Лекция 0 cағат Практикалық сабақ 15 сағат ожсөж- 45 сағат CӨЖ 45 сағат Емтихан семестрде
Алғашқы және екінші кезекті инфекция. Инфекцияның сақталуы
жүктеу/скачать 3,49 Mb.
|
| Алғашқы және екінші кезекті инфекция. Инфекцияның сақталуы.
Бір жылдық өсімдіктерде және көп жылдық өсімдіктердің жапырақтары мен ағымдағы жылғы өскіндер ауруға шалдыққанда ауру вегетация басынан басталып, маусым бойына жүреді. Бұл бастапқы немесе алғашқы инфекция деп аталады, яғни бір маусымда басталып, әдетте жеке өсімдіктерде байқалады. Алғашқы залалдануды топырақта немесе өткен жылғы өсімдік қалдықтарында қыстап шыққан, немесе тұқыммен келген ауру қоздырғыштар туындатады. Ауру қоздырғыш сондай-ақ ауа ағынымен де келуі мүмкін. Бір қатар аурулармен өсімдіктердің заладануы бір маусымда тек бір-ақ рет болады. Бұндай аурулар моноциклдік аурулар деп аталады. Олардың қатарына мысалы дақылды тек гүлдеген кезде ғана залалдайтын бидайдың тозаңды қара күйе ауруы жатады. Басқа көптеген ауру қоздырғыштарының инкубациялық кезеңі біткеннен соң, бір вегетация кезеңінің ішінде басқа сау өсімдіктерді залалдауға қабілетті инфекция түзіледі (саңырауқұлақ споралары, бактерия клеткалары). Өсімдікті залалдағаннан жаңа инфекциялық бірлікті түзгенге дейінгі мерзім генерация кезеңі, немесе генерация деп аталады. Патогеннің биологиялық ерекшелігіне, сорттың төзімділік дәрежесіне және нақты қалыптасқан ауа-райы жағдайына байланысты бір ауру қоздырғышы вегетация бойына бірнеше (кейде 8-10 тіпті одан да көп) генерация (ұрпақ) беруі мүмкін. Бұндай аурулар полициклдік деп аталады. Жұқпалы аурулар қоздырғыштарының тарату көзі және сақталу формалары әр түрлі болуы мүмкін. Олардың ішіде кең тарағандары: Топырақ. Топырақ инфекцияның сақталу және жинақталуының негізгі орны. Топырақта спора түзетін бактериялар, кейбір өте тұрақты вирустар, гүлді паразиттердің тұқымдары сақталады. Циста, ооспоралар, телиоспоралар, хламидоспоралар, склероцийлер түріндегі саңырауқұлатардың тыныштық күйдегі формалары да осныда сақталады. Олардың ішінде әсіресе цисталардың тұрақтылығы өте жоғары болады: олар тіршілікке қабілеттілігін 10-15 жылға дейін сақтайды. Бірқатар саңырауқұлақтар топырақта сапротрофты кезеңде болып, топырақтағы тұрақты организмдермен бәсекеге түседі. Белгілі ауру түрлерінен картоптың рак ауруының, астық, бұрша және де басқа дақылдардың тамыр шірігінің, күздіктердің жалған ақ ұнтақ, склеротиниоза және басқалары топырақта жақсы сақталады. жүктеу/скачать 3,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|