм

Е) агония

8. Адамда жүргізілетін тәжірибенің атауы:

А) экспериментум Круцис.

В) созылмалы эксперимен.

С) салыстармалы патология әдісі.

Д) өшірілу әдісі.

С) оқшауланған мүшелер әдісі.

9. Ауырудың қайталануынаң кейін жағдайының жақсаруы.

A) реабилитация

B) рецидив

D) созылмалы түрге өтуы

E) асқыну

10. Тыныс алу жіне жүрек соғуының қалпына келуі

А) реабилитация

B) реанимация рецидив

D) қайталану

E) асқыну

Хирургиялық ауруханаға жол апаты болған жерден кеуде қуысы, іші, аяқтары зақымдалған және көп мөлшерде қан жоғалтқан науқас жеткізілді.

Қарау кезінде: есі анық, бірақ науқас уақыт пен жағдайды ажырата алмайды, тері қабаттары бозғылт, жүрек соғысы жиі, пульс әлсіз, АҚ 65/15 с.б.б. Науқасқа қан кетіп жатқан тамырларын жалғау үшін ота жасалынып, 1200 мл донор қаны және 2000 мл қан алмастырғыш құйылды сақтау мерзімі 2-17 күн. Жансақтау бөлімінде: науқастың жағдайы ауыр, жүректің жиі соғысы сақталған, артериалдық гипотензия, ентігу және тәуліктік диурезі қалыптан айтарлықтай төмен, зақымдалған тіндердің майда қан тамырла-рынан қан кету анықталды. Зертханалық тексерулердің нәтижелерінен қанның ұюының төмендеуін, гиперпротромбинемия және тромбоцитопения байқалды.

Екінші тәулікте жедел бүйрек жеткіліксіздігінің белгілері дамыды. Өлім асқынған бүйрек және жүрек-қантамыр жетіспеушілігінен туындады. Мәйітті ашу кезінде ішкі ағзалардың майда қан тамырларында көптеген тромбоздың белгілері табылды.

1. 
   Науқаста қандай патологиялық үрдіс дамыды: а) жарақаттан кейінгі;
   

2. Науқаста жансақтау бөлімінде дамыған патологиялық үрдістің патоге-незі қандай?

3. Даму механизмі қандай? а) бүйрек жетіспеушілігі; б) науқаста жүрек қантамыр жетіспеушілігі?

4. Трансфузиялық ем нәтижесіз болды. Жобалап айтыңыз- неге?

№ 1 қосымшаны қараңыз.

1. Этиология деген не?

2. Этиологияны оқытудың теориялық және практикалық маңыздылығы неде?

Тесттер

1.Аурудың сыртқы себептеріне жатады:

А) Жыңысы.

В) Патологиялық тұқымқуалаушылық.

С) Жасы.

Д) Микроорганизмдер.

Е) Патологиялық конституция.

2. Аурудын механикалық себептеріне жатады:

А) Сілтілер.

В) Электр соққы.

С) Иондағыш радиация.

Д) Қысылу.

Е) Төмен температура.

3.Күн өтү ненің әсерінен дамиды:

А) Адамның киіммен жабылған денесіне күн сәулесінің әсері.

В) Сыртқы ортаның температура денгейінің жоғарылауы.

С) Басына бас киім киймей күн сәулесінің әсері.

Д) Күн сәулесінің спектрінің әсері .

Е) Инфракызыл сәулелер.

4.Жылдамдықтың әсерінең не дамиды:

A) Құсу.

В) Атаксия.

С) Адинамия.

Д) Кинетоздар.

Е) Басайналуы.

5. Жоғары атмосфералық қысымның әсерінң байқалады:

A) Газдардын еруінің төмендеуі.

B) Газдардын еруінің жоғарылауы.

C) Десатурация.

D) Декомпрессия.

Е) Парциалды қысымының төмендеуі.

Ситуациялық есеп

28 жасар ер кісі дәрігерге ұстамалы бұлшық ет әлсіздігіне басының айналуына, басының ауырсынуын көзінің өткірлігінің төмендеуіне қолдарының дірілдеуіне кей кезде есінің шатасуына себепсіз ашулашақтыққа шағымданды. Бұл шағымдар соңғы 4 айда жиі дами бастады. Науқас бұл шағымдардың себептерін жұмыстағы ұрыс-керіспен және жедел ашығу сезімімен байланыстырады. Тексеру нәтижелеріне сүйене отырып дәрігер «неврастения» диагнозын қойып, сәйкес амбулаторлы ем тағайындады. Соған қарамастан, науқастың жағдайы нашарлай берді, 1,5 айдан кейін ол жедел жәрдем көлігімен стацинарға «белгісіз этиологиялы кома» диагнозымен жеткізілді.

Түскен кезде: есі анық емес, көз қарашықтары ұлғайған, бұлшық ет дірілі, тахикардия, артериялық гипотензия, тынысы біркелкі емес, ҚПЕ (қан плазмасындағы глюкоза) 30 мг %.

Сұрақтар:

1.Науқас дәрігерге келгендегі жағдайы қалай аталады? Жауабын негіздеңіз. Егер сізге қосымша мәліметтер керек болса, сіздің қорытындыңызды растайтындарын айтыңыз.

2.Жедел жәрдем көлігімен науқас қандай жағдайда жеткізілді (патологиялық түрін айтыңыз). Сіздің қорытындыңызды дәлелдеңіз?

3.Осы жағдайдың патогенезінің негізі бола алады?

4.Стационарға жеткізілгендегі науқастың жағдайын патологияның қандай түрлерінен ажырату керек?

5.Науқаста гипоксияның қандай түрі дамыған және оның патогенезін айтыңыз?

1.Дистрофия дегеніміз не? Анықтамасын беріңіз.

2.Аралас дистрофиялардың қандай түрлерін ажыратады?

3.Аралас дистрофиялардың жіктелүі қандай?

1. Апоптоз дегеніміз не? Анықтамасын береңіз.

2. Некроз дегеніміз не, түрлері? Анықтамасын береңіз.
Әдістемелік өндеу №5

1. Тақырыбы: Тұқым қуалаушылық және оның патологиядағы рөлі.

2.Мақсаты: студенттерге тұқымқуалаушылықтын және конституцияның ерекшеліктерінің этиопатогенезін оқыту.

3.Тапсырма: № 1 қосымшаны қараңыз.

5.Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары):№ 1 қосымшаны қараңыз.

6.Тапсыру мерзімі: 3-ші аптада.

7.Әдебиет: № 2 қосымшаны қараңыз.

8.Бақылау

Сұрақтар

1.Тұқымқуалаушылық деген не, классификациясы?

2. Тұқымқуалаушылық этиопатогенезі қандай?

3. Конституция деген не?

1.Тұқымқуалайтын аурулардың дамуына қайда мутациясы болады:

А) Фиброциттер.

В) Гепатоциттер.

С) Макрофагтар.

Д) Гаметалар.

Е) Миоциттер.

2. Хромосоманың транслокация- бұл:

А) Әртүрлі хромосомолардын арасында үзінділермен

( бөлшектермен) алмасуы.

В) Хромосоманың бір бөлшегінің жоғалуы.

С) Хромосомалрдағы кейбір гендердің екі еселенуі.

Д) Хромосома бөлшегінің теріс(180 градусқа) айналуы.

Е) Хроиосоманың бір бөлшегінің қайталануы.

3.Адамдардың ата-бабаларының арасында аурудын тарауын зерттейтін әдіс:

А) Егіздік.

В) Биохимиялық.

С) Шежіре тарау.

Д) Цитогенетикалық.

Е) Популяциялық.

4. Моногенді ауру:

А) Гемохроматоз.

В) Гипертония ауруы.

С) Атеросклероз.

Д) Гликогеноз.

Е) Қантты диабет.

5. Моногенді ауру:

А) Біріншілік артериялык гипертензия.

В) Гемофилия В.

С) Қантты диабет.

Д)Алыстан көрмеушілік.

Е) Атопиялық демікпе.

Н. деңі сау әйел, А. әкесі гемофилиямен ауырады, ал анасы сау, генетикалық консультацияға сұрақтары мен барды: Немерелерінде бұл ақауының қайталануы бола ма? Н. күйеуы және үш баласы - ұл және екі қызы - деңі сау.

Сұрақтар

1. Гемофилия А дамуы неге байанысты және тұқымқуалаушылықтын типі қандай?

2. Осы патологиясынаң науқаста өлімге ікелетің түрі бар ма?

3. Немерелерінде бұл аруы ұлдар арасында кездесуі неге ықтимал ?

1.Күйзеліс деген не?

2. Күйзеліс сатылары?

3. Селье триадасы деген не?

1.Стресс сатылары қандай?

2.Триада Селье дегеніміз не?

3.Стрестің қорғаныстық-бейімделу және патогенді маңызы қандай?

4.Шок дегеніміз не?

5.Кома дегеніміз не?

1.Жалпы адаптациялық синдромдын төзімділік сатысына ... тән.

A) бүйрек үсті безінің ми қыртысының гиперплазиясы

B) гипофиздің алдыңғы бөлімінің атрофиясы

C) қанда глюкортикоиттің мөлшерінің азаюы

D) қанда кортикотропинің мөлшерінің азаюы

E) симпатикалық жүйенің белсенділігінің төмендеуі

2.Стресс-лимитинді жүйеге ... жатады.

A) гипофиз

B) гипоталамус

C) ГАМК-ергиялық жүйесі

D) бүйрек үсті безі

E) симпатоадреналды жүйесі

3.Адаптациялық синдромдың бірінші сатысы ... деп аталады.

A) агониялық

B) төзімділік сатысы

C) қалжырау сатысы

D) үрей сатысы

E) агония алды

4.Этиология бойынша шок түрлеріне ... жатады.

а) гемотрансфузиялық;

б) жарақаттық;

в) анафилактикалық;

г) кардиогенді;

д) психогенді;

А) а, б, в

В) а, б, в, г

С) б, в, г, д

Д) г, д

Е) в, г, д

а) аурсыну

б) гуморалды;

в) психогенды;

г) кардиогенды;

д) анафилактикалық;

А) б, в, д

В) в, г, д

С) в, г, д

Д) г, д

тіршіліктін бұзылыстарының жалпы этиологиясын және патогенезін үйрету.

1. Алкоголизм дегеніміз не?

2. Алкоголизм кезінде соматикалық және неврологиялық бұзылыстар қандай?

3. Нашақорлық дегеніміз не?

4. Нашақорлық кезіндегі тіршілік әрекеттің бұзылыстары қандай болады?

5. Токсикоманияны қандай себептері туындатады?

1.Ішімдіктін ұытты әсері ... сипатталады.

А) бауырда глюконеогенездің төмендеуі және тінде глюкозаның тотығұының бұзылыстарымен.

В) глюконеогенездің артуы және анаэробты гликолиздің әсерленуымен

С) ақуыздардың түзілүінің төмендеуі және диспротеинемияның дамуымен

Д) бауырдамайлы инфильтрацияның дамуыиен

Е) қанда аммиактың деңгейінің төмендеуімен және нәруыздардың анаболизмінің артуымен

2.Алкоголизм – бұл ... .

А) нашақорлықтың түрі

В) токсикоманияның түрі

С) зиянды әдет

Д) психосоматикалық ауру

Е) туа біткен психикалық ауру

3.Ішімдікпен ауыратың науқастарда эритроцитер макроцитозы мен лейкопениясы ... байланысты.

А) этанолдың сүйек кемігіне ұытты әсерімен

В) фолий-қышқылының тапшылығымен

С) теміртапшылығымен

Д) ішімдікпен ауыр ұыттану кезінде қанда эритроциттер мен лейкоциттердің ыдырауының артуымен

Е) тиаминнің тапшылығымен

4.Алғашқы опийды абстинетті синдром сипаттамасына... жатады.

А) терлегештік

В) қызба

Д) ұйқішылдық

Е) көз бұршағының жиірілуы

5.Қейінгі опийды абстинетті синдром сипаттамасына ... жатады.

А) қол саусақтарының треморы

В) пилоэрекцияны, қызбаны

С) құсу, диареяны

Д) брадикардияны

Е) тахикардияны
Әдістемелік өндеу №9

1. Тақырыбы: Микроэлементтер алмасуының бұзылуы. Дистрофиялар. Тастардың түзілуі.

2. Мақсаты: Микроэлементтер алмасуының бұзылыстарының этиопатогенезін үйрету, тастардын пайда болуы.

3.Тапсырма: № 1 қосымшаны қараңыз.

5.Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары):№ 1 қосымшаны қараңыз.

6.Тапсыру мерзімі: 5-ші аптада.

7.Әдебиет: № 2 қосымшаны қараңыз.

8.Бақылау

Сұрақтар

1. Электролиттер алмасуының патологиясы.

2. Натрий, калий, кальций алмасуындағы функционалдық бүліністері мен морфологиялық көріністері.

Тесттер

1.... ісінудің патогенездік факторы болып табылады.

1. 
   Ұлпалардағы осмостық және онкотикалық қысымның жоғарылауы
   
2. 
   Қанның гидростатикалық қысымының төмендеуі
   
3. 
   Тамыр қабырғасының өткізгіштігінің төмендеуі
   
4. 
   Қанның онкотикалық қысымының жоғарылауы
   
5. 
   Альдостерон түзілуінің төмендеуі
   

1. 
   қантамырлар қабырғасының өткізгіштігінің жоғарылауы
   
2. 
   қанның онкотикалық қысымының жоғарылауы
   
3. 
   қанның онкотикалық қысымының төмендеуі
   
4. 
   лимфаның ағып кетудің қиындауы
   
5. 
   веналық қысымының жоғарылауы
   

1. 
   қанның онкотикалық қысымының төмендеуі
   
2. 
   қантамырлар қабырғасының өткізгіштігінің артуы
   
3. 
   қанның онкотикалық қысымының жоғарылауы
   
4. 
   лимфа ағысының төмендеуі
   
5. 
   қанның веналық қысымының жоғарылауы
   

1. 
   Қанды уытты заттардан тазарту
   
2. 
   Жүйке талшықтарын қысу
   
3. 
   Қоректенуді бұзу
   
4. 
   Ұлпаны зақымдау
   
5. 
   Токсиндерді аккомодациялау
   

1. 
   қанның қоюлануы
   
2. 
   қанның онкотикалық қысымының төмендеуi
   
3. 
   орталық веналық қысымның жоғарылауы
   
4. 
   артериялық қысымның жоғарылауы
   
5. 
   айналымдағы қан көлемiнiң көбеюі
   

1. 
   Көмірсулар алмасуының негізгі кезендерінің бұзылыстары.
   
2. 
   Көмірсулар алмасуының типтік бұзылыстары: гипогликемия, гипергликемия, гликогенозы - себептері және даму механизимдері.
   
3. 
   Қантты диабет 1 және 2 типтері- жалпы сипаттама, этиология, патогенез.
   
4. 
   Қантты диабеттін асқынулары.
   
5. 
   Диабеттік кома, түрлері.
   

1.... жедел гипогликемияның себебі болып табылады.

1. 
   Инсулиннің артық мөлшері
   
2. 
   Инсулинома
   
3. 
   Гликогеноздар
   
4. 
   Бүйрек үстi бездерiнiң созылмалы жеткiлiксiздiгi
   
5. 
   Ашығу
   

1. 
   гипергликемия
   
2. 
   кетонемия
   
3. 
   гиперлипиземия
   
4. 
   полиурия
   
5. 
   гиперлактатацидемия
   

1. 
   глюкозурия
   
2. 
   микроангиопатия
   
3. 
   кетонурия
   
4. 
   гипостенурия
   
5. 
   шөлдеу және полидипсия
   

1. 
   Лангерганс аралшығында бета-жасушаларының антиденелермен зақымдалуы
   
2. 
   контринсулиндік гормондардың артық түзілуі
   
3. 
   стресс
   
4. 
   инсулиназаның жоғары белсендігі
   
5. 
   инсулиннің плазма нәруыздарымен берік байланысуы
   

1. 
   ашығу
   
2. 
   инсулиннің жеткіліксіздігі
   
3. 
   стресс
   
4. 
   инсулин рецепторларының бөгелуі
   
5. 
   инсулиназа белсенділігінің жоғарылауы
   

1. 
   Липидтер алмасуының негізгі бұзылыстары.
   
2. 
   Липидтер алмасуының типтік түрлерінің патологиясы: қорыту бұзылыстары, сінірү, тасымалдануы мен тінде липидтердін метаболізімі.
   
3. 
   Атеросклероз: аңықтамасы, атерогенез сатылары, патогенездін негізгі теориялары.
   

1.Экзогендiк-конституциялық семiру ... пайда болады.

1. 
   тағамды дағдылы артық iшкенде
   
2. 
   гиперинсулинизм кезiнде
   
3. 
   гипотиреоз кезiнде
   
4. 
   гипоталамуыстың вентромедиалдық ядросын зақымдағанда
   
5. 
   гиперкортицизм кезiнде
   

1. 
   Жоғары тығыздықты липопротеидтердің
   
2. 
   Төмен тығыздықты липопротеидтердің
   
3. 
   Өте төмен тығыздықты липопротеидтердің
   
4. 
   Аралық тығыздықты липопротеидтердің
   
5. 
   Хиломикрондардың
   

1. 
   Тағамда жануар майының көп болуы
   
2. 
   Тағамда өсімдік майының көп болуы
   
3. 
   Тағам құрамында клетчатканың басым болуы
   
4. 
   Көкөністер
   
5. 
   Жемістер
   

1. 
   төмен тығыздықты липопротеидтер
   
2. 
   өте төмен тығыздықты липопротеидтер
   
3. 
   жоғары тығыздықты липопротеидтер
   
4. 
   хиломикрондар
   
5. 
   аралық тығыздықты липопротеидтер
   

1. 
   Майлардын сінірілү бұзылыстары қандай?
   
2. 
   Майлардын тасымалдану бұзылыстары қандай?
   
3. 
   Семіруде бауырдың инфильтрациясы қандай?
   

1.Алиментарлық гиперлипидемияның патогенезi ... байланысты.

1. 
   аспен майдың артық түсуімен
   
2. 
   қордан майдың артық шығуымен
   
3. 
   қаннан майдың тiнге өтуiнiң бөгелуiмен
   
4. 
   қанда липопротеидлипазаның төмен белсенділікпен
   
5. 
   гипоальбуминемиямен
   

1. 
   бауырда
   
2. 
   өкпеде
   
3. 
   ішекте
   
4. 
   бүйректе
   
5. 
   бұлшық еттерде
   

1. 
   тағамды дағдылы артық iшкенде
   
2. 
   гиперинсулинизм кезiнде
   
3. 
   гипотиреоз кезiнде
   
4. 
   гипоталамуыстың вентромедиалдық ядросын зақымдағанда
   
5. 
   гиперкортицизм кезiнде
   

1. 
   Жоғары тығыздықты липопротеидтердің
   
2. 
   Төмен тығыздықты липопротеидтердің
   
3. 
   Өте төмен тығыздықты липопротеидтердің
   
4. 
   Аралық тығыздықты липопротеидтердің
   
5. 
   Хиломикрондардың
   

1. 
   Тағамда жануар майының көп болуы
   
2. 
   Тағамда өсімдік майының көп болуы
   
3. 
   Тағам құрамында клетчатканың басым болуы
   
4. 
   Көкөністер
   
5. 
   Жемістер
   
6.