2. Трансформатордың пайдалы әсер коэффициенті. Трансформатордың электр мәшинесі ретінде белгілі пайдалы әсер коэффиценті болады, ол кернеуді бір орамадан екіншісіне трансформацияланған кездегі электірлік және магниттік шығындарының қосындысына байланысты.
Шығындар қосындысы трансформатордың орамадағы, магниттік өткізгіштегі басқа да болат бөлшектеріндегі шығындардан құралады:
P =Pм1+ Pм2 +Pст , (1.78)
мұндағы Рм1 менРм2 -трансформатордың бірінші және екінші орамаларының мыс өткізгіштіктердегі шығын, Рст-болатта гистерезис құблысымен құйынды тоқтан болатын шығын.
Құрлысының жетілдіруіне қазіргі трансформаторладың ПЭК-тері өте жоғары, 99% және оданда жоғары.
Ол жалпыға белгілі өрнек арқылы анықталады:
= P2 100% / P1(1.79)
мұндағы Р1 - трансформатордың желіден алатын активті қуаты, Р2-трансформатордың тұтынушыға беретін активті қуаты:
Р2 = Р1- P (1.80)
ПЭК-ін (1.79.) өрнекпен тікелей анықтау дәл болмайды, себебі трансформатордың беретін және тұтынатын қуатын өлшейтін аспаптың табиғи қателіктері де болады.
Инженерлік есептеуде трансформатордың ПЭК-ін жанама жолмен,шығынның жүктелу коэффициентіне тәуелділігін пайдаланып мына өрнекті қолданады:
= ( 1 P0 + k2н Pк / (kн Pн cos2 + P0 + k2н Pк ))100% (1.81)
мұндағы kн = P2 /Pн Трансформатордың ПЭК ің ең жоғарғы мәніне оның жүктелуі қалыпты жүктелудің (0,5…07) кезінде жетіп, жүктелудің өсуі барысында қалыпты жүктелуге жеткенше іс жүзінде ешқандай өзгермейді.
Бақылау сұрақтары:
1. Кернеу трансформаторының сыртқы сипаттамасы деген не?
2. Кернеу трансформаторындағы тоқ шығындары неден құралады?
3. Трансформатордың ПӘК қалай анықталады?
4. Трансформатордың сыртқы сипаттамасы қалай бағаланады?
5. Қандай жүктеме кезінде трансформатор қалыпты ПӘК мен жұмыс істейді?
