Лекция 0 cағат Практикалық сабақ 15 сағат ожсөж- 45 сағат CӨЖ 45 сағат Емтихан семестрде

Вирустар өсімдік-қожайынның немесе тасымалдаушы насекомның тірі клеткасынан тыс жерде көбейе алмайды. Вирустардың көпшілігі тірі организмдерден тыс тіршілік ете алмайды. Бұл ең алдымен биологиялық жолмен таралатын циркулятивтік вирустарға тән. Олар өсімдіктердің тірі бөліктерінде (картоп, қызылша, пияз т.б. – вегетативті жолмен көбейетін дақылдар вирустары) – тамыржемістерінде, түйнектерінде, пиязшықтарында және басқа да бөліктерінде қыстап шығады. Жылдан жылға ұрпақтарына тарауының нәтижесінде өсімдіктердің өнімділігі күрт төмендейді.Кейбір вирустар: темекі мозаикасы (TMV), қиярдың жасыл мозаикасы (CGMMV) және т.б. ең берктері, өсімдік қалдықтарында және топырақта сақталуға қабілетті вирустар. Май бұршақ мозаикасының, үрме бұршақ мозаикасының вирустары, сүйекті жеміс дақылдарының сақиналы вирустары (CGMMV) және т.б. тұқымдарында сақталып, таралады. Вирустардың мамандануы тар және кең ауқымды болуы мүмкін. Мысалы CGMMV тек қиярды ғана заладайды, ал CMV қиярдың, асқабақ тұқымдасының басқа дақылдарының мозаика ауруын қоздарап, сонымен басқа тұқымдастарға жататын дақылдарды да (қара құмықты, қызынақты т.б.) залалдайды.