Латын сессия жауаптары 2023 Руникалық көне түркі графикасы
жүктеу/скачать 91,3 Kb.
|
Латын сессия жауаптары 2023
- Бұл бет үшін навигация:
- 37.Фонемографиялық жазу
| 36.Идеографиялық жазу
Жалпы ең алдымен жазу ұғымына тоқталы өтсек,жазу деп адамның ойындағы айтқысы келген ойды параққа жазу арқылы жеткізуді айтамыз.Жазудың жалпы атқаратын қызметі,маңыздылығы зор.Жазу арқылы адамның сауатылығын,ойының ұшқырлығын байқай аламыз. Идеографиялық жазу грек тілінен аударғанда идея және жазу деген мағынаны білдіреді екен.Идеографиялық жазу пиктографиялық жазудың кезінен бастау алып,дамыған десек те болады.Пиктографиялық жазудан идеографиялық жазуға өту уақыты өте баяу болды.Идеографиялық жазуда таңбалар суреттен алшақтап,шартты сызықтарға бет бұрыс берген,одан әр таңба бір сөздің мән-мағынасын ашып,бір сөз мәнін білдіреді екен.Идеографиялық жазудың шартты таңбалары-идеограмма деп аталады.Идеограммалар бейнеленген заттың суреті болғандықтан,бірінші оның мағынасы суреттегі заттың атауымен дәлме-дәл келетін болған.Уақыт өте келе, идеограмма дерекіз ұғым-атауларын баяндайтыны айқындалған. Уақыт өтіп,идеограмма дами келе дәл суреттің өзінен көрі сол бейнеге қатысты мән-мағынаны (идеяны) білдіретін болған.Солай сурет-таңбаға,таңбалар-идеяға айналған.Сонымен қатар айта кететін болсақ,идеограмманың дыбыс-дауысқа еш қатысы жоқ.Ол суреттегі бейнеден өте алшақтаған,уақыт өткен сайын шартты сызықтарға айналады екен.Біз идеографиялық жазудың кейбір түрлерін қазіргі таңда көп көрмесек те,жиі кездестіреміз.Бірақ ол бізге жай таңба болып көрінеді. Мысалы,көліктерге жүруге тыйым салынатын шартты таңбаларды жатқыза аламыз.Ғалымдардың айтқан пікірлеріне құлақ ассақ,идеографиялық жазудың пайда болуы құл иелену дәуіріне сәйкес келеді екен.Бұл уақытта мемлекеттер арасында сауда-саттық,қарым-қатынастың дамыған уақытының кезі болған дейді. 37.Фонемографиялық жазу Жалпы ең алдымен жазу ұғымына тоқталы өтсек,жазу деп адамның ойындағы айтқысы келген ойды параққа жазу арқылы жеткізуді айтамыз.Жазудың жалпы атқаратын қызметі,маңыздылығы зор.Жазу арқылы адамның сауатылығын,ойының ұшқырлығын байқай аламыз. Фонемаграфиялық жазу грек тілінен-дыбыс арқылы жазу деген мағынаны білдіреді.Фонематикалық жазуды фонемаграфиялық жазу деп те атала береді екен.Фонемография-қазақ жазуымыздың негізі болып табылады.Біз фонематикалық жазу арқылы дыбыстың айтылымдық,жазылымдық, естілімдік сипаты емес,керісінше мағынаға әсер ететін тілдік қызметтерін негізге алады екенбіз.Демек,біз осы жерде біздің айтып жатқан сөзіміздің көптігі маңызды емес,ол сөздеріміздің мән-мағынасы маңызды екенін байқаймыз.Қазақ халқы «адамды жылататын да,жұбататын да-бір ауыз сөз»-деп айтып кеткендерін осы жерде маңызға алсақ болады.Даудың басын сөзбен шешкен дана халқымыз,сөздің құдыретін ежелден ақ түсінгендері анық.Осы фонемаграфиялық жазу туралы кеңінен ашып-зерттеген Ахмет Байтұрсынұлы екен.Ол өзінің «А.Байтұрсынұлы әліпбиінің фонематикалық негіздері» атты мақаласында кеңінен талдап,көптеген ақпарат жазып қалдырғанын байқай аламыз. жүктеу/скачать 91,3 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|