Курсы және оқу семестрі: II курс, III семестр

Ісіктік прогрессия. Таралуы.,

2.Мақсаты: Аутоиммундық аурулар. Аутоагрессияның біріншілікті және салдарлық механизімі.патогенезі мен патоморфологиясы.

3.Тапсырма: № 1 қосымшаны қараңыз.

5.Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары):№ 1 қосымшаны қараңыз.

6.Тапсыру мерзімі: 6-ші аптада.

7.Әдебиет: № 2 қосымшаны қараңыз.

8.Бақылау

Сұрақтар Аутоиммундық аурулар. Аутоагрессияның біріншілікті және салдарлық механизімі.

Тесттер
Әдістемелік өндеу №14

1.Тақырыбы: Біріншілікті және салдарлық иммундық тапшылық . ЖИТС.

2.Мақсаты: Біріншілікті және салдарлық иммундық тапшылық . ЖИТС.

3.Тапсырма: № 1 қосымшаны қараңыз.

5.Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары):№ 1 қосымшаны қараңыз.

6.Тапсыру мерзімі: 14-ші аптада.

7.Әдебиет: № 2 қосымшаны қараңыз.

8.Бақылау

Сұрақтар Біріншілікті және салдарлық иммундық тапшылық . ЖИТС.

Тесттер
Әдістемелік өндеу №15

1.Тақырыбы: Гипоксия кезінде жедел және ұзақ уақыт туындайтын адаптациялық рекциялар.

2.Мақсаты: Гипоксия кезінде жедел және ұзақ уақыт туындайтын адаптациялық рекциялар.

3.Тапсырма: № 1 қосымшаны қараңыз.

5.Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары):№ 1 қосымшаны қараңыз.

6.Тапсыру мерзімі: 14-ші аптада.

7.Әдебиет: № 2 қосымшаны қараңыз.

8.Бақылау

Сұрақтар Гипоксия кезінде жедел және ұзақ уақыт туындайтын адаптациялық рекциялар.

Тесттер

1. Өспе өсу этиологиясы қандай?

2. Канцерогенез, даму жолдары қандай?

3 Өсіп-өну атипиясы не мен сипатталады?

4.Өспелердің жіктелуі,түрлері қандай?

5. Өспе прогрессиясының даму механизмі қандай?

6. Тыныс алу жеіспікшілігін қандай этиологиялық ықпалдар шақырады?

7. Тыныс алу жеіспікшілігінің этиопатогенезінің негізгі мақсаты қандай, және оның түрлері?

1. Қатерлі өспеге тән:

А) Кахексия.

В) Инвазиялық өсү.

С) Өспенің ағзаға жүйелік әсері.

Д) Қайталануы.

Е) Пастер теріс эффекті.

2. Өспе тінінің нақтылану денгейінің төмендеуі аталады:

А) Дисплазия.

В) Қүрделілену.

С) Конвергенция.

Д) Гипертрофия.

Е) Анаплазия.

3. Қатерлі өспенің жоғарылау дәрежесің атайды:

А)Өспе трансформациясы.

В) Промоция.

С) Иммортализация.

Д) Инициация.

Е) Өспе прогрессиясы.

4. Канцерогенездің сатыларының реттілігі :

А) Инициация, прогрессия, промоция.

В) Прогрессия, инициация, промоция.

С) Промоция, инициация, прогрессия.

Д) Инициация, промоция, прогрессия.

Е) Промоция, прогрессия, инициация.

5.Антибластомды резистенттілігінің ағзада антитрансформациялық механиз-мі байланысты:

А) Қалапты жасушаның қатерлі жасушаға айналуының тежелүі.

В) Канцероген мен жасуша арақатынасының шектелуі.

С) Арнайы өспе жасушаларының жойылуы.

Д) Өспенің жойылуы.

Е) Спецификалық иммундық реактивтілігінің механизмінің активтілігі..

6. Қатерлі өспеге тән:

A) Онкогендің инактивациясы .

B) Апоптоз механизмдерінің тежелуы .

C) Антионкогендін активациясы.

D) Онконәруыздардың түзілуі.

E) ДНК репарация жүйесенің активтілігі.

7. Өспе жасушасының синтезінде сау жасушаға тән емес :

A)Жүйке атипиясы.

B) Патологиялық атипиясы

C) Құрылысты атипиясы.

D) Функционалды атипиясы.

E) Регенераторлы атипиясы.

8. Сау жасушаның қатерлі жасушаға трансформациялану механизмдері:

A) ДНК репарация жүйесенің активтілігі.

B) Антионкогендін активациясы.

C)Гендер апоптозының активтілігі.

D)Онкогендер активтілігі.

E)Онконәруыздардың түзілуі.

9. Ағза антибластомды резистенттілігінің антицеллюлярлы механизмі байланысты:

A) Бүтің өспенің жойылуы.

B)Сау жасушаның қатерліжасушаға аналуының тіжелүі.

C) Канцероген мен жасушалардын байланысының шектелуы.

D) Уничтожении опухолевых клеток.

E) Спецификалық иммундық реактивтілігінің механизмдерінің активтілігі..

10.Өспеге қарсы иммнитеттің негізгі міндетіне әсер етеді:

A) Хелперлер.

B) Киллерлер.

C) Супрессорлар.

D) Интерлейкиндер.

E) Простагландиндер.

11.Биот тыныс алу – бұл ... .

А)терең сирек тыныс алу

В)апноэның тыныс алу қимылдарымен тереңдеп немесе кеміп алмасуы

С)апноэның бірдей жиілікпен және тереңдікпен тыныс алу қимылдарымен алмасуы

Д)терең, жиі тыныс алу қимылдары

Е)біртіндеп өшетін тыныс алу қимылдары

12.Чейн-Стокс тыныс алу – бұл ... .

А)апноэның тыныс алу қимылдарымен тереңдеп немесе кеміп алмасуы

В)апноэның бірдей жиілікпен және тереңдікпен тыныс алу қимылдарымен алмасуы

С)терең, сирек тыныс алу қимылдары

Д)терең, жиі тыныс алу қимылдары

Е)біртіндеп өшетін тыныс алу қимылдары

13.Кусмауль тынысы дамиды, егер тыныс орталығына ... әсер етсе.

A)қышқыл өнімдер

B)азот

D)калий

14.Кусмауль тынысы дамуының себебі ... болып табылады.

A)гипокапния

B)кетонды денелердің тыныс алу орталығына әсері

C)гиперкапния

D)гипоксемия

E)гипероксия

15.Ақтық тынысқа ... жатады.

A)гаспинг-тынысы

B)тахипноэ

C)брадипноэ

D)Биот тынысы

E)Чейн-Стокс тынысы
Әдістемелік өндеу №2

1. Тақырыбы: Адамдарда жиі кездесетін аллергиялық және аутоиммундық ауруларының этиологиясы және патогенезі. Асқорыту патофизиологиясы.

2.Мақсаты: Ағзада аллергияның бұзылыстарының этиологиясы мен патогенезін аңықтау. Асқорыту бұзылыстарының этиологиясы мен патогенезін,асқазан ішек жолдарының бұзыыстарын аңықтау.

3.Тапсырма

I кешені	II кешені
1.Сабақтың тақырыбы бойынша әдебиет дайындау. 2.Теоретикалық материалды зерттеу және талдау. 3.Сабақтың тақырыбы бойынша реферат дайындау. 4.Реферат материалын қысқаша және анық баяндау. 5.Реферат бойынша сұрақтарға жауап беруге дайын болу. 6.Сабақтың тақырыбы бойынша кроссворд құрастыру. 7.Сабақтың тақырыбы бойынша тест тапсырмаларды құрастыру.	1.Сабақтың тақырыбы бойынша әдебиет дайындау. 2.Теоретикалық материалды зерттеу және талдау. 3.Сабақтың тақырыбы бойынша презентация дайындау. 4.Презентация материалын қысқаша және анық баяндау. 5.Презентация бойынша сұрақтарға жауап беруге дайын болу. 6.Сабақтың тақырыбы бойынша глоссарий құрастыру. 7.Сабақтың тақырыбы бойынша жағдайлық есепті құрастыру.

4. Орындау түрі

I комплекс	II комплекс
1.Рефератты дайындау және қорғау. 2.Кроссворд құрастыру. 3.Тест тапсырмаларын құрастыру.	1.Презентация дайындау және қорғау. 2.Глоссарий құрастыру. 3.Жағдайлық есепті құрастыру (кейс-стади).

5.Орындау және бағалау критерийлері (тапсырманы орындау талаптары):

№ 1 қосымшаны қараңыз.

1. Аллергия деген не: термині, анықтамасы, түсініктеме берініз?

2. Аллергиялық үрдістер этиологиясы қандай?

3. Аллергендер деген не: анықтамасы, түрлері, жіктелуі?

4. Аллергиялық үрдістердің патогенезі қандай?

5. Анорексия түрлері қандай?

6.Өнештін жылжу қызметінің бұзылыстары немен көрінеді?

7.Асқазан сөлінің гиперсекреция және гипосекрециясы деген не?

1.. поллиноздар себебі болып табылады.

1. 
   Дәнді дақылдар тозаңы
   
2. 
   Майда кенелердің бөлінуі
   
3. 
   Антибиотиктер
   
4. 
   Тұрмыстық шаң
   
5. 
   Саңырауқұлақтар споралары
   

1. 
   организм нәруыздарымен кездескеннен соң
   
2. 
   өт қышқылдарымен байланысқаннан соң
   
3. 
   иммунокомпетенттi жасушаларға әсер еткеннен соң
   
4. 
   күкiрт қышқылымен бос байланыс түзгеннен соң
   
5. 
   макрофагпен қосымша әсерлескеннен соң
   

1. 
   Аллергиялық серпiлiстердiң патогенезi
   
2. 
   Аллергиялық серпiлiстердiң клиникалық көрiнiсiнiң пайда болу уақыты
   
3. 
   Аллергиялық серпiлiстердiң этиологиясы
   
4. 
   Аллергиялық серпiлiстердiң ауырлық дәрежесi
   
5. 
   линикалық көрiнiстерiнiң сипаты
   

1. 
   Сезiмталдығы жоғары Т-лимфоциттер, антиденелер түзiлуi
   
2. 
   Аллергиялық медиаторлардың түзiлуi
   
3. 
   Аллергиялық медиаторлардың әсерiне Т-лимфоциттердiң түзiлуi
   
4. 
   Антидененiң көбеюі
   
5. 
   Антидене титрi азаюы
   

1. 
   аллергиялық медиаторлардың бүлiнуiмен
   
2. 
   салалы бұлшық ет жиырылуымен
   
3. 
   тамыр кемерi өткiзгiштiгiнiң жоғарылауымен
   
4. 
   иммундық кешендер түзiлуiмен
   
5. 
   микроциркуляция бұзылуымен
   

1. 
   биологиялық белсендi заттардың әсерiнен ағзалармен тiндер құрылымы және қызметiнiң бұзылыстарымен
   
2. 
   биологиялық белсендi заттардың әсерленуiмен
   
3. 
   иммундық кешендер түзiлуiмен
   
4. 
   антидене түзiлуiмен
   
5. 
   сезiмталдығы жоғарылаған лимфоциттердiң түзiлуiмен
   

1. 
   аллерген алғаш түсуi кезiнде
   
2. 
   анафилаксиялық шок өткергеннен кейiн
   
3. 
   аллергендермен иммунотерапиядан кейiн
   
4. 
   анафилактогендi қайтадан ендiрген кезде
   
5. 
   аллергеннiң шешушi мөлшерлерiн ендiргеннен кейiн
   

иммуноглобулиндер класы - ... .

1. 
   Е
   
2. 
   М
   
3. 
   А
   
4. 
   С
   
5. 
   D
   

1. 
   атопиялық бронх демiкпесiнде+
   
2. 
   трансплантанттық қабылдамауда
   
3. 
   туберкулезде
   
4. 
   аутоиммундық гемолиздiк анемияда
   
5. 
   сары сулық ауруда
   

1. 
   Агранулоцитоз
   
2. 
   Туберкулиндiк сынама
   
3. 
   Есек-жем
   
4. 
   Трансплантатты аластау реакциясы
   
5. 
   Поллиноз
   

30 жастағы ер адамда қала сыртындағы демалу аймағына келгеннен кейін 1,5 сағаттан соң байқалды: қабағының қызаруы және ісінуі, көздерінің жасаурауы, мұрын бітелуі, даусының қырылдауы, тамағының жыбырлауы, тыныс алудың қиындауы. Үйге қайтқан соң ер адамда аталған симптомдары біршама азайды.

2.Ол қала сыртында қандай жағдай дамытады.

Науқасқа аяғының ашық жарақатына байланысты оған екінші рет антигистаминді препаратпен «қорғалатын» сіреспеге қарсы қан сарысуы енгізілді. Соңғы инъекциядан кейін 9-шы тәулікте оның дене температурасы көтеріліп, буындарының ісінуі мен ауырсынуы және терісінде қатты қышымалы бөртпе пайда болды.

2. Қандай серпіліс дамыйды?.

№ 1 қосымшаны қараңыз.

1. Гипоксия деген не, анықтамасы, түсініктеме берініз?

2. Гипоксияның себептері мен түрлері қандай?

3. Гипоксия кезінде әртүрлі ағзалар мен жүйелердегі патологияның даму заңдылықтары қандай?

4. Гипоксиялық жағдайдың патогенездік емдеудің принциптері қандай?

5.Бауыр патологиясына әкелетін негізгі этиологиялық факторлары қандай?

6.Сарғыштану түрлері қандай?

7.Бауыр үстілік сарғыштанудың даму механизмінің сипаттамасы қандай?

1.Гипоксия – бұл ... .

1. 
   типтiк патологиялық үрдіс
   
2. 
   патологиялық жағдай
   
3. 
   патологиялық реакция
   
4. 
   ауру
   
5. 
   симптомокомплекс
   

1. 
   гипоксемиялық (экзогендік)
   
2. 
   қантамырлық (тоқырлаулық).
   
3. 
   тiндiк
   
4. 
   қандық
   
5. 
   эндогендiк
   

1. 
   желдетiлмеген бөлмеде болғанда
   
2. 
   барометрлiк қысым жоғарылағанда
   
3. 
   барометрлiк қысым төмендегенде
   
4. 
   ауада рО₂ жоғарылағанда
   
5. 
   тауға шыққанда
   

1. 
   жабық бөлмелерде болу кезінде
   
2. 
   тауға шығу кезінде
   
3. 
   барометрлік қысымның жоғарылауы кезінде
   
4. 
   барометрлік қысымның төмендеуі кезінде
   
5. 
   ауадағы рО₂ жоғарылауы кезінде
   

1. 
   гипоксемия
   
2. 
   гипокапния
   
3. 
   алкалоз
   
4. 
   гиперлипидемия
   
5. 
   гиперпротеинемия
   

1. 
   жоғары биiктiкке көтерiлгенде
   
2. 
   водолаздарда
   
3. 
   шахтада
   
4. 
   наркоздық аппараттардың бұзылуында
   
5. 
   су асты қайықтарда жүзгенде
   

1. 
   гипокапния
   
2. 
   гипергликемия
   
3. 
   қанда лактаттың азаюы
   
4. 
   гиперкапния
   
5. 
   гиперпротеинемия
   

1. 
   Қандық (гемдік)
   
2. 
   Экзогендiк
   
3. 
   Қан-тамырлық
   
4. 
   Тiндiк
   
5. 
   Ишемиялық
   

1. 
   гемдiк
   
2. 
   циркуляторлық
   
3. 
   тыныстық
   
4. 
   тiндiк
   
5. 
   экзогендiк
   

1. 
   метгемоглобин
   
2. 
   дезоксигемоглобин
   
3. 
   карбгемоглобин
   
4. 
   карбоксигемоглобин
   
5. 
   оксигемоглобин
   

Артериялық қанда оксигемоглобин 80%, веналық қанда 51% жүректің минуттық көлемі 6 л, қанның оттектік сыйымдылығы 23 көлемі % (0,23 л/л) болса, онда отектік ашығудың түрі қандай?

Артериялық қанда оксигемоглобин 98%, веналық қанда 30% жүректің минуттық көлемі 2л, қанның оттектік сыйымдылығы 23 көлемі % (0,23 л/л) болса, онда отектік ашығудың түрі қандай?

Артериялық қанда оксигемоглобин 57%, веналық қанда 23%, қандағы карбоксигемоглобин 40%, жүректің минуттық көлемі 8л, қанның оттектік сыйымдылығы 12 көлемі % (0,12 л/л) болса, онда отектік ашығудың түрі қандай?

Артериялық қанда оксигемоглобин 97%, веналық қанда 37%, жүректің минуттық көлемі 1,5 л, қанның оттектік сыйымдылығы 23% болса, онда отектік ашығудың түрі қандай?

Артериялық қанда оксигемоглобин 97%, веналық қанда 95%, жүректің минуттық көлемі 7л болса, онда отектік ашығудың түрі қандай?

27 жастағы Н. науқас ішінің төменгі бөлігінің қатты ауру себебімен хирургиялық клиникаға түсті. Көріністері: науқас әлпеті бозарған, пульсі мен 120, әлсіріген АҚ 80/50 мм. сын. бағ. Тыныс алу жиі және терең. Ішкі қан кету күдігімен жедел лапаротомия жасауда соның салдарынан жатырдан байқалған. Қан кету тоқталады. Іш қуысы шамамен 1 л қаннан тазартылды. Одан кейін қан құю жүргізілді. Науқастағы дамыған отектік ашығудың түріне қорытынды түсінік беріңіз?

Терапевтикалық клиникаға басының қатты ауыруы, лоқсу, ентігу, жүрек соғу, әлсіздік шағымдарымен 20 жастағы М. науқас жеткізілді. Демалу жиілігі мин 30, пульс 100 мин, әлсіреген. Қан анализінде эритроциттер және ретикулоциттер санының көбеюі анықталды.

Науқас анамнезінде кешкісін көмір жақсы жансын деп пештің трубкасын жабқанын және тұншыққанын айтты.

Науқастағы дамыған оттектік ашығудың түріне қорытынды түсінік беріңіз?

Ұшқыштың жұмысының жарамдылығын анықтау үшін госпитальға мамандығы ұшқыш 40 жастағы В. науқас түсті. Соңғы 5 жылда жүйке жүйесінің функцианалдыққызметі мазалап жүр. Зерттелу мақсатымен науқас барокамералық сыныққа жіберілді.

5 мин соң науқасты 500 м «биіктікке көтерген» кезде басының айналуына шағымдалды, ернінде және саусақ тырнақтарында цианоз т.б. бет әлпет бозарды АҚ-ы 126/84 тем 102/12 мм сын бағ түсіп кетті. Пульсі мин 12, әлсіреген. Тыныс алуы жиі және беткейлі сынақты жүргізуші дәрігер «төменге түсіруге» шешім қабылдады. Бірақ науқас сынақты жалғастыруды өтінді. Кенеттен науқастың пульсі және тыныс алу жиілігін науқас есінен танды. Оттекпен тыныс алудан кейін науқастың жағдайы бірден жақсарды, және «төменге түсіру» басталды.

Науқастағы дамыған оттектік ашығудың түріне қорытынды түсінік беріңіз?

42 жастағы науқаста түнгі уақытта тұншығу ұстамасы бар. Науқас өзінде қорқыныш сезімінің бар екендігін айтты. Тері жабындысы цианозды отыру жағдайы амалсыз өкпенің төменгі бөлігімен сулы сырыл естеледі. Жүректің сол жақ бөлігі бұғана сызығынан 3,5 см дей солға жылжыған ЧСС-100 мин, жүректің минуттық 3 л, артериялық қандағы оксигемоглобин 87%, веналық қанда 40%. Қандағы эритроцит мөлшері 5,9х1012л, гемоглобині 175 г/л, лейкоциттер 8х129л лейкоциттік формула 5-0, э-0, п-4%, с-60%, л-30%, м-6%.

Науқаста дамыған оттектік ашығудың түріне қорытынды түсінк беріңіз?

Есеп №10.

Үйде асқазан ісігінің зақымдануынан көп мөлшерде қан кету мен басталған жағдайдан 50 жастағы К науқастың нашар күйден шығарылды. ИВП-ді қолданумен, наркозбен ггастроэктомия жүргізілді. Шокқа қарсы терапия жүргізу барысында және операцияда науқасқа түрлі плазма алмастырғыштар (1 л-ге дейін) және 2 күн сақталынған 2-5 л донорлық қанды құйды. Операциядан соң 3 тәулікте қандағы гемоглобиннің концентрациясын қалыпқа келтіргенге әлсіздік, бас ауруы, бас айналуы аяқ, қол терісінің салқындауы, гипотензия (70-30 мм. сын. бағ) сыртқы тыныс алудың қиындығы, бүйрек жеткіліксіздігі, сары ауру байқалды. Науқас ЖОВ (жасанды өкпе вентиляциясына ауыстырылды).

Сұрақтар:

1. 
   Операциядан кейінгі 3 тәулікте науқаста қандай жағдай байқалды. Қорытынды бер.
   
2. 
   Гипоксияның даму механизмі және себебі қандай?