Лекция 3 Ғылымдардың жіктелуі. Қазіргі ғылымның негізгі ерекшеліктері
жүктеу/скачать 167,34 Kb.
|
Лекция 3 Ғылыми пед зерттеу (1)
|
Лекция 3 Ғылымдардың жіктелуі. Қазіргі ғылымның негізгі ерекшеліктері Қазіргі ғылым көптеген нақты ғылымдарға бөлінген. Көптеген ғалымдар ғылымды жіктеу жүйесін жасауға тырысты. Алайда, осы уақытқа дейін ғылымдарды жіктеудің бірыңғай жүйесі қабылданған жоқ. Ғылымды жіктеу варианттары: 1. Ф. Энгельс ұсынған ғылымдардың жіктелуі. Өзінің жіктеу жүйесінде ф. Энгельс қозғалатын материяның дамуы туралы – "төменнен" "жоғарыдан" деген ережеге сүйенді. Ғылымдардың жіктелуі оларға дәйекті қатар түрінде ұсынылды: математика, механика, физика, химия, биология, әлеуметтік ғылымдар. 2. Академик Б. Кедров ұсынған ғылымдардың жіктелуі. Өзінің жіктеу жүйесінде Б. Кедров барлық шындықты табиғат пен адамға бөлді, ал адамда ол қоғам мен ойлауды анықтады. Осыған сүйене отырып, Б. Кедров барлық ғылымдарды екіге бөлді: - табиғат туралы ғылымдар-жаратылыстану ғылымдары; - қоғам туралы ғылымдар-әлеуметтік ғылымдар; - ойлау туралы ғылымдар-Философия ғылымдары. Қазіргі уақытта ғалымдардың көпшілігі академик Б. Кедров жүйесі бойынша ғылымдардың жіктелуін ұстанады, бірақ кейбір толықтыруларды ескере отырып: табиғат туралы ғылымдар-жаратылыстану; – қоғам туралы ғылымдар-гуманитарлық және әлеуметтік; - ойлау және таным туралы ғылымдар-логика, эпистемология, эпистемология және т. б. 3. Жоғары кәсіптік білім беру бағыттары мен мамандықтарының жіктеуіші бойынша ғылымдарды жіктеу. Жоғары кәсіптік білім беру бағыттары мен мамандықтарының жіктеуішінде (оның ішінде магистрлік бағдарламалар тізбесінде) келесі ғылым топтары бөлінген: -1 топ - гуманитарлық және әлеуметтік-экономикалық ғылымдар (тарих, философия, экономика, саясаттану, әлеуметтану, психология және т. б.);); - 2 топ-жаратылыстану ғылымдары (математика, физика, химия, экология, информатика, биология және т. б.);); – 3 топ - техникалық ғылымдар (механика, материалтану, электротехника, аэронавтика, машинатану және т.б.). 4. Ғылымдарды ғылыми қызметкерлер мамандықтарының жіктеуіші бойынша жіктеу. Ғылыми қызметкерлер мамандықтарының номенклатурасы жіктеуішінде салалар бойынша жіктеледі: - физика-математика ғылымдары, - химия ғылымдары, - биологиялық ғылымдар, – геолого-минералогиялық ғылымдар, - техникалық ғылымдар, - ауыл шаруашылығы ғылымдары, - тарихи ғылымдар, - экономикалық ғылымдар, - Философия ғылымдары, – филологические науки, – географиялық ғылым, – заңды ғылым, - Педагогикалық Ғылымдар, - медицина ғылымдары, - фармацевтика ғылымдары, – ветеринариялық ғылым, - өнертану, - сәулет, - психологиялық ғылымдар, - әлеуметтану ғылымдары, - саяси ғылымдар, - мәдениеттану, - жер туралы ғылымдар. 5. Практикалық қызметпен байланысты ғылымдардың жіктелуі. Ғылымдарды практикалық қызметке байланысты жіктеу жүйесі суретте көрсетілген. 1. 6. Әлеуметтік еңбек бөлінісіне байланысты ғылымдардың жіктелуі. Әлеуметтік еңбек бөлінісіне байланысты ғылымдарды жіктеу жүйесі суретте көрсетілген. 2 Сурет 1. Практикалық қызметке байланысты ғылымдардың жіктелуі Сур.2. Әлеуметтік еңбек бөлінісіне байланысты ғылымдардың жіктелуі Ғылымды дамыту процесінде жаратылыстану, гуманитарлық (әлеуметтік) және техникалық ғылымдардың неғұрлым тығыз өзара іс-қимылы жүріп жатыр. Қазіргі ғылымның негізгі ерекшеліктері. Қазіргі ғылыми қызметтің жай-күйін талдай отырып, келесі негізгі ерекшеліктерді ажыратуға болады:: - әлемдегі ғалымдардың жалпы санының өсуі (мысалы, 1900 ж. ғалымдар саны 100 мың адамды құрады; ХХ ғасырдың соңында-5 млн. астам адам); - ұжымдық қызмет түрлерінің басым болуы; - ғылыми ақпарат көлемін ұлғайту және ақпаратты жаңарту жылдамдығын арттыру; - білім салаларын кеңейту (жаңа ғылыми бағыттардың пайда болуы); - дерексіз ойлаудың рөлін арттыру (мысалы, математикалық компьютерлік модельдеу әдістерін қолдану); - ғылым интеграциясы; - ғылымдарды саралау; - ғылыми зерттеулердің өзіндік құнын ұлғайту (ғылымды дамытуға арналған шығындарды ұлғайту қажеттілігі); - кәсіби деңгейін көтеру (зерттеу ғалымның негізгі қызметіне айналды); - ғылым мен бизнестің интеграциясы. Тапсырмалар Ғылымның түсінігі, мазмұны және функциялары. Ғылыми зерттеу дегеніміз не? Оның мақсаттары мен міндеттері қандай? Ғылыми зерттеулерді жүргізу кезеңдері. Ғылыми зерттеулердің жіктелуі. Ғылымилық терминіне анықтама беріңіз. Ғылыми зерттеу объектісі қандай? Ғылыми зерттеу пәні қандай? Зерттеу жұмысы қандай процестерді қамтиды? Ғылыми-зерттеу жұмысына анықтама беріңіз. жүктеу/скачать 167,34 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|