11.2. Емтиханға дайындық сұрақтары
Орташа сулану жағдайында өсетін өсімдіктер:
Өз құралымында сү қорын жинайтын өсімдіктер:
Кактустарды кай топқа енгізуге болады?
Толығынан суға батып тіршілік ететін өсімдіктер. Бұларға балдырлар, сужапырақ (элодея), валлиснерия, көптеген шыландар, егеушөп, мүйіз-жапырақ, тұңғиық, сары тұңғиык, надца, дүңгіршек т.б. өсімдіктер жатады. Бұлардың бірсыпырасы су түбіне бекініп (тұңғиық), біразы су кабаттарында (балдыршөп, сукөрік) бос жүреді.
Әдетте су қоймаларының жағалауыңда еседі (жебежапырақ, алисма, кара өлеңшөп, қамыс, қорыс қырықбуыны, кептеген қияқөлеңдер). Су қоймаларының түбіне көптеген қосалқы тамырлы тамырсабақтарымен бекінеді де, су бетіне жапырақтары немесе жапырақты өркендері шығып тұрады.Олардың барлық мүшелерінде су қоймасы түбіндегі және суға батып түрған бөліктерін оттегімен қамтамасыз ететін клеткааралық қуыстары жаксы жетілген
Топырактағы және ауадағы ығалдың тұракты немесе уақытша жетіспеуіне бейімделген өсімдіктер.
Орташа ылғалдық жағдайында тіршілік ететін өсімдіктер.
Көбінесе атмосфералық ылғал мол жерде тіршілік ететін өсімдіктер.
Ылғалға байланысты өсімдікердің мынадай негізгі топтарын ажыратады:
Суда өсуге бейімделген өсімдіктер. Суда жартылай батып тұрады, сондықтан денесінің жартысы су астында, жоғарғы бөлігі су бетіңце калқып өседі.
Ксерофиттердің екі тобын ажыратады:
. Бұл ксерофиттер құрғак, қатты келеді, олар су мол болатын мерзімде де (көктемде) бойына су қорын жинамайды, денесіндегі ылғалды 25%-ке дейін жоғарлатудан зиян шекпейтін ксероморфты кұрылымды есімдіктер. Бұлардың жұлып алынған өркендері солмай ұзақ сақталады. Тамыр жүйесі қуатты жетілген.
Денесінің белгілі бір бөлігінде су қорын жинайтын, шырынды, ет-жеңді өсімдіктер .
Судың ішіндегі өсімдіктерді атаныз:
15.Су тапшы жағдайда өсетін өсімдіктер:
16."Су әсеріне" түйе тікенегі, сақсаул не болып келеді?
Миксотрофтар қоректену тәсіліне байланысты - каңдай организмдерге жатады?
Метаболизм дегеніміз:
Өсімдіктерді тозандандыру - энтомофилия - кім арқылы жүргізіледі?
Өсімдіктерді тозандандыру - орнитофилия - кім арқылы жүргізіледі?
Екі организмнің селбесіп тіршілік ету нысаны — симбиоз - кай жағдайда болады?
Пессимум аймағы - бүл:
Тірі организмнің бейімделуі - бүл:
Экология - ғылым негізіңде:
Биомассаның құрамды бөліктері?
Метаболизм екі қарама-қарсы құбылыстан тұрады , олар?
.Катаболизм екі қарама-қарсы құбылыстан тұрады , олар?
Биомасса некромассаға ауысады, ал некромасса неге ауысады?
Некромассаның құрамды бөліктері?
Минералды массаның құрамды бөліктері?
Анаболизм екі қарама-қарсы құбылыстан тұрады , олар?
Тірі ағзалардың өмір циклінің аяқталуының генетикалық жоспарланған құбылысы дегеніміз?
Экологиялық факторлар қандай екі негізгі топтарға бөлінеді
Антропогендік факторды атаңыз?
Экологиялық әсер - келесі жағдайға сәйкес:
Ортаның сыртқы әсері (1 жауаб дүрыс емес):
Ортаның ішкі өсерлері (1 жауаб дұрыс емес):
Биотикалық факторды атаңыз?
Стенобионтты организдер - бұл:
Сыртқы орта жағдайларына организмдердің бейімделу процесс қалай аталады?
Түрдің жана жағдайга белсенді бейімделу процесс — акклиматизация дегеніміз немінеге бейімделу?
42.Кислород жоқ жерде өмір сүре алатын организмдерді табыныз:
43.Абиотикалық факторды атаңыз?
44.Өмірдің жогарғы температуралық табалдырығы калай табылады?
45.Өмірдің төменгі температуралық табылдырығы қалай табылады?
46.Құрғақшылықтың екі түрі болады.Олар
47.Қоректену тізбегіндегі элементарлық бөлім калай аталады?
48.Өсімдіктердің құрғақшылықтан кенет апатқа үшырауың қалай атайды?
49.Өсімдіктің қай мүшелері 100о С дейінгі температурада тіршілігін жоймайды ?
50.П.А.Генкель өсімдіктің құрғақшылықтағы ыстыққа төзімділігі қандай органикалық заттың жиналуына байланысты деп есептейді.
11.3. Терминдермен жұмыс(глоссарий)
Макроэлементер – өсімдіктерде оннан бастап жүден бір бөлігіне мөлшерде кездесетін элементтер кіреді.
Микроэлементтер – өсімдіктер денесінде проценттің мыңнан жүз, мыңнан бір бөлігіне дейінгі мөлшерде кездесетін элементтер.
Минералдық қоректену - өсімдіктің топырақтан қоректену түрі. Өсімдіктер топырақтағы органикалық қосылыстардың кейбір түрлерін ғана қабылдай алады.
Ойыс плазмолиз – протопласттың жасуша қабықшасымен, плазмодесмос жіпшелерімен байланыспаған жерлері, жасуша суының экзоосмостануынан ішке ойыс бере плазмолизденуі.
Өсімдіктің дамуы - өсімдік ағзасындағы сапалық өзгерістердің жүзеге асуы.
Өсімдіктің өсуі - өсімдік салмағы мен көлемі, оның мүшелерінің саны мен мөлшері және жасушалар санының артуы, сондай- ақ жаңа протопласт түзілу процестері.
Пигменттер – күн спектрінің көрінетін бөлігінде жарық сәулелерін талдап сіңіретін заттар
Плазмолиз – жасуша цитоплазмасының судан айырылып, жасуша қабықшасынан алшақтауы.
Салыстырмалы транспирация – транспирация қарқындылығының бос су бетінен буланған су мөлшері қарқындылығына қатынасы.
Строма – хлоропласттың екі қабатты мембранасын толтырып тұратын сұйықтық.
Су тапшылығы - өсімдіктің толық қанығуына судың жетпей тұрған мөлшері.
Термопериодизм – түнгі төменгі және күндізгі жоғары температуралардың алмасуы..
Топырақ қуаңшылығы – атмосфералық қуаңшылық күннен – күнге арта отырып, өсімдіктер мен топырақтың бойындағы ылғалдың жетіспеуі.
Топырақтың су ұстаушы күші – топырақтың өзінің құрамындағы судың белгілі бір мөлшерін ұстап тұру қабілеті
Тамыр қысымы – тамырдың суды сабаққа қарай белсенді итеру қабілеті
Транспирация - өсімдіктің жер үсті бөліктерінің суды буландыру қабілеті. Өсімдіктердегі су алмасудың негізі көрсеткіштерінің брі.
Тилакоид – ламеллалардың қап сияқтанып тұйықталған жері.
Транспирация қарқындылығы – бірлі жапырақ бетінен бірлік уақытта буланған су мөлшері.
Эндогендік су – метаболизм реакциясы барысында ағзаның ішінде түзілетін су
Экзоосмос – жасушадан судың шығуы қасиеті
Эндоосмос – жасушаға судың ену қасиеті
12. ОҚУ САБАҚТАРЫН БАҒДАРЛАМАЛЫҚ, МУЛЬТЕМЕДИЯЛЫҚ ҚАМСЫЗДАНДЫРУ (Жоқ)
13. АРНАЙЫ АУДИТОРИЯ, КАБИНЕТ, ЛАБОРАТОРИЯ ТІЗІМІ
№ 5 корпус, 32,33 аудитория
ҚОРЫТЫНДЫ
Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы мен құрамына қойылатын жалпы талаптар студенттердің танымдық қызметтерінің психология-педагогикалық концепциясы мен гуманитарлық және жаратылыстану пәндерінің әдістемелік оқыту жүйесінің өзіндік ерекшеліктері негізінде анықталады.
Пәннің оқу-әдістемелік кешені құрылымының әр компонентіне төмендегідей талаптар қойылады:
материал типтік бағдарламаға сай ізділікпен берілуі тиіс;
материалдың мазмұны қазіргі заманғы оқу-әдістемелік және ғылыми аспектілерге сай болуы тиіс;
дидактикалық материалдар, есептер мен жаттығулар жинақтары деңгейлі дифференциацияны жүзеге асыруға, шығармашылық белсенділікті дамытуға бағытталуы тиіс;
пәнаралық және пәнішілік байланыстар сақталуы тиіс.
Достарыңызбен бөлісу: |