Лекция 1 Табиғи ресурстар оларды тиімді пайдалану тұрақты дамудың негізгі аспектісі ретінде
Табиғи қорларды пайдаланудың жалпы инженерлік шаралары
жүктеу/скачать 201,5 Kb.
|
ЛЕКЦИЯ 1 (2)
- Бұл бет үшін навигация:
- Ұсынылған әдебиеттер тізімі
| 3 Табиғи қорларды пайдаланудың жалпы инженерлік шаралары.
Адамзат табиғи қорларды, олардағы шикізат көздерін зат айналым циклына қатыстырады. Табиғи қорларды пайдалану барысында тасымалдануы, өзгеріске ұшырауы- қордың айналымы немесе антропогенді айналым деп аталады. Табиғаттағы зат айналымы тұйықталған тізбек бойымен іске асады. Ал қор айналымын немесе антропогенді тұйықталған тізбек бойымен іске асады деуге болмайды. Өйткені, теңізден буланған су қайтадан жауын-шашын түрінде қайта оралса, шахтада өндірілген көмір, қайтадан көмір түрінде шахтадағы кенге келіп қосылмайды. Табиғи қорларды тиімді пайдалануда ғылым-техника саласындағы озық технологияны, инженерлік тиімді тәсілдерді пайдаланады. Жалпы инженерлік шараларға төмендегілер жатады: 1.Қоршаған ортаны жүйелі түрде пайдалану және сақтау. Қоршаған ортаға зиян келтірмеу үшін, оларды жан-жақты талдап, жүйелі түрде іске асыру қажет. Жан-жақты талдау-математика, информатика, кибернетика және т. б. ғылым салалары арқылы жүзеге асады. 2.Биосфераны оптимизациялау. 3.Табиғатты пайдалануды оптимизациялау. Өнеркәсіп салалары мен шаруашылыққа шикізат өнімдерін жоспарлы түрде, белгілі мақсат үшінмемлекеттік дәрежеде шешу жолдары. 4.Шикізат өндіру қарқынынан алынатын өнім қарқынының өсуі. 5.Жаратылыс дүниелері мен техника үндестігі. Табиғат-техникалық жүйелер немесе геотехникалық жүйелер құруы. 6.Өндірісті шоғырландыру. 7.Өндірісті экологиялық қауіпсіздендіру-қалдықсыз экологияны пайдалану жатады. Ұсынылған әдебиеттер тізімі Емельянов А.Г. Природопользование: Учебник. – М.: Академия, 2004. – 304с. 2 Воробьев А.Е. Основы природопользования: экологические, экономические и правовые аспекты: Учебное пособие. – Ростов н/Д: Феникс, 2007. – 542 с. Коробкин В.И., Передельский Л.В. Экология в вопросах и ответах: Учебное пособие. Ростов н/Д: Феникс, 2002. – 384 с. 4 Оспанова Г.С., Босшатаева Г.Т. Экология. – Алматы: Экономика, 2002, 402 б. 5 Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі: Ресми мәтін. – Алматы: Жеті жарғы, 2007. –496с. 6 Үпішев Е.М., Мұқаұлы С. Табиғатты пайдалану және қоршаған ортаны қорғау: Оқулық. – Алматы.: Экономика, 2006. – 480 б. 7 Культелеев С.Т. Экологическое право Республики Казахстан: Учебное пособие- Алматы,2003. - 328с. 8 Экологиялық энциклопедия / А.Ж.Ақбасова және т.б. – Алматы, 2007, 303 б. 9 Панин М.С. Экология Казахстана: Учебник для вузов. – Семипалатинск. – Семипалатинский государственный педагогический институт, 2005. – 548с. 10 Мамыров Н.Қ., Тонкопий М.С., Үпішев Е.М. Табиғатты пайдалану экономикасы: Оқулық. – Алматы: Экономика, 2005. –368 б. 11 Еремченко О.З. Учение о биосфере: Учеб. пособие. - М.: Издательский центр «Академия», 2006. – 240 с. 12 Ақбасова А.Ж., Саинова Г.Ә. Экология. – Алматы: Бастау, 2003. – 292б. 13 Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Экология және табиғат қорғау/ Жалпы редакциясын басқарған А.Қ. Құсайынов – Алматы: Мектеп, 2002. – 392 б. 14 Бигалиев А.Б. Проблемы окружающей среды и сохранения биологического разнообразия: Учебное пособие. – Алматы: Қазақ университеті, 2005. –126с. 15 Экологический мониторинг: Учебно-методическое пособие. / Под редакцией Т.Я.Ашихминой. М.: Академический Проект, 2006. – 416 с. 16 Қазақстан Республикасының Жер кодексі: Ресми мәтін. - Алматы: Жеті жарғы, 2003, - 256 с. 17 Қазақстан Республикасының Орман кодексі // Егемен Қазақстан, 2003 жылғы 19 шілде, № 180-181. 18 Қазақстан Республикасының Су кодексі // Егемен Қазақстан, 2003 жылғы 23 шілде, № 184-185. 19 «Ерекше қорғалатын аумақтар туралы» Қазақстан Республикасының Заңы// ҚР Парламентінің Жаршысы, 1997 жылғы 15 шілде, №17 - 18. 20 Бейсенова Ә.С., Шілдебаев Ж.Б., Сауытбаева Г.З. Экология: Оқулық. – Алматы: Ғылым, 2001. – 238 б. 21 Колесников С.И. Экологические основы природопользования: Учебное пособие. М.: ИКЦ «МарТ», 2005. – 336с. 22 Константинов В.М., Челидзе Ю.Б. Экологические основы природопользования: Учебное пособие. М.: «Академия», 2007. – 208 с. 23 Алишева К. Экология: Учебник, - Алматы: НАS, 2006. – 304 с. 24 Сейфуллин Ж.Т. Земельный кадастр Казахстана. – Алматы.: Каз НИИЭОАК, 2000. – 225 с. 25 Мамыров Н.К., Тонкопий М.С., Упушев Е.М. Экономика природополь-зования: Учебник. – М.: Финансы и статистика; Алматы: Экономика, 2003. – 464 с. 26 Муха В.Д., Картамышев Н.И., Муха Д.В.Агропочвоведение: Учебник. – М.:КолосС, 2003 – 528 с. 27 Почвоведение: Учебник в 2 частях// Под ред. ВА.А.Ковды, Б. Г. Розанова. Ч. 2. – м.: Высшая школа, 1988. – 272-276. 28 Коробкин В.И. Экология. Учебник для вузов/В.И.Коробкин, Л.В.Передельский. – Ростов н/Д: Феникс, 2010. – 602 с. 29 ҚР Президентінің, «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» Жарлығы. – 1996 жылғы 27 қаңтар, Алматы: Жеті жарғы. 30 Жатқанбаев Ж.Ж. Экология негіздері. – Алматы: Зият, 2003, 124-176 б. жүктеу/скачать 201,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|