Л. Н. Гумилев атындағы ЕҰу хабаршысы
жүктеу/скачать 388,03 Kb. Pdf көрінісі
|
development-of-turkic-lexicography-the-nature-of-turkish-dictionaries-3
| Қорытынды
Түркі лексикографиясының тарихын - да салыстырмалы ұстанымды басшылыққа алған ең алғашқы сөздік Махмұд Қашқари - дың «Diwan lugat at-turk» («Диуани лұғат ат- түрік») еңбегі әлемдік сөздік жасау тарихында лайықты орын алады. Махмуд әл-Қашқари заманынан бері әртүр - лі кезеңдерде дүниенің әртүрлі аймақтарын - да әртүрлі түркі тілдерінің сөз қазынасын та - нытатын көптеген сөздіктер жазылды. Әсіресе ХХ ғасырда түркі лексикографиясы әзербай - жан, қазақ, қырғыз, түрік, түркімен, өзбек, та - тар, башқұрт, хакас, якут. т.б. түркі тілдерінің тілтану ғылымдарының тарамдала, салалана дамуына байланысты өзінің теориялық-мето - дологиялық және қолданбалы-практикалық проблемаларын айқындап, дербес пәндік дең - гейге көтерілді. Түрік лексикографиясы - түркі лексикогра - фиясының үлкен бір тармағы. Оның практи - калық-қолданбалы бағытының айрықша да - муы Осман империясының қалыптасуы мен өрлеуі кезеңімен тұспа-тұс келеді. Бүгінде түрік лексикографиясындағы әр түрлі мақсат көзделген, сан алуан сипаттағы бір тілді, екі тілді, көптілді сөздіктер ‒ XVII-XVIII ғасыр - дағы алғашқы араб-түрік және парсы-түрік сөздіктерінен басталған сөздік түзу ісіндегі дәстүр сабақтастығының нәтижесі. Қорыта келгенде, түркі лексикографиясы - ның қазақ лексикографиясы, түрік лексико - графиясы, қырғыз лексикографиясы, өзбек лексикографиясы, әзірбайжан лексикогра - фиясы, башқұрт лексикографиясы және т.б. тәрізді әр тарамының тарихи қалыптасуы мен дамуын тереңдеп зерттеу: - жалпы түркі лексикографиясының теори - ялық-практикалық өзекті мәселелерін нақты - лауға; - жеке бір түркі тілінің ғана емес, барлық түркі тілдеріндегі лексика-грамматикалық құбылыстарды, ортақтықтар мен ерекшелік - терді мейілінше дәл көрсете білуге; - түркі әлемі интеграциясын жеделдетудің лексикографиялық тетіктерін оңтайласты - руға; - түркілік кеңістіктегі тілдік ортаның сұра - нысын қанағаттандыруға қызмет ететін сан алуан сипаттағы заманауи сөздіктер түзуге мүмкіндік береді. жүктеу/скачать 388,03 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|